GELENEKSEL EL SANATLARIMIZDAN ELAZIĞ "PALU ÇAKMASI"NIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Toplumsal yaşamda barınma, giyinme ve süslenme işlevlerini üstlenen, üretimi özel ustalık gerektiren ve talep görmesi nedeniyle sürdürülen faaliyetler geleneksel el sanatları içinde değerlendirilir. Türk kültüründe Anadolu topraklarında sürdürülen geleneksel birçok el sanatımız bulunmaktadır. Bu el sanatlarından birisi olan çakma “tel kırma"; toplumsal yaşamdaki süsleme unsuru olarak tarihsel süreçte var olmuştur. Elazığ ilinin Palu ilçesi oldukça köklü bir kültürel geçmişe sahiptir. Palu ilçesinde "Palu çakması" diye tabir edilen ve yörede kadınlar tarafından yapılan tel kırma da, madeni tellerin tekstil ürünleri üzerine özel iğne yardımıyla işlenmesi ile oluşturulan geleneksel el sanatlarındandır. Bu çalışma ile; Elazığ ili Palu ilçesinde kadınlar tarafından çakma tekniği ile yapılan işlemelerin bilinirliliğinin artırılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda; geleneksel palu çakması tekniği ile yeni üretim arayışları incelenmiştir. Geleneksel bir kültür ürünü olan palu çakmasının yeni kullanım alanlarında kullanılırken; moda tasarımın evrensel gücü ile farklı kültürlerde de tanınması sağlanacaktır. Yöre halkının ekonomilerine katkı yapması anlamında öneriler sunulması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Geleneksel, çakma, tel kırma, Elazığ

PDF

___

Barışta, Ö. (1999). Osmanlı İmparatorluğu Dönemi Türk İşlemeciliği. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Barışta, Ö. (2001). Cumhuriyet Dönemi Türk Halk İşlemeciliği Desen ve Terminolojilerinden Örnekler. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
Eliri, İ. (2009). Ressam Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun Eserlerinde Yer Alan Anadolu Kültürü ve Geleneksel Halk Motifleri. A. Aytaç (Ed.), II. Uluslararası Türk El Dokumaları Kongresi ve Sanat Etkinlikleri bildiriler kitabı içinde (s.257-261). Konya: Selçuklu Araştırma Merkezi Başkanlığı Yayınları.
https://egitim.tarim.gov.tr/elazig/Link/3/Sanat-Dallari
https://zeyneptosun.com/
http://ima-destek.com/sites/default/files/izler_sergisi.pdf
Karaçorlu, H., Yetim, F. (2016). Amasra Müzesinde Bulunan Tel Kırma (Bartın İşi) ve Hesap İşi İşlemeler Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 1118-1130.
Onuk, T., Akpınarlı, F. (2005). Cumhuriyet'ten Günümüze El Sanatlarının Doğuşu, Gelişimi, Sosyal, Kültürel, Eğitim ve Ekonomi İlişkileri Bakımlarından Bugünkü Durumu ve Geleceği. Ş. Ercebeci (Ed.), V. Türk Kültürü Kongresi Cumhuriyet'ten Günümüze Türk Kültürünün Dünü, Bugünü ve Geleceği/El Sanatları(XIII) bildiriler kitabı içinde (s.27-60). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
Paksoy, G. (2003). Koleksiyondan Kreasyona. İstanbul: Promat Matbaacılık.
Yetim, F. (2014). Beypazarı İlçesinde Tel Kırma İşlemeli Hamam Beyazı Tülbentler. Akademik Bakış Dergisi, 393 (357), 1-8.