Amerika’dan Osmanlı Devleti’ne Ermenilerin Geri Dönüşleri, 1908-1914 Tâbiiyet, Emlâk ve Arazi Meselesi

Amerika’nın sanayileşmesi karşısında geride kalan imparatorluklar buraya iş gücü sağlamaya başlamıştır. İktisâdi zafiyet Amerika’ya doğru itici bir güç meydana getirirken Amerika’nın müreffeh yaşam koşulları göçmenleri kendisine doğru çekmeye başlamıştır. 1908-1914 yıllarında, Osmanlı halklarının Amerika’ya göç hareketi yaklaşık 80-90 yıllık bir maziye sahiptir. Meşrutiyet’in ilanından sonra da bu göçler devam etmiştir. Ancak bu dönemde göçlerin bir başka özelliği evvelce göç edenlerin gittikleri yerlerden örneğin Rusya’dan, Amerika’dan Osmanlı topraklarına geri dönüşleridir. Özellikle Amerika’daki Ermeniler’i geri dönmeye teşvik etmek üzere Taşnak Partisi kampanyalar yürütmüştür. Bu çalışmada Meşrutiyet döneminde Ermeniler’in geri dönüş hareketinin neden ve hangi oranda gerçekleşmiş olduğu, ortaya çıkan tâbiiyyet, arazi ve emlâk meselesi incelenmiştir. Bu bağlamda İttihat ve Terakki Hükûmetinin göçe yaklaşımı ve uyguladığı siyaset anlaşılmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler:

İttihat ve Terakki, Amerika, Ermeni Göçmenler, Geri dönüş kampan

Armenian Repatriation 1908-1914;The Question of Nationality and Property

By the rise of the industrial America, the prosperous living conditions in the United States has begun to pull immigrants and hard economic conditions became a powerful driving force behind the immigration. Ottoman emigration to America has approximately the 80-90-year-old history. Ottoman emigration to America has continued between 1908-1914 years even after the Committee of Union and Progress (CUP) issued the proclamation of the Constitution. Another feature of migrations in this period, the return of Armenians previously migrated from where they went. This study focused on repatriation of Armenians from United States. The population emigrated from Ottoman Empire to America has been encouraged to return under Tashnak political campaigns. It has been tried to get the picture of repatriation campaigns and politics regarding Armenians and after returnees how the question of nationality and property has been solved by CUP

Keywords:

CUP America, Armenian Immigrants, Repatriation Campaign, Question of nationality and property,

