Sosyal bilgiler dersi öğretim programının öğrencileri toplumsal yaşama hazırlamada etkililik düzeyine ilişkin öğretmen görüşleri ( Diyarbakır ili örneği )

Betimsel nitelikteki bu araştırma 2007-2008 eğitim-öğretim yılında Diyarbakır ilinde 94 ilköğretim okulunda görev yapan 631 sınıf öğretmeni, 144 tane de Sosyal Bilgiler öğretmeni üzerinde yapılmıştır. Veriler 25 maddelik Likert tipi bir ölçekle toplanmıştır. Ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı 0.99, Bartlett testi sonucu 3690,402 ve KMO değeri de 0.94 olarak hesaplanmıştır. Veriler kıdem, branş ve okulun sosyo-ekonomik düzeyi açısından değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde Anova, t testi ile KWH, MWU ve LSD testleri kullanılmıştır. Araştırma ile Sosyal Bilgiler dersi öğretim programı öğrencileri sosyal yaşama hazırlama açısından yeterli bulunmuştur. Sosyo-ekonomik açıdan iyi düzey okullarda çalışan ve meslekte yeni olan öğretmenler programı etkili bulmuşlardır. Branş değişkeni açısından ise Sosyal Bilgiler öğretmenleri programı 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinden daha etkili bulmuşlardır. Elde edilen sonuçlara göre okulların fiziksel donanımlarının iyileştirilmesi ve öğretmenlere hizmet içi eğitim seminerlerinin verilmesi gibi önerilerde bulunulmaktadır.

An assessment of teachers ' opinions on the effectiveness level of social studies curriculum in preparing the students for the social life ( Case of Diyarbakır city )

This descriptive study was administered on 631 classroom teachers and 144 social studies teachers who work in 94 public primary schools in Diyarbakır city centre in 2007-2008 academic year. The data were collected by means of a 25-item Likert type scale. Cronbach Alpha reliability coefficient of the scale was measured and found to be 0.99. KMO value was calculated to be 0.94 and Bartlett's test was calculated to be 3690,402. Research results were evaluated according to seniority, branch and school's socio-economic level. One way ANOVA, independent group t test, KWH, MWU and LSD tests were used to analyze the data. Social Studies curriculum was found to be efficient to prepare the students for the social life. The teachers who worked at schools having good socio-economic level and those who were new at teaching experience found the social studies curriculum more efficient. Furthermore, in terms of branch variable, social studies teachers found the curriculum more effective than the 4th and 5th grade classroom teachers. It is offered that the schools should improve their physical equipment and the teachers should be given in- service seminars to make the new social studies curriculum more effective.

