Klasik Masalın Modern Masaldaki Tezahürü: Bilge Karasu’nun “Avından El Alan” Masalı

Fredric Jameson, “Büyülü Anlatılar: Tür Olarak Romans” başlıklı çalışmasında, geleneksel bir anlatı formu olan romansın modern romanda nasıl farklı şekillerde ortaya çıktığı ve dönüştüğü üzerinde durur. Burada öncelikle geleneksel anlatı türleriyle ilgili çalışan Nortrop Frye, Vladimir Propp ve Lévi Strauss’un yaklaşımlarına değinir. Ona göre bu üç eleştirmenin yaklaşımındaki ortak özellik anlatılarda karakterleri dikkate almaları ve tanımlarını, türe dair özelikleri, karakter üzerinden yapmalarıdır. Bu tarz yaklaşımlar karaktere yabancılaşmayı engellediği, karakterin eylemlerini kavramsallaştırmadığı için sorunludur. Bu sebeple Jameson, incelemenin karakterlerle değil onların ruh halleri, bu ruh hallerinin eylemlerle birleşmesindeki durumlarla yapılmasını önerir. Bu makalede Bilge Karasu’nun Göçmüş Kediler Bahçesi’nde yer alan ve “masal” olarak adlandırdığı “Avından El Alan” masalı, Jameson’ın bu yönteminden yola çıkarak ele alınmıştır. Karasu’nun masalında, klasik masala ait birçok unsur kendi varlıklarını devam ettirirler. Fakat bu devam ettirmede masal, arkaik birçok anlatıya göndermeler yapan bir çağrışım alanına dönüşür. Bu çağrışımlara dil, belirli

___

  • Akatlı, F. ve Sökmen M.G (1997). Bilge Karasu aramızda. İstanbul:, Metis.
  • Boratav, P. N. (1973). 100 soruda Türk folkloru. Ankara: Gerçek.
  • Boratav, P. N. (1969). 100 soruda Türk halk edebiyatı. Ankara: Gerçek.
  • Durbilmez, B (2007). Kırım Türk halk anlatılarında sayı simgeciliği. Milli Folklor. 76: 177-190.
  • İleri, C (2007). Yazının da yırtılıverdiği yer. İstanbul: Metis.
  • Jameson, F (2008). Modernizm ideolojisi. İstanbul: Metis.
  • Karasu, B. (1999). Göçmüş kediler bahçesi. İstanbul.
  • Karasu, B. (2017). Susanlar. İstanbul: Metis.
  • Şimşek, E (2019). Türk kültüründe yılan ve yılan kale (Ceyhan/Adana) anlatıları üzerine değerlendirmeler. AKRA Kültür ve Sanat Dergisi. 19, 13-33.
  • Elektronik kaynaklar: Karakurt, D. Türk söylence sözlüğü. Erişim Tarihi: 10.06.2020.
  • https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:TurkSoylenceSozlugu.pdf