Yeni Tarihselcilik Perspektifinden Sedat Veyis Örnek'in Düşüncesinde Türk-Japon Modernleşmesi Bağlamında Dinsel Reformlardan Biri Olarak İbadetin Türkleştirilmesi Problemi

Türk devrim tarihi ile ilgili yayımlanmış çalışmaların niceliği, hacmi tarihî gerçekleri değiş- tirmez, denebilir. Ne var ki yeni tarihselcilik perspektifinden konuya bu şekilde yaklaşılır yaklaşıl- maz hangi gerçek ve kimin gerçeği sorusuyla karşılaşılır. Bu noktada tarihin bir bilim mi ve sanatmı olduğu hakkında bir tartışma geliştirilir. Tarihsel olgularla ilgilenmek olsa olsa vekanüvislikolabilir. Tarih ise bir yazım ve inşa sürecidir. O vakit tarihin metinselliğinden söz etmek yanlışdeğildir. Yeni tarihselcilik akımı temsilcileri tarihin de edebî metin gibi kurgusal olduğunu ilerisürer. Geçmiş, bu bağlamda yazım süreciyle, yazarın deneyimleriyle, düşünce dünyasıyla, oku- yucunun beklentileri ve etkisiyle tarihe dönüşür. Tarihsel bir olgu olarak Türk uluslaşmasınınbir parçası olan dinî reformlar ve özel olarak ibadetin anadilde yapılması Sedat Veyis Örnekinanlatımında İbadetin Türkleştirilmesine dönüşür ve tarihselleştirilmiş olur. Bu makalede yazarınAlmanya Tübingende Eberhard Karls Üniversitesinde Dinler Tarihi ve Etnoloji alanında yazdığıve Türkçeye 1920den 1938e kadar yeni Türkiyede Yapılmış Dinî, Kültürel, Sosyal Reformlar veJapon Modernleşmesiyle Karşılaştırılması olarak çevrilen doktara tezinin İbadetin Türkleştiril- mesi Problemi kısmı yeni tarihselcilik okumaları minvalinde değerlendirilecektir. Yapılan ince- lemeye ikinci dereceden katılan ve yeniden tarihselcilik boyutunda ele alınacak konu ise Japonyaile Türkiye modernleşmenin dinî reformlar bağlamında karşılaştırılması olacaktır.

The Problem of Turkify the Medium of Worship as one the Religious Reforms in terms of Turkish Japanese Modernization in the Reasoning of Sedat Veyis Örnek in New Historicism Perspective

It can validly be claimed that the volume of literature written on the topic of the history of theTurkish revolution cannot change the reality of the past.When applying the perspective of new historicism on this subject, one is confronted by thequestion: which and whose reality? At this point one then begins to argue about whether historyis art or science. History is not only the process of noting down details but also the process ofconstructing it into multiple dimesions. In this case considering history as literature is not wrong.Proponents of the new historicism theory consider history to be as fictional as any other text ofliterature. In this interpretation, the past is treated to a transformation through the process of wri- ting, the experience of the writer, the world view of the writer and even the nature of the audienceand turns into what is known as history. The claim of Sedat Veyis Örnek who considered thatthe creation of the Turkish national unit stimulated the phenomenon of the widespread religiousreformation in which the idea of Turkish identity was equalized with the idea of Turkify the me- dium of worship, is an example of historicism of that period of the past. This paper will analyzethe issue of Turkify the medium of worship as presented in the thesis of Sedat Veyis Örnek, en- titled Religious, Cultural and Social Reforms in Turkey between 1920-1938 and Comparison ofTurkish-Japanese Modernism , using the lens of new historicsm. The secondary issue of analysistreated with new historicism is the comparatives of the Turkish modernization experience withthat of the Japanese modernization experience.

PDF

___

Atalay, Besim. (1998). Divanü Lugat-it Türk Tercümesi I, Ankara: TDK Yayınları.
Aydar, Hidayet. (2006). Türklerde Anadilde İbadet Meselesi- Başlangıcından Cumhuriyete, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.14, s.47-65.
. (2007).Türklerde Anadilde İbadet Meselesi-Cumhuriyet Dönemi, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.15, s. 71-107.
Avcı, Yusuf. (2013). Osmanlı Modernleşmesi ve Japon İmgesi (1839-1908), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset Anabilim dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Azak, Umut. (2008). Langues, Religion et modernité dans Iescape musulman II. Désislamisation, réislamisation et choix de langues, Secularism in Turkey as a Nationalist Search for Vernacular Islam The Ban on the Call to Prayer in Arabic (1932-1950), 124. November, s. 161-179.
. (2010). Islam and Secularism In Turkey, Kemalism, Religion and Nation State, Lon- don: I.B. Tauris.
Burke, Peter. (2000).Tarih ve Top lumsal Kuram, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
Cündioğlu, Dücane. (1999). Bir Siyasî Proje Olarak Türkçe İbadet I, İstanbul: Kitabevi.
Çavuş, Rümeysa. (2002). Edebiyat İncelemelerinde Tarihe Yeni Bir Dönüş, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 42,1-2, s.121-133.
Esenbel, Selçuk. (2012). Japon Modernleşmesi ve Osmanlı-Japonyanın Türk Dünyası ve İslam Politikaları, İstanbul: İletişim.
Foucault, Michel.( 2000). Özne ve İktidar, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Jenkins, Keith. (1997). Tarihi Yeniden Düşünmek, Ankara: Dost Kitabevi.
Örnek, Sedat Veyis. (1960). Diereligiöen, Kulturellen und Sozialen Ref ormen in der neu-en Türkei (von 1920 bis 1938) verglichen mit der Modernisierung Japans, Basılmamış Doktora Tezi, Tübingen.
. Japonya ve Türkiyedeki Dinî, Kültürel ve Sosyal Refomlara Genel Bakış. (Özlem Akgök, Çev.)
.(2014). Türk Halbilimi, Ankara: Bilgesu Yayınları.
Öztürk, Serdar. (2001). Hamlete Yeni Tarihselci Bir Yaklaşım Hamlette Politika ve Yönetim, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Sayı 28, Güz, 549-556.
Sadoğlu, Hüseyin. (2003). Türkiyede Ulusçuluk ve Dil Politikaları, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
SubaşıNecdet. (2005). Ara Dönem Din Politikaları, İstanbul: Küre Yayınları.
Yalçın-Çelik, Dilek. (2005). Yeni Tarihselcilik Kuramı ve Türk Edebiyatında Postmodern Tarih Romanları, Ankara: Akçağ Yayınları.
White Hayden. (2008). Metatarih 19. Yüzyıl Avrupasında Tarihsel İmgelem, Ankara: Dost Kitabevi.