Said Halim Paşa’ya Göre Modernleşme Ve Aydın Kavramları

Modernleşme gelişmekte olan veya az gelişmiş toplumların, gelişmiş ülkeleri model alması anlamına gelir. Her milletin kendine özgü manevî değerleri olduğundan modernleşme programı da bu değerler çerçevesinde oluşturulmalıdır. Lakin XVIII. ve XIX. asırlarda Osmanlı Devleti’nin son devir aydınlarından bazıları Batı ülkelerinin modernleşme usulünün benimsenmesi gerektiğini savunmuşlardır. Said Halim Paşa ise Müslümanların ancak ve ancak İslâmi ilkelere ve kültürel unsurlara bağlı olan bir medeniyet planlamasıyla modern düzeye erişebileceklerini belirtmiştir. Nitekim Paşa’ya göre Avrupa tarzı bir medeniyet oluşumu Osmanlı toplumunu hem maddî hem de manevî anlamda çöküşe götürecekti. Bu sebepten ötürü Türk ve İslâm geleneğine uygun bir medenîleşme programı oluşturmak her açıdan daha doğru olacaktı.

Anahtar Kelimeler:

Said Halim Paşa, İslâmiyet, Doğu-Batı, Modernleşme, Aydın

MODERNIZATION AND INTELLECTUAL CONCEPTS ACCORDING TO SAID HALİM PASHA

Modernization means that developing or underdeveloped societies take the developed countries as models. Since each nation has its own spiritual values, the modernization program should be created within the framework of these values. But XVIII. and XIX. for centuries, some of the intellectuals of the last period of the Ottoman Empire argued that the modernization method of Western countries should be adopted. Said Halim Pasha, on the other hand, stated that Muslims could only reach the modern level with a civilization planning that adheres to Islamic principles and cultural values. As a matter of fact, according to Pasha, the formation of a European-style civilization would lead the Ottoman society to collapse both materially and spiritually. For this reason, it would be the right in every respect to create a civilization program in line with Turkish and Islamic traditions.

Keywords:

Siad Halim Pasha, Islam, East-West, Modernization, Scholar,

PDF

___

Ağırman, Ferhat. “İslamcı Bir Düşünür Olarak Said Halim Paşa’da Milliyetçi Yaklaşımlar”, TYB Akademi, 1/3, (2011): 27-45.
Beşirli, Mehmet. “Osmanlı’da Modernleşme ve Aydınlar 1789-1908”, Dini Araştırmalar, 2/5, (1999): 131-158.
Bostan, M. Hanefi. “Sadrazam Said Halim Paşa”, TYB Akademi, 1/3, (2011): 11-27.
Bostan, M. Hanefi. “Said Halim Paşa’da “İslamlaşmak” Düşüncesi”, TYB Akademi, 1/3, (2011): 81-101.
Bülbül, Kudret. “Said Halim Paşa’yı Yüz Yıl Sonra Yeniden Okumak”, TYB Akademi, 1/3, (2011): 125-141.
Ersoy, Mehmet Akif. “Mukallitliği de Yapamıyoruz”, Sırât-ı Müstakîm, 3/56, (30 Eylül 1909).
Gül, Adnan. “Modern Bir Düşünür ve Devlet Adamı Olarak Said Halim Paşa”, TYB Akademi, 1/3, (2011): 101-125.
Gün, Doğan. “Bilimsel Gelişmelerin Temelindeki Doğu-Batı Etkileşimi”, Memleket Siyaset Yönetim, 9/22, (Temmuz 2014): 263-293.
Gündüz, Mustafa. “Said Halim Paşa’da “Medeniyet” Kavramı”, Journal of Islamic Research, 21/2, (2010): 143-151.
Kalın, İbrahim. Barbar, Modern, Medenî, İstanbul: İnsan Yayınları, 2018.
Köroğlu, Cemile Zehra - Köroğlu, Muhammet Ali. “Bilim Kavramının Gelişimi ve Günümüz Sosyal Bilimleri Üzerine”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 25, (2016): 1-16.
Öz, Asım. “Fark Düşünürü ve İslâmcılık Üzerine Dolaylı Açılımlar”, TYB Akademi, 1/3, (2011): 151-175.
Said Halim Paşa. “Akvamı İslamiyyenin Esbab-ı İnhitatı I”, Sebilür Reşad, 15/369, (12 Eylül 1918).
Said Halim Paşa. “Akvamı İslamiyyenin Esbab-ı İnhitatı II”, Sebilür Reşad, 15/370, (18 Eylül 1918).
Said Halim Paşa. “Bir Zamanlar Dünyaya Hâkim Olan Müslüman Milletlerin İnhitat Sebepleri 1”, Sebilür Reşad, 7/173, (Mayıs 1954).
Said Halim Paşa. “Bir Zamanlar Dünyaya Hâkim Olan Müslüman Milletlerin İnhitat Sebepleri 2”, Sebilür Reşad, 7/174, (Haziran 1954).
Said Halim Paşa. Buhranlarımız, İstanbul: Kitap Dünyası, 2015.
Şeyhun, Ahmet. “Said Halim Paşa: Osmanlı Devlet Adamı ve İslamcı Düşünür”, TYB Akademi, 1/3, (2011): 67-81.
Şimşir, Bilal. Malta Sürgünleri, İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 1985.
Tavukçu, Zuhal. “Said Halim Paşanın Mefkûresi/Temel Düşünceleri”, Genç Hukukçular Hukuk Okumaları Birikimler V, (2016): 71-81.
Yıldız, Cengiz. “Said Halim Paşa’da Üç Tarz-ı Siyaset: Batılılaşma, İslamcılık ve Milliyetçilik”, TYB Akademi, 1/3, (2011): 45-67.