Nurdan YALÇIN ATAR, Türkinaz ATABEK AŞTI

Bakım Odaklı Hemşire-Hasta Etkileşimi Ölçeğinin Güvenilirlik ve Geçerliği

Amaç: Bu çalışma, Bakım Odaklı Hemşire-Hasta Etkileşimi Ölçeğinin (Caring Nurse Patient Interaction Scale-CNPI-70) Türkçe eşdeğerliğini sağlamak, güvenirliğini ve geçerliğini belirlemek amacı ile yapılmıştır. Bakım Odaklı Hemşire-Hasta Etkileşimi Ölçeği ile bakım odaklı hemşire-hasta etkileşiminin “önemliliği”, “yeterliliği” ve “uygulanabilirliği” ayrı ayrı değerlendirilebilmekte ve bu çalışmada “önemlilik”, “yeterlilik” ve “uygulanabilirlik” ölçeğin boyutları olarak ifade edilmektedir. Yöntem: Bakım Odaklı Hemşire-Hasta Etkileşimi Ölçeğinin (BOHHEÖ) dil eşdeğerliği geri-çeviri yöntemi; içerik geçerliği (content validity) uzman görüşüne başvurularak; güvenirliği, zamana göre değişmezliği (test-tekrar test güvenirlik/test-retest reliability) ve iç tutarlılığı (internal consistency) test edilerek; geçerliği ise yapı geçerliği (doğrulayıcı faktör analizi) ile sınanmıştır. Ölçeğin test tekrar test güvenirliği 75, iç tutarlılığı ve yapı geçerliği ise 350 hemşirelik öğrencisinden toplanan veriler ile belirlenmiştir. Bulgular: Bakım Odaklı Hemşire-Hasta Etkileşimi Ölçeğinin önemlilik, yeterlilik ve uygulanabilirlik boyutlarının maddelerinin test-tekrar test korelasyon katsayılarının (boyut sırasıyla) 0.75, 0.86, 0.76 olduğu görülmüştür. Bakım Odaklı Hemşire-Hasta Etkileşimi Ölçeğinin üç boyutunun iç tutarlılığının belirlenmesinde madde-toplam puan korelasyonuna bakılmış ve bu değerin önemlilik boyutu için 0.56-0.81, yeterlilik boyutu için 0.56- 0.79, uygulanabilirlik boyutu için 0.56 -0.80 arasında olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin Cronbach Î± değerleri ise boyut sırasıyla 0.99, 0.98, 0.99 olarak bulunmuştur. Ölçeğin tüm boyutlarında, doğrulayıcı faktör analizinde elde edilen madde yükleri 0.30'un üzerinde bulunmuştur. Sonuç: Elde edilen sonuçlar, Türkçeleştirilen Bakım Odaklı Hemşire-Hasta Etkileşimi Ölçeğinin hemşirelik öğrencilerinin bakım odaklı hemşire-hasta etkileşimine yönelik tutum ve davranışlarının değerlendirilmesinde geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Bakım Odaklı Hemşire-Hasta Etkileşimi Ölçeği, güvenirlik, geçerlik

