ELMALILI MUHAMMED HAMDİ YAZIR’IN İLMİYE İCÂZETNÂMESİ

İcâzetnâmeler, kaynak değeri açısından tarihî birer vesika hükmündedirler. İcâzetnâme, sahibi için, onun eğitim-öğretim faaliyetine etkin bir kimlikle katılabilme yeterliliğini göstermektedir. İcazetname hangi bilim alanında hazırlanmışsa o ilimde, geriye doğru Hz. Peygamber (s.a.v.) dönemine kadar uzanan bir zincirle bütün âlimler, icâzetnâmede dua ve hayırla anılmaktadır. Çalışmamızın konusu, birçok farklı alanda eserler telif ve tercüme etmiş, farklı medreselerde müderrislik, Hukuk Fakültesi ve Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde hocalık görevinde bulunmuş bir âlim olan Elmalılı’nın ilmiye icâzetnâmesidir. Elmalılı, diğer icâzetnâmelerden farklı olarak, icâzetnâmesinde isimleri geçen âlimlerin hayat hikâyelerini de hâşiye şekliyle kaleme almıştır. Çalışmamızda, Elmalılı’nın icâzetnâmesi, Arapça aslından Türkçeye tercüme edilerek âlimlerin silsilesi ortaya konulmuş ve şekil ve muhteva yönünden incelenmiştir.

ELMALILI MUHAMMED HAMDİ YAZIR’S THEOLOGY IJAZATNAME

Ijazatnames (degrees) are considered historical documents in terms of their source value. Ijazatnames show the ability of its owner to participate in education and training activities with an effective title. In whichever field of science the ijâzetname was prepared, all scholars were commemorated with prayers and goodness in the ijazetname with a chain that goes back to the time of Muhammad. The subject of our study is the s cientific degree of Elmalılı, a scholar who has translated and compiled works in many different fields, worked as a professor in different madrasahs, and as a lecturer in the Faculty of Law and the Faculty of Political Sciences. Unlike other ijazetnames, Elmalılı wrote down the life stories of the scholars whose names were mentioned in the ijazetnâme in the form of footnotes. In our study, Elmalılı's ijazetnâme is translated from the Arabic original to Turkish, and the chain of the chain of scholars is revealed and examined in terms of form and content.

