Şeyh Galib Divanında Ayna Sembolü

Bu çalışmada, Şeyh Galib Divanında (OKÇU, 1993) kasideler ve tarih kıt'aları dışındaki diğer manzumelerde geçen "âyîne, mir'ât" kelimeleri tespit edildi; bunların tasavvufî sembol olarak ifade ettiği manalar anlatıldı. Ayna, tasavvuf düşüncesinde, Allah'ın göstergesi olan âlemin; bütün âlemlerin, dolayısıyla Allah'ın görüntüsü olan insanın sembolüdür. İnsanın, insan-ı kâmilin, müminin gönlü, kalbi Allah'ın görüntüsünün meydana geldiği bir aynadır. Böylece ayna, tasavvufta birkaç anlama gelen bir sembol durumundadır. Aynanın bu anlamları kazanmasının nedenleri ve ilgileri anlatıldı. Galib Divanında ayna, birçok yerde hayret sözcüğü ve hayranlık kavramıyla birlikte geçmektedir; bu anlatımın nedeni ve ilgisi de belirtildi.

The Symbol of the Mirror in Şeyh Galib's Poems

In this study, "âyîne" and "mir'ât" words which are mentioned in the poems outside of Şeyh Galib's praising poems (kaside) and dated pieces (tarih) have been found; the meanings of these words as a mystical symbol have been explained. The mirror in the thought of Islamic mysticism is the symbol of universe which is the indicator of God. So it is the symbol of human which is the image of God. Thus mirror is the symbol that has a few meanings in the Islamic mysticism. The reasons and interests of these meanings of mirror have been explained. The mirror in Şeyh Galib's poems has been mentioned together with "astonishment" and "admiration" concepts in many places of his poems.

___

  • Ateş, Süleyman, 1992, İslam Tasavvufu, Elif Matbaacılık, Ankara.
  • Burckhard, Titus, 1997, Aklın Aynası (Geleneksel Bilim ve Kutsal Üzerine Denemeler), Çev. Volkan Ersoy, İnsan Yay. İstanbul.
  • Gölpınarlı, Abdulbaki, 1989, Mesnevi ve Şerhi, Kültür Bakanlığı Yay. Ankara.
  • İpekten, Haluk, 1991, Şeyh Galib Hayatı,Eserleri, Sanatı ve Bazı Şiirlerinin Açıklamaları, Ata. Univ. Yay. Erzurum
  • Kara, Mustafa, 1990, Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi, Dergah Yay. İstanbul.
  • Kurnaz, Cemâl, 1987, Hayali Bey Divanı Tahlili, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. Ankara
  • Levend, Agâh Sırrı,1980, Divan Edebiyatı (Kelimeler ve remizler, Mazmunlar ve Mefhumlar), Enderun Kitapevi, İstanbul.
  • MEB, 2002, Örneklerle Türkçe Sözlük, İstanbul.
  • Mutahharî, Murtaza, 1997, Hafızda İrfan, Çev. Nihal Çankaya, İnsan Yay. İstanbul.
  • Okçu, Naci, 1993, Şeyh Galib, (Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri, Şiirlerinin Umûmî tahlili ve Divanının Tenkitli Metni), Kültür Bakanlığı Yay. Ankara.
  • TDV, 1988, İslam Ansiklopedisi,, İstanbul.
  • Uludağ, Süleyman, 1991, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Marifet Yay. İstanbul.