ÜZEYİR AYDIN, OĞUZ KARA

10943

Türkiye'de Kriz Öncü Göstergeleri ve Markov Rejim Değişimi Tekniğiyle Ekonominin Konjoktürel Yapısının Analizi

Ekonomik krizlerin gerek gelişmiş gerekse azgelişmiş ekonomilere olumsuz et- kileri nedeniyle önceden tahminine yarayan öncü göstergeleri belirlemek ve bu göstergelerin ekonominin konjonktürel yapısıyla ilişkisini ortaya çıkarmak olduk- ça önemlidir. Krizlerin tekrarlanma süresi, oluşturduğu etkilerinin bir rejim değişi- mi yaratıp yaratmadığı ve rejim değişimine yol açmış ise bu değişkliğe yol açan değişkenlerin belirlenmesi önemlidir. Uygulamalı ve teorik literatürden hareketle Türkiye’de 1989 yılından beri yaşa- nan ekonomik krizlerde, kur ve faiz oranı değişkenlerinin, ekonomik konjonktür üzerinde belirleyici oldukları görülmektedir. Bu çalışmada, konjonktürdeki hare- ketlerin bir rejim oluşturup oluşturmadığı ve ekonominin konjonktürel yapısı Mar- kov Rejim Değişimi tekniği ile incelenmiştir. Rejim değişimi yönteminden hareket- le, ekonomik konjonktürün hangi rejimde olduğu (genişleme veya daralma), ya- şanan krizlerin sürekli olup olmadığı belirlenmeye çalışılmış ve elde edilen bulgu- lar ışığında krizlerin şok niteliği taşıyıp taşımadığı sınanmıştır.

Leading Indicators of Crisis in Turkey and Analyse of Conjunctural Structure of the Economy with Markov Switching Method Abstract

It is very important to identify leading indicators for pre-estimating the negati- ve effects of the economic crisis in both developed and less-developed econo- mies, and to determine the relationship between these indicators and the cycli- cal structure of the economy. It is important to determine the crisis’ iteration pe- riod, whether the crises cause a regime change and which variable is effective in this change, if so. Based on applied and theoretical literature, exchange rate and interest rate has been leading indicators on economical conjuncture at the crisis occurred in Tur- key since 1989. In this study it has been investigated that whether the move- ments on the conjuncture creates a regime and the concunjtural structure of the crisis by using the Markov Switching method. Considering the regime switching method, it has been tried to determine which regime (expansion or contraction) economic conjuncture is on and whether the occurred crisis are continuous. With these results, it is tested whether the crisis has shock property or not.
PDF