PDF

___

Altıntaş, G. (2004). İlköğretim İnsan Hakları Eğitimi Ders Hedeflerini Medyanın Destekleme Düzeyi. I. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi Kitabı içinde (s.138-142). Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi ve MEB Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü, Ankara.
Akbay, E. (2007). Emile Durkheim ve Eğitimde Sosyolojinin Önemi. Eğitim Klasikleri incelemeleri (Edt. Bahri Ata ve İkram Bağcı). (121-146). Ankara: Pegem Yayıncılık.
Akengin, H. ve Tuncel, G. (2004). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Bir Yöntem Olarak Empatinin Etkililiği. I. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi Kitabı içinde (s.216-221). Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi ve MEB Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü: Ankara.
Aykaç, N. ve Başar, E. (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Eğitim Programının Değerlendirilmesi. Eğitimde Yansımalar VII: Yeni ilköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s.343-361), Kayseri.
Aykaç, N. (2007). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Eğitim-Öğretim Programına Yönelik Öğretmen Görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, (6) 22, 46-73. www. e-sosder.org 02.12.2007 tarihinde genel ağdan alınmıştır.
Aytaç, Ö. (2003). Bilincin Sosyolojik Analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, http://www.e- sosder.com/dergidetay,php?id=90 12.12.2007 tarihinde genel ağdan alınmıştır.
Banks, J. A. (2004). Teaching for Social Justice, Diversity and Citizenship in a Global World. The Educational Forum, Volume: 68, 289-298.
Başaran, Z. (2006). Demokratik Yaşamın Gelişmesinde Sosyal Bilgiler Dersinin Rolü ve Önemi.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İlköğretim Anabilim Dalı, Erzurum.
Çiçek R. (2006). Sosyoloji. Sosyal Bilgilerin Temelleri (Edt. İsmail H. Demircioğlu). 133-166. Ankara: Hegem Yayınları (Mikro Basım Yayım Dağıtım).
Demir, S. B. (2006). İlköğretim II kademe Sosyal Bilgiler Dersinin Hedeflere Ulaşma derecesi (Elazığ İli Örneği). II Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi Kitabı içinde (s.41-46). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Van: Milli Eğitim Basımevi.
Deveci, H. (2005). Sosyal Bilgiler Dersinde Gazete Kullanımı. The Turkish Online Journal of Educational Technology (TOJET) 4(3).[Elektronik Dergi. .http://www.tojet.net/articles/432l.htm.(Genel Ağdan 15.06.2007 tarihinde alınmıştır).
Deveci, H. ve Çengelci, T. (2006). Sosyal Bilgiler Dersinde Duygusal Zekanın Geliştirilmesi. II Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi Kitabı içinde (s. 140-147). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Van: Milli Eğitim Basımevi.
Doğanay, A. (2004a). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (Edt. Cemil Öztürk & Dursun Dilek). 15-46. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Doğanay, A. (2004b). Sosyal Bilgiler Eğitiminin Genel Amaçları Ne Olmalıdır. I. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi Kitabı içinde: (s.204-215). Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi ve MEB Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü, Ankara.
Doğanay, A. ve Sarı, M. (2008). Öğretmen Gözüyle Yeni Sosyal Bilgiler Programı: Adana İlinde Bir Araştırma, ilköğretim Online Dergisi, 7(2). http://ilkogretim- online.org.tr/vollsayl/v01s01a.htm (Genel Ağdan 15.06.2008 tarihinde alınmıştır).
Duman, T. ve Karakaya, N. ve Yavuz, N. (2001). Vatandaşlık Bilgisi. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Ece, B. (2007). İlköğretim Birinci Kademede 2005 Sosyal Bilgiler Programının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Afyonkarahisar ili Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
Ercan, İ. (2001). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersinde Ulusal ve Evrensel Değerler. X. Ulusal Eğitim Kongresi Bildirileri Kitabı içinde Sayfa: 1382-1389 Cilt: 3 Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Ersoy, A. F. (2006). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarının Etkili Vatandaşlık Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi Bildiri Kitabı, 2 Cilt, 167-178, Ankara: Kök Yayıncılık.
Gelen, İ. (2002). Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Düşünme Becerilerini Kazandırma Yeterliklerinin Değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 10 (10), 100-119.
Genç, S. Z. (2005). İlköğretimde Sosyal Becerilerin Gerçekleşme Düzeyinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, (13)1, 41-54.
Oğuz, S. (2007). M. Condorcet ve Vatandaşlık Eğitimi. Eğitim Klasikleri incelemeleri (Edt. Bahri Ata ve İkram Bağcı). 43-46. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Otluoğlu R. (2004). Sosyal Bilgiler İzlencesine (Programına) Bir Bakış. Toplumsallaşma, Kimlik ve Kişilik. I. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi Kitabı içinde (s.290-300). Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi ve MEB Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü, Ankara.
Özcan, T. (2002). İlköğretim Sosyal Bilgiler Ders Programı Genel Amaçlarının Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi. (Kilis İlinde Bir Araştırma).Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Adana.
Özdemir, D. (2006). Sosyal Bilgiler Dersinin Düşünme Becerilerini Kazandırma Düzeyine ilişkin Öğretmen Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Özden, Y. (2005). Öğrenme ve Öğretme-Ankara: Pegem Yayıncılık.
Özkan, H. H. (2006). Popüler Kültür ve Eğitim. Kastamonu Eğitim Dergisi, (14)1, 29-38.
Öztürk, C. ve Çelik, H. D. (2006). Sosyal Bilgiler Dersinde Rubriklerin Öğrencilerin Sözlü Anlatım Becerilerini Geliştirme Aracı Olarak Kullanılması. II Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi Kitabı içinde (s.86-94). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Van: Milli Eğitim Basımevi.
Sahan, H. H. (2001). Sosyal Bilgiler Dersinin Bilimsel Davranışları Kazandırma Yönünden Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (6) 14-28.
Sarı, M. ve Vural, R. A. (2004). Küresel Eğitime Yönelik Öğretmen Tutum Ölçeği: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. I. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi Kitabı içinde: (s. 175-183). Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi ve MEB Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü, Ankara.
Sarıcan, E. (2006). 1998 İle 2004 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarının Vatandaşlık Değerleri Açısından Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Sınıf Öğretmenliği Bilim Dalı. İstanbul.
Sarısaman, S. (2006). Siyaset Bilimi. Sosyal Bilgilerin Temelleri (Edt. İsmail H. Demircioğlu), 107-132, Ankara: Hegem Yayınları (Mikro Basım Yayım Dağıtım).
Soykan, Ö. N. (2009). Toplumsal Varoluş ve Anarşist, http://dusundurensozler.blogspot.com/2008/05/toplumsal-varolu-ve-anarist.html web sayfasından 05.05.2009 tarihinde indirilmiştir.
Sözer, E. (2008). Sosyal Bilgiler Dersinin Tanımı, Kapsamı ve İlköğretim Programındaki Yeri. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (Edt: Şefik Yaşar). 41-55. Anadolu Üniversitesi Yayınları, 1807. Açıköğretim Fakültesi Yayınları No: 937. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Web-Ofset Tesisleri
Şirin, H. (2005). Öğrencilerin Sosyal Sorumluluklarının Geliştirilmesinde Öğretmenlerin Rolü. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, (25)1, 301-316.
Turan, İ. (2006). Ekonomi. Sosyal Bilgilerin Temelleri (Edt. İsmail H. Demircioğlu). 57-86. Ankara: Hegem Yayınları (Mikro Basım Yayım Dağıtım).
Yeşiltaş, N. K. (2007). John Dewey'in Eğitim Anlayışı ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Eğitim Klasikleri incelemeleri (Edt. Bahri Ata ve İkram Bağcı). 53-72. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Yılmaz, M. (2006). Psikoloji. Sosyal Bilgilerin Temelleri (Edt. İsmail H. Demircioğlu). 87-106. Ankara: Hegem Yayınları (Mikro Basım Yayım Dağıtım).
Yiğittir, S. (2007). İlköğretim 7. Sınıf Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi
Dersinin Gerçekleşme Düzeyi ile İlgili Öğrenci Görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, Bahar (174), 293- 303.
Zeybek, H. İ. (2006). Coğrafya. Sosyal Bilgilerin Temelleri. (Ed. İsmail H. Demircioğlu). 205- 240. Ankara: Hegem Yayınları (Mikro Basım Yayım Dağıtım).