Orhan Pamuk’un Yeni Hayat Romanına Psikanalitik Bir Yaklaşım

Yabancılaştırma etkisinin önemli rol oynadığı Orhan Pamuk’un Yeni Hayat romanında,anlatıcı karakter Osman’ın, kurmacaya dönüştürülmek suretiyle anlamatfedilebilen hayatı söz konusu olmaktadır. Roman boyunca tekrar eden yolculukdöngüsü; anlatıcı karakterin bilinç dışında cereyan eden kısır yolculuklardan meydanagelmektedir. Söz konusu döngü; köksüzlüğün, özgürleşme arzusunun, özneolma isteğinin emarelerini taşımaktadır. Bu yolculuklar sırasında, bir kurtuluş yoluolarak sürekli beliren melek tasviri, masumiyetle ve çocuklukla ilişkilendirilenbir öteki tahayyülü üzerinden varoluşsal anlamını bulma ve tam olma arzularınınemarelerini taşımaktadır. Bu melek imgesi, yitik cennete ve anneye dönüş arzusuile suçtan ve günahtan arınma isteklerine işaret etmektedir. Nihayetinde bu kısırdöngü; anlatıcı karakterin kendini gerçekleştirme, kendini tanıma, kendini görmeve bulma yolculuğudur. Bu yolculuklar sonrasında, Osman benlik kurulumunutamamlayıp bir ‘özne’ haline gelmektedir. Bu çalışmada, Sigmund Freud’un veJacques Lacan’ın anksiyete, id-ego-süperego, yaratıcı yazarlar ve gündüz düşleri,psikonevrozlar kuramı ve ayna evresi üzerine psikanalitik bakış açılarının yardımıyla,yabancılaştırma estetiğinin önemli rol oynadığı Orhan Pamuk’un Yeni Hayatromanı üzerine psikanalitik bir yaklaşım sorgulanmıştır.

___

  • Brooks, P. (1977). Freud’s masterplot. Yale French Studies. (55/56), 280-300.
  • Ecevit, Y. (2004). Orhan Pamuk’u okumak: Kafası karışmış okur ve modern roman. İstanbul: İletişim.
  • Ecevit, Y. (2001). Türk romanında postmodernist açılımlar. İstanbul: İletişim.
  • Figueira, S. A. (2018). On Freud’s “Creative writers and day-dreaming.” Routledge.
  • Freud, S. (1955). Beyond the pleasure principle (1920). The standard edition of the complete psychological works of Sigmund Freud, ed. James Strachey. London: Hogarth.
  • Freud, S. (1996). Düşlerin yorumu II. Çev. Emre Kapkın. İstanbul: Payel.
  • Lacan, J. (2014). The mirror stage as formative of the function of the i as revealed in psychoanalytic experience (1949). Reading French psychoanalysis (pp. 119-126). Routledge.
  • Orr, M. (2003). Intertextuality. Intertextuality debates and contexts. USA: Wiley.
  • Pamuk, O. (2017). Yeni hayat. İstanbul: Yapı Kredi.
  • Parman, T. (2011). Jacques Lacan (1901-1981), Çağdaş psikanalizin Avrupalı yorumcusu. Ed. A. A.
  • Köşkdere. Psikanalitik psikoterapiler. Ankara: Türkiye Psikiyatri Derneği.