Adolesan çağda sigarayla ilgili verilen eğitimin etkileri

Amaç: Bu çalışmada, adolesan çağdaki öğrencilere sigara ile ilgili verilen eğitimin gençlerin bilgi düzeyini artırma ve istenen davranış değişikliğini sağlamada etkisinin olup olmadığının saptanması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Sivas il merkezinde, aynı semtte olan iki lise ve iki ilköğretim okulu araştırma ve kontrol grubu okullar olarak ikiye ayrılmışlardır. Bu okullardaki toplam 948 öğrenci araştırmaya dahil edilmiştir. Deney grubundaki öğrencilere iki sömestr, beş farklı eğitim verilmiştir. Öğrencilere araştırma başında, birinci yarıyıl ve ikinci yarıyıl sonunda olmak üzere üç kez anket uygulanmıştır. Grupların karşılaştırılmasında ki-kare, Mc Nemar bağımlı gruplarda ki-kare, iki ortalama arasında farkın önemlilik testi, tekrarlayan ölçümlerde varyans analizi testleri kullanılmıştır. Bulgular ve Sonuç: Araştırma sonunda ilköğretim araştırma grubu öğrencilerinin bilgi puanı 8.6±0.2'den 12.7'ye; lise grubundakilerin ise 10.9±0.1'den 13.5±0.1'e çıkmıştır(p< 0.000). İlköğretim kontrol grubu öğrencilerinin bilgi puanı ise 8.7±0.1 iken 8.9±0.1; liselilerin de 9.9±0.2 iken 10.0±0.2 olarak bulunmuş olup anlamlı bir artış yoktur (p> 0.05). Araştırma sonunda sigara içme sıklıkları yönünden okullar arasında önemli bir farklılık yoktur(p> 0.05). Eğitimler sonunda sigarayı bırakma insidansları yönünden araştırma ve kontrol okulları arasında fark yokken(rölatif etkinlik 1.0), sigaraya başlama insidansları bakımından lise araştırma okulu ile kontrol okulu arasında farklılık saptanmıştır (% 3.9 / % 4.3 -rölatif etkinlik 1.10). İlköğretim okullarında eğitime atfedilen etkinlik bulunmazken, liselerde eğitime atfedilen etkinlik 0.4'tür. Sonuç verilen eğitim bilgi düzeyini artırırken, istenen davranış değişikliğini sağlayamamıştır.

The effects of trainning about smoking at adolescence period

Objective: This study has been planned and executed for the purpose of eliciting effects of the education given to children relating to cigarettes in adolescent age. Materials and Methods: Two high schools and two primary schools were classified into experiment and control groups. Totally 984 students in these schools were included in the research. Five different types of education were given to the students in experiment group during one academic year. A questionnaire was applied to students for three times. Chi-square was used in comparison of groups and chi-square and student t-test were used in Mc Nemar dependent groups and variance analysis was used in repeating measurements. Results and Conclusion: Knowledge point of students of primary school experiment group increased to 12.7 from 8.6±0.2, and that of high school group increased to 13.5±0.1 from 10.9± 0.1 (p< 0.000). Knowledge point of students of primary school control group increased to 8.9±0.1 from 8.7±0.1, and that of high school group increased to 10.0±0.2 from 9.9±0.2 and there is not a meaningful increase (p> 0.05). While there is no difference between experiment and control schools in terms of quitting smoking incidences (relative efficacy 1.0), a difference between experiment and control high schools in terms of incidence of beginning to smoke was determined (%3.9 / %4.3 relative efficacy 1.10). Results showed that the education given had a positive effect in terms of increasing knowledge however it was not very effective in changing behavior. Key words: Smoking, adolescents, education

