Ahmet ATEŞŞAHİN, Abdullah ÖZEN, Serdar YILDIZ, Cafer CANTEKİN, Ercan SÖZBİR

Veteriner hekimlerin hayvansal gıdalardaki kalıntı sorununa yaklaşımları üzerine bir araştırma

Hayvansal gıdalardaki ilaç kalıntısı sorunu çağımız insanının, üzerinde yoğun olarak tartıştığı konular arasındadır. Özellikle, hayvansal üretimde verimin artırılması ve hastalıklardan korunma ve tedavi amaçlarıyla, kullanımları gün geçtikçe artan veteriner ilaçlarından kaynaklanan kalıntı sorununun, bu tartışmalar içinde önemli yer tuttuğu bilinmektedir. Bu ilaçların kullanımında ise, veteriner hekimlerin belirleyici bir role sahip olduğu açıktır. Bu çalışmada, klinisyen veteriner hekimlerin, çiftlik hayvanlarında ilaç kullanımı konusundaki görüş ve düşüncelerinin ortaya konması amaçlandı.Bu amaç için “genel karakteristikler”, “hormon kullanımı ve ilaçların arınma süreleri”, “veteriner hekimlerin hormon kullanımı konusunda tutumları” olmak üzere toplam üç bölümden oluşan bir anket tasarlandı. Bu anket 11 ilde 100 klinisyen veteriner hekime, yüz yüze görüşme yoluyla uygulandı. Elde edilen veriler bilgisayar ortamına aktarılarak frekans, t-testi, varyans analizi testlerine tabi tutuldu. Sonuç olarak, veteriner hekimlerin yüzde 88'inin hormon kullanımına karşı tutum sergiledikleri, yüzde 83'ünün hormon kullanımını önermedikleri, yüzde dokuzunun ise reçete yazımında mevzuatın gerektirdiği kayıtları tuttuğu sonucuna ulaşıldı. Ayrıca, katılımcıların yüzde 47'si, hayvansal gıdalardaki kalıntı sorununun öncelikli sorumlularının yetiştiriciler olduğunu bildirdi.

A study on approaches of veterinary practitioners about drug residues in food animals

Issue of drug residue in animal food is one of the most debated questions in the current century. The residue problem resulting from the increased use of veterinary products for the purposes of improving production, prevention and treatment of diseases in animals has taken a significant place within these debates. It is known that veterinarians have a determining role in point of drug use. In this study, it was aimed to reflect views of veterinarians about drug use in food animals. A questionnaire consisting of three parts; personal data, hormone use in animal, veterinarian attitudes was designed. The data were collected by personal interviews from a total of 100 randomly selected veterinarians in 11 provinces, and were loaded onto computer. The data were subjected to frequency, t-test, and variance analysis.In conclusion, it was found out that 88% of veterinary practitioners were against the use of hormones, 83% did not propose the use of hormones, 36% did not use hormones, 9% of participants kept the records of the legislation in writing prescriptions. In addition, 47% of the participants reported that breeders were primarily responsible for residue matter in animal originated food.

PDF

___

1) Van Dresser WR, Wilcke JR. Drug residues in food animals. JAVMA 1989; 194: 1700-1710.
2) Guest GB, Paige JC. The magnitude of the tissue residue problem with regard to consumer needs. JAVMA 1991; 198: 805-808.
3) Sundlof SF, Craigmill AL, Riviere E. Use of the food animal residue avoidance databank. JAVMA 1991; 198 : 816-824.
4) Kaya S, Pirinçci İ, Ünsal İA, ve ark. Veteriner Uygulamalı Farmakoloji. 2. Baskı, Ankara: Medisan Yayınevi, 2000.
5) Kaya S. Gıdalarda veteriner hekimliği ilaçları ile ilgili kalıntı sorunu. İçinde: Yarsan E. (Editör). Birinci Ulusal Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Kongresi Kongre Kitabı. Ankara: Medisan Yayınevi, 2005.
6) Anonim. Canlı Hayvanlar ve Hayvansal Ürünlerde Belirli Maddeler ile Bunların Kalıntılarının İzlenmesi İçin Alınacak Önlemlere Dair Yönetmelik, 10.01.2005 tarih ve 25795 sayılı Resmi Gazete, 2005.
7) Anonim. Gıda Olarak Değerlendirilen Hayvanların Bulundurulduğu Hayvancılık İşletmelerinde İlaç Kullanımı Kontrolleri, T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Genelge No: 2005/74, 2005.
8) Tavşancıl E. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayınları, 2002.
9) Anonim. Gıda Değeri Olan Hayvanlara Uygulanması Yasaklanan ve Belli Şartlara Bağlanan Hormon ve Benzeri Maddeler Hakkında Tebliğ, T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Genelge No: 2003/18, 2003.
10) Riviere JE. Pharmacologic principles of residue avoidance for veterinary practitioners. JAVMA 1991; 198: 809-816.
11) Özen A, Özen R, Yüksel E, Yaşar A, Yerlikaya H. Veteriner hekimliği kliniklerinin ticari performansı üzerine etkili bazı faktörler II. İlâç satışı. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2005; 19 : 123-131.
12) Özen A. Dimyat'taki pirinç evdeki bulgur. İçinde: Yarsan E. (Editör). Birinci Ulusal Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Kongresi Kongre Kitabı. Ankara: Medisan Yayınevi, 2005.