PDF

___

Akpınar, Cemil. “İcâzet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C. 21. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Yayın Matbaacılık, 2000.
Albayrak, Sadık. Son Devir Osmanlı Uleması (İlmiye Ricalinin Teracim-i Ahvali). İstanbul: Zafer Matbaası, 1980.
Altınoluk Dergisi. “Kaht-ı Ricâl Ortamında Bir İlim Deryâsı Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır”. 17/195 (2002), 45.
Atik, Necmi. “Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır’ın Hüccetullâhi’l-Bâliga Tercümesi Üzerine”. İlâhiyât Araştırmaları Dergisi. 8 (2018). 23-44.
Atik, Necmi. “Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır’ın İslam Hukuku Kâmûsu ve Âdem Maddesi’nin Tahlîli”. İlâhiyât Araştırmaları Dergisi, 8 (2018). 65-98.
Atik, Necmi. “Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır’ın Mektuplaşmaları I”. İlahiyat Araştırmaları Dergisi. 14 (2020). 27-72.
Atik, Necmi. “Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır’ın Mektuplaşmaları II”. İslâmi Araştırmalar Dergisi. 32/3 (2021) 759-784.
Atik, Necmi. Son Müfessir Elmalılı’nın Mektuplaşmaları, İstanbul: Mahya Yayıncılık, 2021. Atik, Necmi. “Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır’ın Mesnevî Tercümesi”. İlahiyat Araştırmaları Dergisi. 13 (2020). 25-68.
Atik, Necmi. “Elmalılı’nın Kendi El Yazması Türkçe İbâdet Makâlesi”. İlâhiyât Araştırmaları Dergisi. 6 (2016). 1-51.
Atik, Necmi. Hattat Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır. Antalya, Kutlu Avcı Matbaacılık, 2013.
Atik, Necmi. Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır’ın Yazdığı İkinci Meâl”. İlahiyat Araştırmaları Dergisi. 13 (2020). 183-222.
Bilmen, Ömer Nasuhi. Tefsir Tarihi, C: 2. İstanbul: Ravza Yayınları, 2008.
Doğrul, Ömer Rıza. “Müessif Bir İrtihal”. Cumhuriyet Gazetesi. 28 Mayıs 1942.
Ebu Nasr İsmail b. Hammâ Cevherî. es-Sıhah, thk. Ahmed Abdulgafûr Attâr. C. 3. Beyrut: Dâru’l-İlmi li’l-Melâyîn, 1990.
Ebu’l-Hüseyn Ahmed b. Fâris b. Zekeriyyâ, Mucmelu’l-Lugat, thk. Züheyr Abdulmuhsin Sultan. C. 1. Beyrut: Medresetü’r-Risâle, 1986.
Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır’ın Torunu Mehmet Hamdi Yazır Özel Arşivi Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî er-Rüveyfiî. Lisânü’l-Arab. C. 5. Beyrut: Dâru’s-Sadr, 1990.
İdriz, Mesut. “İslâm Eğitim Yaşamında İcâzet Geleneği”. Değerler Eğitim Dergisi. 1/3. (2003). 175.
İnal, İbnülemin Mahmud Kemal. Son Hattatlar, İstanbul: Maarif Basımevi, 1955.
İzgi, Cevat, Osmanlı Medreselerinde İlim, İstanbul: İz Yayıncılık, 1997, I-II. Kur’ân-ı Kerim Meâli. çev. Halil Altuntaş – Muzaffer Şahin, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2009
Öztürk, Nazif. “Elmalılı M. Hamdi Yazır’ın Metrukâtı Hakkında Ön Rapor”, Elmalılı M. Hamdi Yazır Sempozyumu. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1993.
Öztürk, Nazif. “M. Hamdi Yazır’ın Vakıfçılık Anlayışı”. Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır Sempozyumu (4-6 Eylül 1991). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1993. 5- 23.
Öztürk, Nazif. Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır Gözüyle Vakıflar (Ahkâmü’l-Evkâf). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1995
Pakalın, M. Zeki. Osmanlı Tarihi Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü. C. 2. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi 1983.
Paksüt, Fatma. “Merhum Dayım Hamdi Yazır”. Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır Sempozyumu. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1993. 2.
Paksüt, Fatma. Merhum Dayım Hamdi Yazır -II- Nazırlık, Tutuklanma, Aklanma”. Altınoluk Dergisi. 175 (1992). 20-21.
Sezen, Tahir, Osmanlı Yer Adları (Alfabetik Sırayla), Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, 2006.
Sifil, Ebubekir. “İbnü’l-Bühlûl”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 20. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Yayın Matbaacılık, 1999.
Telli, Hasan, “Vakıf Görevlileri ve Nitelikleri”, Vakıf ve Sosyal Kalkınma ed. Aydın Kudat, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2021.
Telli, Hasan, “Osmanlı Vakıf Belgelerinde İmâm-ı Âzam Ebû Hanîfe ve Görüşleri: Makedonya Vakfiyeleri Örneği”, Amasya İlahiyat Dergisi 15 (202), 453-492.
Yavuz, Yusuf Şevki. “Elmalılı Muhammed Hamdi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C. 11. İstanbul: Türkiye İslam Yayın Matbaacılık, 1995.
Yazır, Elmalılı Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili, C. 1. İstanbul: Eser Neşriyat, 1979.
Yazır, Mahmud Bedreddin. Kalem Güzeli. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları,1981
Yazır, Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili: Yeni Mealli Türkçe Tefsir, 9 Cit. İstanbul: Diyanet İşleri Reisliği Neşriyâtı, 1935.