PDF

___

Ay, F. (2011). Mesleki temel kavramlar. Ay, F. (Ed.). Sağlık Uygulamalarında Temel Kavramlar ve Beceriler. 3. basım, İstanbul Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul, 2-25.
Akgül, A., Çevik, O. (2005). İstatistiksel Analiz Teknikleri. Emek Ofset, Ankara.
Cossette, S., Caraa, C., Ricarda, N., Pepin, J. (2005). Assessing nurse–patient interactions from a caring perspective: Report of the development and preliminary psychometric testing of the Caring Nurse–Patient Interactions Scale. International Journal of Nursing Studies, 42: 673–686.
Cossette, S., Cote, J. K., Pepin, J., Ricard, N., D’Aoust, L. X. (2006). A dimensional structure of nurse-patient interactions from a caring perspective: Refinement of the Caring Nurse–Patient Interaction Scale (CNPI-Short Scale). Journal of Advanced Nursing, 55(2): 198–214.
Cossette, S., Pepin, J., Cote´, J. K., De Courval, F. P. (2008). The multidimensionality of caring: A confirmatory factor analysis of the Caring Nurse–Patient Interaction Short Scale. Journal of Advanced Nursing, 61(6): 699–710.
Çimen, S., Bahar, Z., Öztürk, C., Bektaş, M. (2005). AIDS Tutum Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Zonguldak Sağlık Yüksekokulu Sağlık Eğitim Araştırma Dergisi, 1(1): 1-11.
Erefe, İ. (2002). Veri toplama araçlarının niteliği. Erefe, İ. (Ed.). Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemleri. Odak ofset, Ankara, 171-187.
Gözüm, S., Aksayan, S. (2002). Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber II: Psikometrik özellikler ve kültürlerarası karşılaştırma. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 4(2): 9-19.
Harrington, D. (2009). Confirmatory Factor Analysis. Oxford University Press, New york, USA.
İncirkuş, K., Nahcivan, N. (2011). Kronik Hastalık Bakımını Değerlendirme Ölçeği-Hasta Formu’nun Türkçe versiyonunun geçerlik ve güvenirliği. DEUHYO ED 2011, 4(1): 102-109.
Karasar, N. (1995). Bilimsel Araştırma Yöntemi. 7. basım, 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık, Ankara.
Kaya, N., Aştı, T. (2008). Sağlık bakımında bilgisayar kullanımına yönelik tutum ölçeğinin güvenirlik ve geçerliği. İ.U.F.N. Hem. Derg., 16(61): 24-32.
Larson, P. J. (1981). Oncology patients’ and professional nurses’ perceptions of important nurse caring behaviors. Doctoral Dissertation, University of California, San Francisco.
Nunnally, J. C., Bernstein, I. H. (1994). Psychometric theory. 3rd ed., McGraw-Hill Inc., New York, 315–395.
Öner, N. (1987). Kültürlerarası ölçek uyarlamasında bir yöntembilim modeli. Psikoloji Dergisi IV. Ulusal Psikoloji Kongresi Özel Sayısı, 6(21): 80–82.
Özcan, A. (2006). Hemşire- Hasta İlişkisi ve İletişim. 2. basım, Sistem Ofset, Ankara.
Potter, P. A., Perry, A. G. (2005). Fundamentals of Nursing. 6th ed., Mosby, St. Louis.
Shattell, M. (2004). Nurse–patient interaction: A review of the literature. Journal of Clinical Nursing, 13: 714–722.
Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları. Cem Web Ofset, Ankara.
Talbot, L. A. (1995). Principles and Practice of Nursing Research. Mosby Year Book, USA.
Tutuk, A., Al, D., Doğan, S. (2002). Hemşirelik öğrencilerinin iletişim becerisi ve empati düzeylerinin belirlenmesi. C. Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 6(2): 36-41.
Üstün, B. (2005). Çünkü iletişim çok şeyi değiştirir. Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8(2): 88-94.
Velioğlu, P., Pektekin, Ç., Şanlı, T. (1991). Hemşirelikte kişilerarası ilişkiler. Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir.
Watson, J. (2005). Jean Watson’s theory of Human Caring, http://www.innovativecaremodels.com/uploads/File/caring%20model/Overview%20JW%20Theory.pdf. (23.04.2010).
Watson, J. (2010). Caring Science, www.watsoncaringscience.org/j_watson/index.html (03.05.2010).
Yalçın, N., Aştı, T. (2011). Hemşire-hasta etkileşimi. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 19(1): 54-59.
Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalısmalarında kapsam geçerligi için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması, http://yunus.hacettepe.edu.tr/~yurdugul/3/indir/PamukkaleBildiri.pdf (02.06.2009)