Kıbrıs’ta Kurulmak İstenen Yeni Sistemde ‘Geçici Dönem’ ile İlgili Düzenlemeler ve Özellikleri

Osmanlı Devleti’nin savaşlarda başarı kazanmasının en önemli sebeplerinden biri sefer organizasyonlarını başarılı bir şekilde yürütmesiydi. Bir seferin başarılı şekilde yürütülmesi için birden fazla ve bazen birbirinden bağımsız hazırlıkların yapılması gerekmekteydi. Sefer esnasında bu organizasyonu eksiksiz ve muntazam yürütebilmek için elzem olan ihtiyaçlardan biri ise yeterli hazinenin sağlanabilmesiydi. Osmanlı Sefer organizasyonlarında en önemli gereksinimlerden olan sefer hazinesine dair en önemli kaynak sefer ruznamçeleri ve bu kayıtlar kullanılarak oluşturulan icmaller yani sefer bütçeleridir. Bu çerçevede bu makale iki ana konu üzerinde odaklanmıştır. Bunlardan ilki sefer ruznamçeleri (ve bütçelerinin) benzer nitelikteki kaynaklarla kıyaslanarak, fiziki özelliklerinin tanıtılıp açıklanmasıdır. İkinci üzerinde durulacak nokta ise sefer ruznamçelerinin (ve icmal yahut bütçelerinin) bir sefer hazinesine dair içeriğinin tespitidir. Devamında, tespit edilen içeriğin yanında, bu kaynakların Osmanlı askerîmalî tarihi için hangi açılardan önemli olduğunu gösteren izahlar yapılacaktır

Anahtar Kelimeler:

Ruznamçe, Sefer Ruznamçesi, Sefer Bütçesi, Osmanlı Askerî-Malî Tarihi, Osmanlı Maliyesi

Regulations Concerning the ‘Temporary Period’ in The New System Sought to be Established in Cyprus and Its Properties

One of the main reasons of the success of the Ottoman Empire in wars was the successful campaign organizations. It was necessary to carry out more than one and sometimes independent preparations to be successful in a campaign. Providing the adequate finance was one of the key requirements to conduct this organization flawlessly and properly during the campaign. The most important sources about the campaign treasure which is the most crucial requirement in Ottoman campaign organizations are campaign ruznamçes and icmals that are campaign budgets obtained by using these records. In this context this study focuses on two main points. Firstly, it aims to introduce and explain the physical specifications of campaign ruznamçes (and budgets) by comparing and contratsing them with similar sources. Secondly, this study aims to clarify the content of the campaign ruznamçes (and icmal or budgets)regarding a certain campaign treasure. Eventually, in addition to the clarified content, some explanations regarding the importance these sources in terms of Ottman military-financial history will be made and thus thesource value of campaign ruznamçe registers will be indicated

Keywords:

-,

PDF

___

Bab-ı Defteri, Büyük Ruznamçe Kalemi: D.BRZ. 20690.
Kamil Kepeci Tasnifi: KK 1794, KK 1829, KK 1830, KK 1831, KK 1832, KK 1874, KK 1875, 1876, KK 1879, KK 1885, KK 1889, KK 1890, KK 1894, KK 1896, KK 1902, KK 1916, KK 1918, KK 1919, KK 1921, KK 1927, KK 1931, KK 1947, KK 1949, KK 1950.
Maliyeden Müdevver Defterleri: MAD 744, MAD 3458
Mühimme Defteri Zeyilleri: MD.ZYL 9 2- Kitabî Kaynaklar ve Tetkik Eserler AFYONCU Erhan, “Ruznamçe”, DİA, C. 35, s.276-278. BARKAN Ömer Lütfi, “Osmanlı İmparatorluğu Bütçelerine Dair Notlar”, İktisat Fakültesi Mecmuası, C. 15, S. 1-4, İstanbul 1954, s. 193-224.
BARKAN Ömer Lütfi, “H. 933-934 (M. 1527-1528) malî yılma ait bir bütçe örne- ği”, İktisat Fakültesi Mecmuası, C. 15, S. l-4, İstanbul 1954, s. 251-329.
BARKAN Ömer Lütfi, “1079-1080 (1669-1670) Mali Yılına Ait Bir Osmanlı Büt- çesi ve Ekleri”, İktisat Fakültesi Mecmuası, C. 17, S. l-4, İstanbul 1955, s. 225-303.
BARKAN Ömer Lütfi, “H. 1070-1071 (M. 1660-1661) Tarihli Osmanlı Bütçesi ve Bir Mukayese”, İktisat Fakültesi Mecmuası, C. 17, S. l-4, İstanbul 1955, s. 304-347.
DANİŞMEND İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Kronolojisi, C. 2-5, İstanbul 1972.
ERTAŞ Mehmet Yaşar, Sultanın Ordusu (Mora Fethi Örneği 1714-1716), İstanbul 200
FINKEL Caroline, Administration of Warfare: The Ottoman Military Campaigns in Hun- gary, 1593-1606, Wien 1988.
FINKEL Caroline, “The Otoman Campaign Account Books (Sefer Ruznamçe- si) As A Guide To Military Activity, 1593-1606” Comite İnternational D’etudes Pre
Ottomanes Et Ottomanes, VI. Symposium Cambridge, 1-4 July 1984, İstanbul-Paris- Leiden 1987, s.173-183.
İPÇİOĞLU Mehmet, Bir Osmanlı Bütçesi Örneği: 1622 Tarihli Ruznamçe Defteri (XVII. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Kamu Ekonomisinin Tahlili Denemesi), Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 1996.
İŞBİLİR Ömer, XVII. Yüzyıl Başlarında Şark Seferlerinin İaşe, İkmal ve Lojistik Mesele- leri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul 1996.
MURPHEY Rhoads, The Functioning Of The Ottoman Army Under Murad IV, 1623- 1639/ 1032-1049, Chicago 1979.
ÖZTÜRK Said, “1042-1045/1632-1635 Yıllarına Ait Bosna Eyaleti Bütçesi” Os- manlı, C. III, Ankara 1999, s.154-168.
ÖZVAR Erol, “Rum Eyaletine Ait H. 1043-44/M. 1634-35 Tarihli “Bütçe”nin Tah- lili” Osmanlı, C. III, Ankara 1999, s.150-157.
POLAT Süleyman, IV. Murat’ın Revan Seferi Organizasyonu ve Stratejisi, Gazi Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 2011.
SAHİLLİOĞLU Halil, “1524-1525 Osmanlı Bütçesi”, İktisat Fakültesi Mecmuası
(Ord. Prof. Ömer Lütfi Barkan’a Armağan), C 41, S. 1-4, İstanbul 1985, s.415-452.
SAHİLLİOĞLU Halil, “Osmanlı İdâresinde Kıbrıs’ın İlk Yılı Bütçesi”, Belgeler, C. IV, S. 7-8, Ankara 1967, ss. 1-33.
SAHİLLİOĞLU Halil, “Ruznamçe”, Tarih Boyunca Paleografya ve Diplomatik Semineri, İstanbul 1988, s. 114-139.
ŞİMŞİRGİL Ahmet, “Osmanlılar İdaresinde Uyvar’ın Hazine Defterleri ve Bir Bütçe Örneği”, Güney Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, S. 12, İstanbul 1998, s. 325-355
TABAKOĞLU Ahmet, “XVII. ve XVIII. Yüzyıl Bütçeleri”, İktisat Fakültesi Mecmuası (Ord. Prof. Ömer Lütfi Barkan’a Armağan), C.41, S.1-4, İstanbul 1985, s. 405-411 Ekler: