Seyyid Ahmed Arvasi'de insanın tekamülü fikri

Seyyid Ahmed Arvasi, Cumhuriyet dönemi Türk toplumunun yetiştirdiği dikkate değer bir düşünce adamıdır. Fikirlerinin şekillenmesinde aile ortamında aldığı klasik İslam kültürü ve Batı kültürünün sentezi etkin olmuştur. Modern eğitim kurumlarında bir eğitim uzmanı olarak çalışırken kendine özgü fikri sentezi onu kısa zamanda ünlendirmiştir. O, Batı'nın aydınlanmacı düşünceye dayalı çözümlerini hareket noktası yapmış ama bununla sınırlı kalmamıştır. Özellikle Maurice Blondel ve Türkiye'deki temsilcisi sayılabilecek Nurettin Topçu'nun hareket felsefesini, insanın yetkinliğini temellendirmede kullanmıştır. Canlının mahiyetini açıklamada dayandığı madde-ruh çizgisi ve mavera düşüncesini, hareket ve özgürlük kavramıyla açıklamıştır. Hareket ve özgürlük kavramları insanın madde ve ruh gibi iki boyutunu açıklamada daha anlaşılabilir bir çözümleme sunmaktadır. Arvasi, modern bilimin ortaya koyduğu monist yaklaşımın açmazlarına karşı bu ikili kavramsal çözümleme biçimini başarıyla uygulayan biri olarak görünmektedir. O, modern çağın bilimi putlaştıran yaklaşımına karşı, aynı yöntem ve teknikleri kullanarak başarılı bir iman savunusu ortaya koymaktadır.Arvasi, varlığın sınırlarını ortaya koyabilmek için üçlü kavramlar kullanarak fikirlerini inşa eder. Madde, hayat, ruh kavramlarının her birini ayrıca alt kavramlar vasıtasıyla açıklama yöntemini kullanır. Buna gore, akıl ve zekâ, hayatı açıklamada ve insan gerçekliğini anlamlandırmada önemli kavramlar olarak görülür. Akıl, zeka yetisi insanın vahiy gerçekliğiyle muhatap olmasını ve vahiy bilgisini temellendirmesini sağlayan araçlar olarak da görülür. Bunun yanında madde temelini açıklayan, determinizm, otomatizm, içgüdü, mekan, zaman, ayniyet, benzerlik, cemiyet kavramları, onun çözümlemelerinde epistemolojik zemini oluştururlar. O, bu kavramlar üzerine, şuur, sanatkârlık, gaye, hürriyet, ferdilik, yaratma kavramlarını inşa eder. Arvasi, fikirlerini, insanın özgürlüğü ve sonsuzluğunun imkânını ortaya koymayla taçlandırır. Türk toplumunun fikri gelişiminin haritasını ortaya çıkarmada, Arvasi örneği bize önemli bir model sunmaktadır.

Notion of Existential Improving (Kamalât) of Human in Sayyid Ahmad Arvasi

Sayyid Ahmad Arvasi is a remarkable man of thought who is educated in Turkishcommunity in Republican Era. The synthesis of Classical Islamic Culture and Western Culturethat he has taken from family environment, has been effective on the forming of his ideas. Whileworking as an education specialist in the modern education institutions he had a reputation becauseof his distinctive intellectual synthesis. He has taken the West’s analyses based on enlightenedthinking as a starting point, however he did not stay limited. He used the philosophy of action byMaurice Blondel and his representative in Turkey, Nurettin Topcu, to found the perfection ofhuman. He explained the matter-soul line which is based on stating the importance of creature andbeyond-seen notion through action and freedom concepts. Action and freedom concepts propose amore understandable analyse to explain the two dimensions of the human such as matter and soul.Against the dilemmas of monist approach that are propound by modern science, Arvasi is the onewho successfully applies this dual conceptual analysis format. Contrary to the approach of modernera idolizing the science, using the same methods and techniques, he is a successful defender offaith. Arvasi constructs his ideas using triple concepts to reveal the limits of the existence. He usesthe explanation method with also sub-concepts each of matter, life, mental concepts. Accordingly,mental and intelligence is considered as important concepts to make sense of the life and explainthe human reality. Wisdom and intelligence are seen as tools that provide the chance dealing withthe reality of revelation and found the knowledge of revelation. Besides, the concepts that definethe basis of matter such as determinism, automatism, instinct, space, time, identicality, similarity,collectiveness constitute the epistemological base in his analyses. He builds consciousness,artistry, goal, freedom, individualism, creation notions on these concepts. Arvasi embellishes hisideas through introducing the possibility of freedom and eternity of human. In detection ofintellectual development map of Turkish society, Arvasi example presents an important model.

___

  • ARVASİ, S. Ahmed, Kendini Arayan İnsan, İstanbul: Toker Matbaası, 1968.
  • ARVASİ, S. Ahmed, Kendini Arayan İnsan, İstanbul: Bilgeoğuz, 2009.
  • ARVASİ, S. Ahmed , insan ve insan Ötesi, İstanbul: Burak YayıneviTarihsiz.
  • ARVASİ, S. Ahmed, İnsanın Yalnızlığı, İstanbul: Babıali Kültür Yayıncılığı, 2001.
  • ARVASİ, S. Ahmed, Diyalektiğimiz ve Estetiğimiz, İstanbul: Babıali Kültür Yayıncılığı, 2001.
  • GAZALİ, Kimyayı Seadet, çev., A. Faruk Meyan, İstanbul: Bedir Yayınevi, 1990.
  • KUVANCI, Mustafa, Seyyid Ahmet Arvasî, Hayatı-Tefekkürü-Eserleri, İstanbul: Burak Yayınevi, 1992.
  • ÖZDEMİR, Şuayip, Seyyit Ahmet Arvasi'nin Hayatı Eserleri ve Eğitim Üzerine Görüşleri,Malatya: Mengüceli, 2005.
  • KANT, Immanuel, Saf Aklın Eleştirisi, çev., Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınları, 1993.
  • TUĞCU, Tuncar, Immanuel Kant ve Transendental İdealizm, Ankara: Alesta yayınları, 2001.
  • KUCURADİ, İonna, Nietzsche ve İnsan, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 1995.
  • ERDEM, Hüseyin Subhi, Nietzsche'de Perspektivizm, Anlam ve Yorum, , İstanbul: Bilge Adam Yayınevi, 2007.