TÜRKİYE'DE KISA DALGA RADYO DİNLEME DENEYİMİ: DX'CİLİK

Radyo yayıncılığı radyo amatörlerini ve amatör bir faaliyet olarak kısa dalga dinlemeyi -DX'cilikiçeren zengin bir tarihe sahiptir. Bu farklı tarihler hâkim medya tarihi anlatıları içinde unutulmuşlardır. Oysa radyo tarihinin bu yönü bize radyonun kamu tarafından aktif bir biçimde kullanıldığını anımsatması açısından önemlidir. Bu, Türkiye radyo tarihinin de az bilinen bir yönünü oluşturmaktadır. Bu çalışmanın çıkış noktasını Türkiye yayıncılık tarihinin bilinenden daha canlı bir geçmişe sahip olduğu düşüncesidir. Bu açıdan, Türkiye radyo tarihinde araştırılmayı bekleyen birçok konu bulunmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye'de 1960'lardaki kısa dalga dinleme faaliyetleri araştırılmaktadır. DX'cilik 1960'lı yıllarda Türkiye'de radyo amatörleri arasında yaygınlaşan bir uğraş olmuştur. Bu dönemde amatör faaliyetler için yasal bir zemin yoktur. Ancak amatör bir faaliyet olarak radyo dinleme yasak değildir. DX'ciler uluslararası ya da yerel kısa dalga yayın yapan uzak radyo istasyonlarını dinlemeye çalışmaktadırlar. Bu dinleme merakı yalnızca teknik bir çaba olarak açıklanamaz. Aynı zamanda, toplumsal görünümleri ve işlevleri olan bir iletişim etkinliğidir

The Experience of Short Wave Radio Listening in Turkey: DXing

Radio broadcasting has a rich history which include radio amateurs and shortwave listening -Dxing- as a amateur activity. These different histories forgotten in dominant narratives of media history. Whereas this aspect of the history of radio is important to remind us that radio is actively used by the public. This also is the least known aspect of history of radio in Turkey. The starting point of the study is that the history of broadcasting in Turkey has a more vivid past than known. In this regard, there are many issues waiting to be explored. In this study, the history of shortwave listening in Turkey in 1960s will be investigated. DXing became widespread in the 1960s in Turkey. There was any legal basis for amateur activities in this period. But radio listening as a amateur activity was not prohibited. DXer effort to listening far international or local shortwave radio stations. This listening hobby is not explained as a technical effort. At the same time, it is a communication activity which has social aspects and functions.

