Tradition of Fortune Telling with the Name of Prophet and Three Written Works about it

İnsanoğlunun gayba ait bilgilere erişme çabası, çok eski dönemlere dayanan bir arayıştır. Bu arayış çoğunlukla dinin bir şubesi ya da din duygusunun gereği olarak kendisine yer edinmiştir. Ancak dinin kendisi tarafından dışlandığı durumda da ona ait materyalleri kullanarak insanları etkilemeye devam etmiştir. İslâm dininde kesin bir şekilde yasaklanmış olsa da falcılar bazı hadisleri kendilerine dayanak göstererek işlerini yapmaktan geri durmamışlardır. Hatta Kurân-ı Kerîm’i dahi bir fal malzemesi olarak kullanmışlardır. Dinî şahsiyetlerin isimleri de bir tür fala malzeme teşkil etmiştir. Büyük çoğunluğu peygamber adlarından oluşan bir tablodan niyet edip bir tanesini seçmek yoluyla bakılan bu falda, dinî şahsiyetin hayatı ve belirgin özellikleri ile fal sahibinin niyeti arasında bir bağ kurulur. Çalışmada bu şekilde tertip edilmiş üç peygamber falı neşredilecek ve onlar hakkında bazı tespitlere yer verilecektir. Bu sayede eski insanların fala yükledikledikleri anlam ve değer biraz daha açıklığa kavuşturulacaktır

Anahtar Kelimeler:

fal, peygamber falı, Osmanlı, İslâm, yazma eser

Peygamber Adıyla Fal Bakma Geleneği ve Bu Konuda Yazılmış Üç Eser

Effort of mankind to reach information about Unseen is a search dating back to old times. The search carved out a niche for itself mostly as a branch of religion and a necessity of feeling of religion. However, it has continued to affect people by using the materials belonging to religion when it was excluded by the search itself. Although it is categorically forbidden in Islam, fortune tellers have not refrained from doing their business by showing reference to some hadiths. Even, they have used the Holy Koran as a material of fortune telling. Names of spiritual personalities have also been used as a kind of material of it. Fortune which is told by selecting a prophet’s name from a list by dedicating, a connection is made with the life and characteristics of the prophet and dedication of the visitor. In this paper, three prophets’ fortune is going to be issued and some implications are going to be placed. By the way, the meaning and the value that people devote to fortune is going to be clarified a bit more

Keywords:

fortune telling, fortune of prophet, Ottoman, Islam, manuscript,

PDF

___

AYDÜZ, Salim (1995), “Osmanlı Devleti’nde Müneccimbaşılık”, Osmanlı Bilimi Araştırmaları, İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları, s. 159-207.
ÇINAR, Ali Abbas (1987), “Fâl Bihi Hâzâ Kitâb-ı Muhammed”, Türk Folklor Araştırmaları, Anka- ra: MİFAD Yayınları, s. 9-21.
DUVARCI, Ayşe (1993), Türkiye’de Falcılık Geleneği ve Bu Konuda Yazılmış Üç Eser, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
niyyetde: niyyetüñ [in text]
èÀşıbetüñ: èÀfiyetüñ
MACDONALD, D. B. (1987), “Fâl”, İslâm Ansiklopedisi, C. IV, İstanbul: Millî Eğitim Basımevi, s. 449-450.
MEHMED SALÂHÎ (1322), Kâmûs-ı Osmânî, C. IV, İstanbul: Mahmud Beğ Matbaası.
NÂBÎ (1307). Hayriyye-i Nâbî, Konstantıniyye: Matbaa-i Ebuzziya.
NEV’Î EFENDİ, İlimlerin Özü - Netâyicü’l-Fünûn, Haz.: Ömer Tolgay, İstanbul: İnsan Yayınları.
PALA, İskender (1998), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Ötüken Yayınları.
SEZER, Sennur (1998), Osmanlı’da Fal ve Falnameler, İstanbul: Milliyet Yayınları.
ŞEMSEDDİN SÂMÎ (1317), Kâmûs-ı Türkî, Der-saadet: İkdam Matbaası.
TAŞKÖPRÎZÂDE AHMED EFENDİ, Mevzû‘atu’l-‘Ulûm, C. 1, Çev.: Kemâleddîn Mehmed, Dersaadet: İdâm Matbaası.
UZUN, Mustafa (1995), “Falnâme”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 12, s. 141-145. MANUSCRIPTS
ANONİM, Bâb-ı Peygamberân ‘Aleyhi’s-selâm, Millî Kütüphane Yazmaları Biz-A5179.
ANONİM, Tefe’’ül-nâme-i Enbiyâ ‘Aleyhime’s-selâm, Çorum Hasan Paşa Yazma Eser Kütüphanesi 3110/5.
ANONİM, Bâb-ı Fâl-nâme-i Enbiyâ-yı Kirâm ‘Aleyhimes’selâm, Ankara Milli Kütüphane Yazmaları 06 Mil Yz FB 592.
ANONİM, Bâb-ı Fâl-nâme-i Enbiyâ-yı Kirâm ‘Aleyhime’s-selâm, Ankara Milli Kütüphane Yazmaları 06 Mil Yz B 690/14.
ANONİM, Fâl Bihî Hâzâ Kitâb-ı Muhammed, Bursa İnebey Yazma ve Eski Basma Eserler Kütüpha- nesi Millî Bölümü 4325.
ANONİM, Peygamber Falı, Millet Kütüphanesi Ali Emirî Şeriyye Bölümü 549.