___

  • AKGÜL, Işıl, Selçuk Koç, Selin Özdemir KOÇ (2007), “Cari İşlemler Dengesi Rejim Değişim Modelleri İle Modellenebilir mi?”, 8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi, 24-25 Mayıs 2007, Malatya.
  • ALTINTAS H. ve ÖZ B. (2007), Para Krizlerinin Sinyal Yaklasımı ile Öngörülebilirligi: Türkiye Uygulaması, Anadolu üniversitesi sosyal bilimler dergisi,2007,C:7,S:2, 19-44
  • AYDIN, Üzeyir (2006), Türkiye’de 1980 Sonrası Dönemde Yaşanan Ekonomik Krizlerin Analizi, İktisadi Araştırmalar Vakfı Yayınları, İstanbul.
  • AYDIN Ü., KARA O. (2012), “Markov Rejim Değişimi Tekniğiyle Türkiye Ekonomisindeki Krizlerin Konjonktürel Yapısı”, Tür- kiye Ekonomi Kurumu (TEK), Üçüncü Uluslararası Ekonomi Konferansı UEK-TEK’i 1-3 Kasım 2012
  • BASTI, E. (2006). Kriz Teorileri Çerçevesinde 2001 Tür- kiye Finansal Krizi: Krizin Finans Sektörünün Verimliliğine ve Etkinliğine Etkileri, Ankara, SPK, Yayın No:191.
  • BAUM, L. E.; PETRIE, Ted. Statistical Inference for Proba- bilistic Functions of Finite State Markov Chains. The Annals of Mathematical Statistics 37 (1966), no. 6, 1554--1563. doi:10.1214/aoms/1177699147. http://projecteuclid.org/euclid. aoms/1177699147
  • BAUM, L. E, PETRİE T., SOULES G., and WEİSS N.(1970), "A maximization technique occurring in the statistical analysis of probabilistic functions of Markov chains," Annals of Mathemati- cal Statistics , 41(1):164-171, 1970.
  • BAYRAKTUTAN, Yusuf (2000); “Küreselleşme, Kriz ve IMF” Liberal Düşünce, Sayı: 19 ss. 14-18.
  • BAYRAKTUTAN, Yusuf (2006); “Küresel Finansal Krizler ve IMF”, Ekonomik Kriz Öncesi Erken Uyarı Sistemleri, Ed. Halil Seyidoğlu ve Rıfat Yıldız, Arıkan Basım, İstanbul içinde, ss. 23- 54.
  • BİLDİRİCİ, Ümit Bozoklu (2010), Beklentilerin Ekonomi Üzeri- ndeki Etkisi:MS-VAR Yaklaşımı, TÜSİAD-KOÇ University Eco- nomic Research Forum Working Paper Series, 1019.
  • BLACKWELL, E., L.KOOPMANS. 1975. On the Identifiability Problem for Functions of Finite Markov Chains. Annals of Math- ematical Statistics.c.28:1011–1015. CORSETTİ, G., PESENTİ p., ROUBİNİ N.(1998), “What Caused the Asian Currency and Financial Crises? A Macroeco- nomic Overview.” NBER Working Paper 6833. National Bureau of Economic Research, Cambridge, Mass. DAVİDSON James, “Time Series Modelling Version 4.24 ”, Main Document, University of Exeter.
  • DEMİRGÜÇ-Kunt A., E. Detragiache (1998), "The Deter- minants of Ban¬king Crises in Developing and Developed Countnes", IMF Staff Papers, Vol. 45, No l,March, 82.
  • DORNBUSH, R. (1987), "Collapsing Exchange Rate Regines", Journal of Development Economics, 27.
  • DORNBUSH, R. (2001), "A Primer on Emerging Markets Crises", MİT. (http://web.mit.edu/rudi/wwwA). Erişim Tarihi: 15.12.2007.
  • ERTÜRK, K. (2006), “Parasal Kriz Teorileri Üzerine Notlar”, İktisat Üzerine Yazılar II, İktisadi Kalkınma, Kriz ve İstikrar, İletişim Yay., 3.Baskı, s.226-244. Flood, R.P. ve P.M. Garber (1984), "Collapsing Exchange Rate Regimes: Some Lineer Examples." Journal of International Economics, 17(August):1-16.
  • FRÖMMEL Michael, Ronald MacDonald, Lukas Menkhoff, “Do Fundamentals Matterfor the D-Mark/Euro – Dollar? A Regime Switching Approach” Discussion paper No. 289, ISSN 0949- 9962, December 2003 (pp. 6-9). http://ideas.repec.org/a/eee/ glofin/v15y2005i3p321-335.html Erişim Tarihi: 10.01.2007.
  • GOLDSTEİN M., (1996). "The Seven deadly Sins: Presump- tive Indicator of Vulnerability to Financial Crises in Emerging Economies: Origin and Pc licy Otions". Economic Papers, 46, Bank for International Settlements. 43 GOLDSTEİN, I. (2003), " Strategic Complementarities and The Twin Cri¬ses", May, pp.1-35.
