CAHİT SITKI TARANCI'NIN 'ROBENSON' VE 'BEN ÖLECEK ADAM DEĞİLİM' ŞİİRLERİNDE METİ
Yazınsal metinler, resim ve müzikten mimariye geniş bir yelpazeye yayılan yapıtların çözümlemesinde kullanılan metinlerarasılık, bir yapıtta daha önceki yapıtlardan alıntı, parça, taklit veya izler bulma anlamına gelir. Metinlerarasılığa dayanan bir çözümleme, yapıtın öncülleriyle karşılaştırılmasına olanak tanıyarak, metinde kodlanmış zengin mesajları açığa çıkarmaya yardımcı olur. Bu noktadan hareketle bu çalışma, Cahit Sıtkı Tarancı'nın, 'Robenson' ve 'Ben Ölecek Adam Değilim', adlı şiirlerini metinlerarasılık bağlamında incelemektedir. Çalışmanın amacı metinlerarasılığın şiir çözümlemelerine katacağı yorum ve yöntem zenginliğini gözler önüne sermektir. Bu iki şiir bağlamında şiirlerde kullanılan metinlerarasılık yöntemlerinden gönderge ve anıştırma üzerinde durulmakta, ilkine esin kaynağı olan ve sonrakinde bahsedilen Daniel Defoe'nun Robinson Crusoe adlı romanından yapılan dönüştürmelere dikkat çekilmektedir.
INTERTEXUALITY IN CAHİT SITKI'S POEMS "ROBENSON" AND "I AM NOT A MAN WHO WILL DIE"
Intertextuality used in the analysis of various works ranging from the literary texts, painting and music to architecture means to find extracts, pieces, imitations or marks from the previous works in a text. An analysis depending on intertexuality gives opportunity for comparing and contrasting the text with its predecessors and reveals the rich messages coded in the text. From this point of view, this study examines two poems 'Robenson' and 'Ben Ölecek Adam Değilim' (I am not a person who will die) written by Cahit Sıtkı Tarancı, in view of intertextuality. The aim of the study is to display the wealth of interpretation and the method intertexuality may contribute to the poem analysis. In the context of these two poems, the intertextuality ways reference and allusion used in the poems are tackled and the attention is drawn to the transformations made from the novel Robinson Crusoe written by Daniel Defoe which is the inspiration source of the former and mentioned in the latter.
___
- Aktulum, Kubilay. Metinlerarası İlişkiler. Öteki Yayınevi, Ankara, 1999.
- Aktulum, Kubilay. Parçalılık/Metinlerarasılık. Öteki Yayınevi, Ankara, 2004.
- Aktulum, Kubilay. Parçalılık/Süreksizlik/Kopukluk. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi, 2008, 1-14.
- Aktulum, Kubilay. Metinlerarasılık/Göstergelerarasılık. Kanguru Yayınları, Ankara, 2011.
- Aktulum, Kubilay. "Bir Ana-metin olarak Nasreddin Hoca Hikayeleri Üzerine Kimi Dö- nüştürmeler", Milli Folklor, 91, 12, 2011b, 12-24.
- Aktulum, Kubilay. Folklor ve Metinlerarasılık, Çizgi Yayınevi, Konya, 2013.
- Allen, Graham. Intertexuality. Routledge: Londra, 2005.
- Baktin, Mikail. Text. Encyclopedie Universalis. 1973.
- Baktin, Mikail. Esthétique et Théorie du Roman, Traduit du Russe par Daria Olivier, Gal- limard, Paris, 1978.
- Baktin, Mikail. Karnavaldan Romana: Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar. (Çeviren: Cem Soydemir, Derleyen ve Önsöz: Sibel Irzık), Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2014 (İkinci baskı).
- Bektaş, Nur. Toplumcu Gerçekçilik Bağlamında Nazım Hikmet'in "Ferhad İle Şirin" Oyu- nuna Metinlerarası Bir Bakış. Millî Folklor, 83, 11, 2009, 41-47.
- Defoe, Daniel. Robinson Crusoe, Çev. Akşit Göktürk, Can Yay. İstanbul, 1983.
- Ekiz, Tevfik, Alımlama Estetiği mi Metinlerarasılık mı? Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Dergisi, 47, 2, 2007, 119-127.
- Gökalp-Alpaslan, G. Gonca. Metinlerarası İlişkiler ve Gılgamış Destanının Çağdaş Yorum- ları. Multilingual: İstanbul, 2007.
- Gökalp-Alpaslan, G. Gonca. "Metinlerarası İlişkiler Işığında Cemal Süreya Şiirinin Bile- şenleri", Turkish Studies: International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4/1-I, Kış, 2009, 435- 463.
- Gündoğdu, Ayşe Eda. "Metinlerarasılık Bağlamında Tahsin Yücel'in 'Yalan' Adlı Romanı" Turkish Studies: International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7/4, Sonbahar, 2012,1893-1903.
- Holquist, Michael. Dialogism: Bakhtin and his World, Routledge, Londra ve New York, 2004.
- Kılınç, Aziz. Metinlerarası "İlişkiler Bağlamında Ömer Seyfettin'in Halk anlatı Kaynaklı Hikâyeleri", 1. Ömer Seyfettin Sempozyumu'nda sunulan bildiri. 2007. Balıkesir.
- Kıran, Zeynel ve Kıran (Eziler), Ayşe, Yazınsal Okuma Süreçleri, Seçkin Yayıncılık, İstan- bul, 2007.
- Korkmaz, Ramazan, İkaros'un Yeni Yüzü Cahit Sıtkı Tarancı, Akçağ, Ankara, 2002.
- Korkmaz, Nurseli Gamze. "Kolsuz Hanım" Üzerine Yazılı Kültür ve Metinlerarası İlişkiler Bağlamında Bir Çalışma, Millî Folklor, 83, 11, 2009, 54-61.
- Kurtuluş, Meriç. Ağrıdağı Efsanesinden Sözlü Edebiyata "Metinlerarası" Bir Yolculuk, Milli Folklor, 83, 11, 2009, 70-78.
- Özay, Yeliz. "Metinlerarasılık ve Türk Halk Hikâyelerinde Ana-Metinsel Dönüşümler", Millî Folklor, 83, 11, 2009, 6-18.
- Rifat, Mehmet ve Rifat, Sema, XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları: 2. Temel Metinler, Cogito, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1998.
- Şerefoğlu, Zeynep Kevser. "Atlansoy'un "Su Burcu"nda Metinlerarasılık", FSM İlmi Araş- tırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 1, 2013, 307-344.
- Tarancı, Cahit Sıtkı, Otuz Beş Yaş, Varlık Yayınları, İstanbul, 1948.
- Türkdoğan, Melike. "Rasim Özdenören'in "Kuyu" Öyküsünde Metinlerarası İlişkiler", Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 35, 2007, 167-189.
- Uyanık, Seda. Dede Korkut Anlatmalarında Metinlerarası Söylem, Milli Folklor, 83, 11, 2009, 41-47.