PDF

___

1) PİAR, Sigara Alışkanlıkları ve Sigara İle Mücadele Kampanyası Kamuoyu Araştırma Raporu, Ocak 1988
2) Sağlık Bakanlığı Madde bağımlılığı Şube Müdürlüğü, Küresel Gençlik Tütün Araştırması,2003.
3) Ögel K. Türkiye'de Madde Bağımlılığı. 1. Baskı, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2001; 262-290.
4) Çelik P, Esen A, Yorgancıoğlu A, Şen F, Topçu F. Manisa İlinde Lise Öğrencilerinin Sigaraya Karşı Tutumları. Toraks Dergisi 2000; 1: 61-65.
5) Horasan E, Sezer E. Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Sigara Kullanımı Prevalansı Elazığ-1993. Sağlık İçin Sigara Alarmı Dergisi1995; 2:17-29.
6) Göksel T, Cirit M, Bayındır Ü. İzmir İli Lise Öğrencilerinin Sigara Alışkanlığını Etkileyen Faktörler. Toraks Dergisi 2001; 2:49-53.
7) Siqueira LM, Rolnitzky LM, Rickert VI. Smoking Cessation in Adolescents: The Role of Nicotine Dependence, Stres and Coping Methods Arch Pediatr. Adolesc Med 2001; 155:489-95.
8) Rosselli D, Rey O, Calderon C, Rodrigvez MN. Smoking in Colombian Medical Schools: The Hidden Curriculum. Prev Med 2001; 33 :170-174.
9) Patten CA, Ames SC, Ebbert J. at al.. Tobacco Use Outcomes of Adolescents Treated Clinically for Nicotine Dependence. Arch Pediratric Adolesc Med 2001; 155: 831-837.
10) Bilir N.Sigara Salgının Kontrolü Stratejileri. Sağlık İçin Sigara Alarmı Dergisi 2001; 4:1-2.
11) Chen KT, Chen CJ, Tobacco, Betel Guid, Alcohol, And Illicit Drug Use Among 13 to 35 Year Olds In I-Lan, Rural Taiwan: Prevalence and Risk Factors, Am J. Public Health 2001; 9: 1130-1134.
12) Hastier N,Quinque K, Bone AN, Lemanager S, Le Roux P. Smoking And Adolescent. An Inquiry Into Motivation And Knowledge of tobacco. Rewmal Respir 2006; 23 :237-241.
13) Erk M. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı. Erk M, Umut S, Yıldırım N, Yaman M (Editörler). Gögüs Hastalıkları 2. cilt, İstanbul: Çantay Sanayi ve Ticaret Limitet Şirketi 2001; 663-680.
14) Yaman M, Aydın G. Akciğer Kanseri. Erk M, Umut S, Yıldırım N, Yaman M (Editörler). Gögüs Hastalıkları 2. cilt, İstan-bul: Çantay Sanayi ve Ticaret Limitet Şirketi 2001; 755-758.
15) Özen A. Sigara ve Hekim 1. Baskı, Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları, 1993:9-41.
16) Karlıkaya C, Öztuna F, Solak Z, Özkan M, Örsel O. Tütün Kontrolü. Toraks Dergisi, 2006, 7:51-64.
17) Herken H, Özkanİ, Çilli AS, Telcioğlu M, Kucur R. Sigara Kullanma Davranışında Sosyal Öğrenmenin Etkisi. http://www.bagimlilik.net/say1/sigara.kull.sos.ögrenme.pdf. 25.4.2004
18) Keskinoğlu P, Karakuş N, Pıçakcıefe ve ark. İzmir'de Lise Öğrencilerinde Sigara İçme Sıklığı ve İçicilik Davranışı Üzerine Sosyal Öğrenmenin Etkisi, Toraks Dergisi 2006, 7:190-195.
19) Öcebe H, Çamur D, Akansoy. ve ark. Bir Lisede İkinci Sınıf Öğrencilerinde Sigara İçme Sıklığı http://www.dicle.edu.tr/~halks/m9.18.htm 7.4.2008
20) Demirhan H. Denizli İli Tavas İlçe Merkezi'nde Yaralan Orta Öğrenim Gençlerinde Sigara, Alkol ve Uçucu Madde Kullanımı. Yüksek Lisans Tezi, Denizli: Pamukkale Üni. Sağlık Bilimleri Enstitüsü,1999.
21) Açık Y. Gençlerin Sigaradan Korunması. Sağlık İçin Sigara Alarmı Dergisi 2001; 4:23-28.
22) Krowchuk HV.Efectiveness of Adolescent Smoking Prevention Strategies. MCN Am J Matern Child Nurs 2005; 30: 366-372.
23) Heiman KJ. � School Based Intervention Program to Prevent Adolescent Smoking� The Journal of School Nursing: the Offical Publication of the National Association of School Nurses 2000; 16:7-22.
24) Cuijpers P, Jonkers R, Weerdt I, Jong A, The Effects of Drug Abuse Prevention at School: The �ealthy School and Drugs Project, Addiction 2002; 97:67-73.
25) Wolska A, Latak D. Smoking Tobacco Among Young People in Grammar-School,Secondary-School And Knowledge of Relating Wholesome Threats. Przegl lek 2005; 62:1108-1111.
26) Bergamaschi A, Gambi A, Gentilini F, Monti C, Stampi S. Tobacco Smoking Among High School Students in Romagna (İtaly) and Evaluation of A Prevention Compaign. Substance Use and Misuse 2000; 35:1277-1295.
27) Bouman KE, Ennette ST, Foshee VA. et al.. Influence of A Family Program on Adolescent Smoking and Drinking Prevalence. Prevention Science 2002;1:35-42.
28) Alexander C, Pizza M,Mekos D, Valente T. Peers, Schools and Adolescent Cigarette Smoking. J Adolesc Health 2001; 29:22-30.
29) Buller DB, Borland R,Woodal WG, et al.. Understanding factors That Influence Smoking Uptake.Top Control 2003; 12: 16-25.
30) http://rega.basbakanlik.gov.tr/eskiler/2008/01/20080119-1.htm 19.9.2008
31) Enet ST, Karl E, Pemberton M, Foshee VA. Mediation In A Family Directed Program for Prevention Of Adolescent Tobacco And Alcohol Use. Preventive Medicine 2001; 33:333-346.
32) Glower M, Paynter J, Wong G, et al.. Parental Attitudes Towards The Upteke Of Smoking by Children, Health Promot J. 2006; 17:128-133.
33) Mcgovern J, Rodriguez D, Patel V, at al., How Do Pschological Factors Influence Tobacco Advertising Receptivity, Pediatrics 2006; 117:1216