PDF

___

Ağabeyoğlu, İ. (1965a) "Kısa Dalga Dinleme", TRAC, Yıl: 2, Sayı: 11/12, Mayıs-Haziran: 40-41
Ağabeyoğlu, İ. (1965b) "Kısa Dalga Dinleme", TRAC, Yıl: 2, Sayı: 17/18, Kasım-Aralık: 39
Ağabeyoğlu, İ. (1966), "Kısa Dalga Dinleme 9", TRAC, Yıl: 3, Sayı: 28, Ekim: 47.
Ağabeyoğlu, İ. (1966), "Kısa Dalga Dinleme", TRAC, Yıl: 3, Sayı: 21/22, Mart-Nisan: 35-36.
Ağabeyoğlu, İ. (1967a), "Kısa Dalga Dinleme 15", TRAC, sayı: 33, Mart: 6-7.
Ağabeyoğlu, İ. (1967b), "Kısa Dalga Dinleme", TRAC, sayı: 34, Nisan, yıl: 4: 10-11.
Ahıska, M. (2005), Radyonun Sihirli Kapısı: Garbiyatçılık ve Politik Öznellik, İstanbul, Metis.
Aksoy, M. (1960), Partizan Radyo ve DP, Ankara: Ayyıldız Matbaası.
Aziz, A. (1971), "Yurdumuzda TRT Dışındaki Yayın Durumu", AÜ. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, c. 26, sayı. 4, ss.113-137.
Bener, F. M. (1941), "Radyomuz 15 Yaşında", Radyo, c.1, sayı 1, ss. 4-5.
Berg, J. S. (2008a), Broadcasting on the Short Waves, 1945 to Today, Jefferson, North Carolina: McFarland & Company, Inc., Publishers.
Berg, J. S. (2008b), Listening on the Shortwaves, 1945 to Today, Jefferson, North Carolina: McFarland & Company, Inc., Publishers.
Briggs, A. ve Burke, P. (2011), Medyanın Toplumsal Tarihi: Gutenberg'den İnternet'e, Ümit Hüsrev Yolsal ve Erkan Uzun (çev.), İstanbul: Kırmızı Yayınları.
Curran, J. ve Seaton, J. (2003), Power Without Responsibility: The Press and Broadcasting in Britain, London; New York: Routledge.
Deniz, Ü. (1952), "Alo... Burası Teknik Okul deneme radyo istasyonu", Milliyet, 11 Aralık, ss. 6.
Demirci, K. (2014). Türkiye'de 2000 Sonrası Genel Seçim Kampanyalarında Demokrasi Söylemi. Mülkiye, 38 (1), 35-73.
Demirci, K. (2015). Türkiye'de Yurttaş-Devlet İletişimi Açısından E-Devlet Uygulamaları: BİMER Örnek Olayı. Akdeniz İletişim Dergisi, 23, 96-114.
Douglas, S. J. (2010), "Radyonun İlk Yılları", İletişim Tarihi, D. Crowley ve P. Heyer (der.), B. Ersöz (çev.), Ankara: Phoenix, 312-321.
DPT (1963), Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967).
DPT (1966), İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Radyo-Televizyon Özel İhtisas Komisyonu Raporu.
DPT (1971), Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı Radyo ve Televizyon Özel İhtisas Komisyonu Raporu.
Ertuğ, H. R. (1951), Radyo İşletmeciliği ve Meseleleri, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları.
Fer, Z. G. (1980), "Uluslararası Kısa Dalga Yayıncılığı", TRT Yayıncılık ve Haberleşme, sayı: 61: 17.21.
Hilmes, M. (2003), The Television History Book, London: British Film Institute.
Hilmes, M. (1997), Radio Voices: American Broadcasting, 1922-1952, The University of Minnesota Press.
İlaslan, S. (2014), Türkiye'de Radyonun Unutulan Sesleri: 1945-1980 Arasında Devlet Radyoları Dışında Kurulmuş Radyolar, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 21: 118-142.
İpekçi A. (1970), "Her Hafta Bir Sohbet: Amatör Radyoculuk", Milliyet, 30 Kasım, ss. 9.
Jeanneney, J. N. (2009), Başlangıcından Günümüze Medya Tarihi, E. Atuk (çev.), İstanbul: YKY.
Kern, S. (2010), "Kablosuz Dünya", İletişim Tarihi, D. Crowley ve P. Heyer (der.), B. Ersöz (çev.), Ankara: Phoenix, 306-311.
Kocabaşoğlu, U. (1985), "Radyo", Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, c: 10, 2732-2737.
Kocabaşoğlu, U. (2010), Şirket Telsizinden Devlet Radyosuna: TRT Öncesi Dönemde Radyonun Tarihsel Gelişimi ve Türk Siyasal Hayatı İçindeki Yeri, İstanbul, İletişim.
Mattelart, A. (2001), İletişimin Dünyasallaşması, Halime Yücel (çev.), İstanbul: İletişim.
McChesney, R. (1993), Telecommunications, Mass Media, and Democracy: The Battle for the Control of Broadcasting 1928-1935, New York: Oxford University Press.
Peters, J. D. (1999), Speaking into the Air: A History of the İdea of Communication, Chicago, London: The University of Chicago Press.
Sağdıç, O. (1973), "DX Türkiye'de de ilgi görüyor", Milliyet TV Radyo, 12 Mart.
Slotten, H. R. (2006), "Universities, Public Service Radio and the 'American System' of Commercial Broadcasting, 1921-1940", Media History, 12: 3, 253-272.
Splichal, S. (2002), "The Principle of Publicity, Public Use of Reason and Social Control", Media, Culture and Society, 24: 5, 5-26.
Standage, T. (2010), "Telgraf - Victoryan İnternet", İletişim Tarihi, D. Crowley ve P. Heyer (der.), B. Ersöz (çev.), Ankara: Phoenix, 199-207.
Stevenson, J. (1996). "The Silencing of a Democratic Medium: Early Public Policy on Radio and the Regulation of the Internet" http://www.isoc.org/inet96/proceedings/e2/e2_3.htm
Thompson, J. B. (2008), Medya ve Modernite, S. Öztürk (çev.), İstanbul: Kırmızı Yayınları.
TRT (1966), Türkiye Radyo Televizyon Kurumu1966 Yılı Çalışma Programı ve Bütçesi.
Walker, J. (2001), Rebels on theAir: An AlternativeHistory of Radio in America, New York: New York University Press.
Williams, R. (2003), Televizyon, Teknoloji ve Kültürel Biçim, Ahmet Ulvi Türkbağ (çev.), Ankara: Dost.