PDF

___

MMZC, D:1, C:5, İ:99, İçtima Senesi:2 s. 561. MMZC, D: I C: I İçtima Senesi: I, s. 26. MMZC, D:1, C:5, İ:99, İçtima Senesi:2 s. 561. MMZC. D:1 C:6, İctima Senesi: 3, 100. İnikad, s. 610. MMZC, D:1, C.2, 4 Mart 1325, İ: 42, s. 326.
MMZC, D:1, C:5, İ:99, İçtima Senesi:2 s. 561. The Races That Go Into The American Melting Pot.( 1911, May 21).New York
Times (1857-1922). Proquest Historical Newspapers The New York Times (1851- 2007), s. SM2
Thinks Law Unfair, A Rustem Bey, Ottoman Charge d’Affaires in Washington. (1909, November 3). The Washington Post(1877-1922), Proquest Historical News- papers The Washington Post(1877-1994), s.5
Ahmet Sami S. (2010).İlyas Hanna Seyahatnamesi Bir Osmanlı Tebaasının Gü- ney Amerika Yolculuğu, 1668-1683.(Çev. Bekir Keskin), İstanbul: KitapYayınevi.
Ahmet Şerif.(1999). Arnavudluk’da, Sûriye’de, Trablusgarb’de Tânin. Haz. Çetin Bö- rekçi. C. II. Ankara: TTK Yay.
Armaoğlu F.(1991).Belgelerle Türk-Amerikan Münasebetleri. Ankara: TTK Yay.
Avagyan A. ve Minassian Gaidz F. (2005). Ermeniler ve İttihat ve Terakki. İkinci
Baskı İstanbul: Aras Yay. Croxton, Frederick C. (1911).Reports of Immigration Commissions Statistical Review of
Immigration 1820-1910, Distribution of Immigrants 1850-1900, Washington: Govern- ment Printing Office.
Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü. (2007). Osmanlı Belgelerinde Ermeni-Ame- rikan İlişkileri II (1896-1919), Ankara: Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Yay. Nu:
Genelkurmay ATASE ve Genelkurmay Denetleme Başkanlığı Yayınları.(2005).
Arşiv Belgeleriyle Ermeni Faaliyetleri 1914-1918. Ankara: Genelkurmay Basımevi, C.I.
Grabowski J. J.(2008). Forgoing New Links in the Early Turkish Migration Chain:
The U.S. Census and early Twentieth Century Ship’s Manifests. Turkish Migration To The United States From Ottoman Times to the Present. Düzenleyen: A. Deniz Balga- mış ve Kemal Karpat, Wisconsin: Wisconsin University Press. İpek, Nedim.(1995). Anadolu’dan Amerika’ya Ermeni Göçü, OTAM, S: 6, s. 257- 280.
Jacopsen M.(2001). Diaries of a Danish Missionary Harpoot, 1907-1919. USA: Gomi- das Institutes Books Princeton and London, Taderon Press.
Karpat, Kemal H.(2004). İslamın Siyasallaşması: Osmanlı Devleti’nin Son Dö- nemlerinde Kimlik, Devlet, İnanç ve Cemaatin Yeniden Yapılandırılması, İstan- bul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Karpat, Kemal H. (2010). Osmanlıdan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler, İstan- bul: Timaş Yay.
Karpat, Kemal H. (May, 1985).The Ottoman Emigration to America, 1860-1914.
International Journal of Middle East Studies, 17( 2). Cambridge University Press. Kuran E.(1994). XIX. Yüzyılda Osmanlı Türklerinin Amerika’yı Tanıması. 500.
Yılında Amerika(Yay. Haz. Recep Ertürk-Hayati Tüfekçioğlu). Ankara: Bağlam Ya- yıncılık. Kurat Akdes N.(1959).Türk- Amerikan Münasebetlerine Kısa Bir Bakış(1800-1959).
Ankara: Doğuş Ltd. Şirketi Matbaası. Malcom(1919), V. (1919). The Armenians in America. Boston: Reprints from the collection of the University of Michigan Library, HP.
Mirak, R. (1983). Torn Between Two Lands: Armenians in America, 1890 to World War I,
Cambridge, Massachusetts, U.S.A. :Harward University Press. Özok Gündoğan, N. (2012). A Peripheral Approach to the 1908 Revoluation in the Ottoman Empire: Land Disputes in Peasant Petitions in Post- revolutio- nary Diyarbekir. Social Relations in Ottoman Diyarbekir 1870-1915. Joost Jongerden, BRILL.
Sertel, S.(1987). Roman Gibi, İstanbul: Belge Yay.
Shah, N. (2011).Strangers To Citizenship, Stranger Intimacy: Contesting Race, Sexuality, and The Law in the North American West, Chapter 7, University of California Press.
Internet:Web:http://books.google.com.tr/books? Şıvgın, H. (2013). Amerika’nın Trablusgarp’a Askeri Müdahalesi 1801- 180 A.B.D.’nin Askeri Müdahaleleri 1801’den Günümüze, İstanbul: Kaynak Yay.
Tunaya, T. Z. (1996). Hürriyetin îlanı, İstanbul: Arba Yay.
Türkmen, Z.(2006). Vilâyât-ı Şarkiye (Doğu Anadolu Vilayetleri) Islahat Müfettişliği 1913-1914. Ankara: TTK.
Ünal, F. II. Meşrutiyet’in Doğu Anadolu’daki Yansımaları ve Ermeni-Kürt İlişkilerine Tesi- ri. Web: http://www.eraren.org/index.php?Page=DergiIcerik&IcerikNo=396. Yalman, Ahmet E. Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim, C:1 (1888-1918), Rey Yay.