Endülüs Makamelerinde Nesir Çeşitlerinin Karışması Olgusu

Makame sanatının Endülüs’e Doğu Arap coğrafyasından intikal etmesine karşın, Endülüslülerin makame sanatının Doğu’da temelleri atılmış ilk usullerine uymayıp bazı kaideleri değiştirdikleri, daha sonra Doğu’yu etkileyerek makame ve risale olmak üzere iki farklı nesir çeşidinin terkibinden oluşturdukları yeni makame tarzlarını oraya taşımışlardır. Endülüs makame sanatında tespit ettiğimiz bu olguyu, Endülüs makamelerinde nesir çeşitlerinin karışması olarak kavramsallaştırmaktayız. Bu çalışmada, Endülüs ile Doğu edebiyatlarında haiz olduğu ehemmiyete rağmen akademik çalışmalarda ihmal edildiği anlaşılan bu olgunun arkasındaki nedenlerin izleri sürülerek makame sanatı ile ilgili olarak etkileme ve etkilenme şeklinde kendisini gösteren Endülüs ile Doğu edebiyatları arasındaki ilişkinin doğasının ve Endülüslülerin makamelerinin özelliklerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Böylece, söz konusu karışımın Endülüs makame sanatı bakımından umumi bir durum mu yoksa istisnai bir durum mu olduğu ve Endülüs’te Doğu’nun makame anlayışına uygun makamelerin bulunup bulunmadığı noktasında da bir sonuca varılmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler Arap Edebiyatı, Makame, Endülüs, Küdye, Benzeme.

The Phenomenon of Mixing Prose Kinds in the Andalusian Maqama

Despite the fact that the art maqama was transferred to Andalusia from the Eastern Arabian geography, the Andalusians did not comply with the first methods of the art of maqam, whose f oundations w ere l aid i n t he E ast, a nd t hey c hanged s ome o f t he r ules, a nd l ater, b y influencing the East, they carry away to the East their new maqama style, which they formed from the combination of two different types of prose, maqama and risala. We conceptualize this phenomenon, which we have identified in Andalusian maqama art, as the mixing of prose types in Andalusian maqama. In this study, by tracing the reasons behind this phenomenon, which is understood to be neglected in academic studies despite its importance in Andalusian and Eastern literatures, we will reveal the nature of the relationship about the art of maqama between Andalusian and Eastern literatures, which manifests itself in the form of being influenced and influenced, and we will determine the characteristics of the maqama of the Andalusians. Thus, it has been tried to reach a conclusion about whether this mixture is a general or an exceptional situation in terms of Andalusian makam art and whether there are makams in Andalusia that are suitable for the Eastern makam understanding.

PDF

___

Abdülvahhâp, Hasan. “Resâilü’l-intikâd li İbn Şeref el-Kayravânî”. Cerîdetü’l-Muktebes. 5 (Mayıs 1911).
Hamevî, Yakût. Mu‘cemü’l-udebâ’. nşr. İhsan Abbâs. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1993.
Hamîdî, Muhammed b. Futûh. Cezvetü’l-muktabes. Kahire: ed-Dâru’l-Mısriyye, 1966.
Hemezânî, Bediüzzamân. Makâmâtü Bediüzzamâni'l-Hemezânî. Mısır: el-Mektebeü’l- Ezheriyye, 1923.
İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Muhammed. Lisânü’l-Arab. Beyrut: Dâru Sâdır, 1911.
İbnü’l-Ebbâr, Muhammed b. Abdullah. et-Tekmile li kitâbi’s-sıla. nşr. Abdusselam el- Herrâs. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1995.
Kâlî. İsmail b. Kasım. el-Emâlî. Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1926.
Kayravânî, İbn Şeref. A‘lâmu’l-kelâm. nşr. Abdülaziz Hancı. Mısır: Mektebetü’l-Hancı, 1926.
Kayravânî, Hasrî. Zehrü’l-adâb. Beyrut: Dâru’l-Cîl.
Makarrî, Şihabüddin. Nefhu’t-tîb. nşr. İhsan Abbas. Beyrut: Dâru Sâdır, 1997.
Muhibbî, el-Hamevî. Hülâsatü’l-eser. Beyrut: Daru Sâdır, 1990.
es-Saltî, Saîd. Kirâat serdiyye li makâmati Ebî'l-Hâris el-Bervânî. Uman: el-Cemiyyetü'l- Umâniyye li'l-küttâb ve'l-udebâ, 2000.
Serkustî, Ebu Tahir. el-Makâmtu’l-luzûmiyye. nşr. Hasan el-Varâklî. Ürdün: Alemu’l- Kitâbi’l-Hadîs, 2006.
Şenterînî, İbn Bessâm. ez-Zahîre. nşr. İhsan Abbâs. Tunus: ed-Dâru’l-Arabiyye, 1981. Şureyşî, Ebu Abbas. Şerhu Makâmâti’l-harîrî. nşr. Muhammed İbrahim. Lübnan: el- Mektebetü’l-Asriyye, 1922.
Zehebî, Şemsüddin. Siyeru a‘lâmi’n-nübela’. Beyrut: Müessestü’r-Risâle, 1985.
Zerkelî, Hayrüddin. el-A‘lâm. Beyrut: Dâru’l-İlm, 2002.