Alan Araştırmacısı Olarak Sedat Veyis Örnek ve Alan Çalışmalarına Katkıları

Derleme çalışmaları halk bilimi disiplininin ayrılmaz bir parçasıdır. Türk derleme tarihinebakıldığında derleme çalışmalarının yapılma gerekçeleri ve derlemelerden elde edilen verilereyaklaşma biçimlerinin değiştiği görülür. Bu değişimdeki önemli isimlerden biri de Sedat VeyisÖrnek’tir. Sedat Veyis Örnek, Türk halkbilimi ve alan çalışması araştırmalarına özgün katkılaryapmış bir bilim adamıdır. Eksikleri olduğunu düşündüğü sözlük ve derleme çalışmalarına bilimselve sistematik bir yaklaşım kazandırmayı amaçlamıştır. Derleme çalışmalarında bilimselkriterleri esas alarak veri toplanması için önemli çabalar göstermiştir. Bu çalışmada, Sedat VeyisÖrnek’in alan çalışmalarına dayanan Sivas ve Çevresinde Hayatın Çeşitli Safhalarıyla İlgili Bâtılİnançların ve Büyüsel İşlemlerin Etnolojik Tetkiki (1966), Anadolu Folklorunda Ölüm (1971) veGeleneksel Kültürümüzde Çocuk (1979) başlıklı kitapları ve alan çalışmasına dair teorik ve pratikgörüşlerini ortaya koyduğu Türk Halk Bilimi kitabından hareketle derleme çalışmaları konusundakigörüşleri değerlendirilecektir. Sedat Veyis Örnek’in alan çalışması konusundaki düşüncelerive yürüttüğü alan çalışmalarında izlediği yöntemler halk bilimi derleme ve araştırma tekniklerininTürkiye’de izlediği seyri görmek açısından önemlidir. Tematik ve derinlemesine alan araştırmalarıylaÖrnek’in, derlemelerine bilimsel bir boyut kazandırdığı görülmüştür. Ancak alandan eldeedilen verilerin yorumlanması konusunda kendisinden önceki halkbilimciler gibi Örnek’in de eksikkaldığı tespit edilmiştir. Örnek’in yine de alan araştırması konusunda hem iyi bir teorisyenhem de iyi bir uygulayıcı olduğu görülmüştür.

___

  • Fındıkoğlu, Z. F. (Yay. Haz.) (1940). Folklor ve Etnografya Kılavuzu. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Müze ve Arşivi.
  • İnan, A. (1930). Türk Halk Bilgisine Ait Maddeler IV Birinci İlmî Seyahata Dair Rapor. İstanbul: İktisat Matbaası.
  • Kongar, E. (2001). Türk Toplumbilimcileri. C.2. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Köprülüzade, M. F. (1914). Yeni Bir İlim Halkiyat: ‘Folklor’. İkdam. Sayı: 6091.
  • Kümbetoğlu, B. (2008). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Örnek, S. V. (2000). Türk Halkbilimi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Örnek, S. V. (1979). Geleneksel Kültürümüzde Çocuk. Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Örnek, S. V. (1981). Sivas ve Çevresinde Hayatın Çeşitli Safhalarıyla İlgili Bâtıl İnançların ve Büyüsel İşlemlerin Etnolojik Tetkiki. Ankara: Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları.
  • Örnek, S. V. (1971). Anadolu Folklorunda Ölüm. Ankara: Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları.
  • Yener, E. (1960). Etnografya Kılavuzu Halk Sanat ve Geleneklerini Derleme Kılavuzu. Ankara: Doğuş Ltd. Şirketi Matbaası.