16.-17.YÜZYILLARDA KIPÇAKÇA YAZILMIŞ BELGELERDE KADINLARIN

Ermeni harfli Kıpçakça yazma eserler, hem tarihî Kıpçak yazı dilini hem de söz konusu dönemdeki kanunları, yapılan ticarî ve hukukî faaliyetleri vs. gibi konuları temsil etmesi bakımından sön derece önemlidir. Bu belgelerin en parlak dönemi olan XVI. yüzyılda yazılmış Töre Bitigi (Kanunlar Kitabı) ve Protsessualnıy Kodeks (Mahkeme usulü kanunu) Kıpçak yazı diline ait ilk hukuk belgelerindendir. Hukukî belgelerin yanında dinî eserler, vakayinameler vs. de yer almaktadır. Bu yazıda, XVI-XVII. yüzyıllarda Ermeni harfli Kıpçak Türkçesi ile yazılmış belgelere dayalı olarak Gregoryen kadınların sosyal ve toplumsal hakları tespit edilecek ve söz konusu dönemde yaşayan kadınların hangi haklara sahip oldukları ortaya konulmaya çalışılacaktır. Özellikle, kadınların miras, ticarî ve çeşitli hukukî konulardaki hakları ele alınacaktır

Women's Rights in the Documents Written in Kipchak Turkish in 16th and 17th Centuries

Armenian-written Kipchak writing works, both the historical Kipchak writing language and the related laws in the period, the commercial and legal activities etc. It is very important that it represents such issues. The most brilliant period of these documents, XVI. Töre Bitigi (The Book of Laws) and Protsessualniy Codex (Court procedure law) written in the century are the first legal documents of the Kipchak writing language. In addition to legal documents, religious works, chronicles and so on. In this article, social and social rights of the Gregorian women will be determined based on the documents written in XVI-XVII centuries, written in the Armenian-language Kipchak Turkish, and it will be tried to show what kind of rights women living in that period have. In particular, women's rights in inheritance, trade and various jurisdictions will be addressed

PDF

___

BEDROS, Zeki (2009). Ermeniceden Türkçeye Mükemmel Lügat, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
DASHKEVİCH, P. (1983). “Armyano-Kıpçakskiy yazık: Etapı istorii”, Voprosı Yazıkoznaniya, no: 1, 91-107.
DASHKEVİCH, P., TRYARSKİ, Edward (1974), “Armyano-Kıpçakskoye zaveşçaniye iz Lvova 1617 goda i sovremennıy yemu polskiy perevod”, Rocznık Orientalistyczny, T. XXXVI, z.2, 119-131.
GARKAVETS, Aleksandr (2002). Kıpchakskoye Pismennoye Naslediye: Katalog i tekstı pamyatnikov Armyanskim pismom, T.1, Almatı: Deşt-i Kıpçak.
GARKAVETS, Aleksandr (2003a). Töre Bitigi, Kıpçaksko-polskaya versiya armyanskogo sudebnika i armyano-kıpçakskiy protsessualnıy kodeks, Lvov, Kamenets-Podolskiy 1519-1594, Almatı: Deşt-i Kıpçak, Baur.
KASAPOĞLU ÇENGEL, Hülya (2007). “Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesiyle Yazılmış Töre Bitigi ve Bu Eserdeki Töre, Yargı, Bitik Terimleri Üzerine”, Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, Güz/1, 77- 96.
ÖZYETGİN, Melek (2005). Orta Zaman Türk Dili ve Kültürü Üzerine İncelemeler, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
TRYARSKİ, Edward (1968-1972). Dictionnaire Armeno-Kıprchak d‘arres trois manuscripts des collections Viennoises, C. 1-4, Warszawa.