  • GOLDFELD, S. M., R.E.Quandt.1973. A Markov Model for Switching Regressions. Journal of Econometrics. c.1:3–16.
  • GÜLOĞLU, B. ve A. Ender Altunoğlu (2002), "Finansal Serbestleşme Poli¬tikaları Ve Finansal Krizler: Latin Amerika, Meksika, Asya Ve Türkiye Kriz¬leri", İstanbul Üniversitesi Si- yasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No:27, Ekim. Ss.107-134 GÜNAL, M. (2001) "Kasım 2000 Krizine Teorik Yaklaşım: Para Arzının İçselliği Ve Minsky'nin Finansal İstikrarsızlık Hipotezi", İşletme Ve Finans Dergisi, Sayı: 180, Mart, ss.31-51.
  • GRANGER, C. W. J. And Teräsvırta, T. (1993); Modelling Nonlinear Economic Relationships, Oxford: Oxford University Press.
  • HAMİLTON, J. D. (1994), Time Series Analysis, Princeton Uni- versities Press, New Jersey.
  • HAMİLTON, James D. (1996), “Specification Testing in Markov Switching Time Series Models”, Journal of Econometrics, Vol. 70, pp.127-157
  • HAMİLTON, James D. (1989), “A New Approach to the Eco- nomic Analysis of Nonstationary Time Series and the Business Cycle”, Econometrica, Vol. 57, No. 2, Heller, Alex. On Stochastic Processes Derived From Markov Chains. The Annals of Mathematical Statistics 36 (1965), no. 4, 1286--1291. doi:10.1214/aoms/1177700000. http://projecteu- clid.org/euclid.aoms/1177700000 İMER, E. (2005), "Genel Kabul Gören Gözlemler Açısından Türkiye Eko¬nomisindeki Krizler ve Krizlerin Bulaşıcılığı Üzer- ine Bir Uygulama", Uzmanlık Yeterlilik Tezi, TCMB Piyasalar Genel Müdürlüğü, Eylül, Ankara, s. 22
  • KAHYAOĞLU, Hakan, (2007), “Türkiye'de Finansal Risklerin Reel Piyasalara Etkisi: Aktarım Mekanizmalarının Analizi (1989-2004)”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • KAHYAOĞLU, Hakan, Utku Utkulu (2006), “Euro-Dolar Pari- tesindeki Oynaklığın İhracat Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, sayı: 242, yıl:21, Mayıs 2006, ss.?
  • KAMİNSKY Graciela, Saul Lızondo ve Carmen C. Reınhart (1997), "Leading Indicators of Currency Crises", Staff Papers, International Monetary Fund, 45, No: 1, March.
  • KAMİNSKY, G., S.Lizondo ve C. Reinhart (1998), “Leading In- dicators of Currency Crisis” IMF Staff Papers, http://www.imf. org/external/pubs/ft/staffp/1998/03-98/pdf/kaminsky.pdf
  • KANSU, A. (2004), Türkiye 1994 ve 2001 Krizleri, Derin Yayınları, İs¬tanbul.
  • KANSU, A.(2006). Döviz Kuru Sistemleri Ve Döviz Krizleri Tür- kiye 1994 ve 2001 Krizleri, 2.basım, İstanbul: Güncel yayıncılık KEENAN, Daniel Macrae (1985); “A Tukey Nonadditivity-Type Test For Time Series Nonlinearity”, Biometrika, C. LXXII, No:1, pp. 39–44.
  • KÖK, Recep (2001); “İktisadi Krizlerin Konjonktürel Analizi ve Türkiye Özeline İlişkin Bir Deneme”, Yeni Türkiye Dergisi Ekonomik Kriz Özel Sayısı, Kasım-Aralık 2001, Yıl:7, Sayı: 42, ss.1191-1213 KÖK, Recep ve Hakan Kahyaoğlu (2001) “Yeni Yaklaşımlar Çerçevesinde Kriz Dinamikleri Üzerine Bir İnceleme”, Ed. Halil SEYİDOĞLU, Rıfat YILDIZ, Ekonomik Kriz Öncesi Erken Uyarı Sistemleri, Arıkan Basım, İstanbul içinde, ss. 315-330.
  • KRUGER Mark, Patrick N. OSAKWE, and Jennifer PAGE (1998), "Fun-damentals, Contagion and Currency Crises: An Empirical Analysis", Bank of Canada, WP 98-10.
  • KRUGMAN, P (1998), "What Happened to Asia", htpp://web. mit.edu/krugman//www/Dısınter.html. (16.12.2007).
  • KRUGMAN, Paul (1998), "What Happened to Asia", http://web. mit.edu/krugman/www/ Erişim Tarihi: 15.12.2007.
  • KRUGMAN, Paul (1999), "Balance Sheets, the Transfer Prob- lem and Financial Crises", (http://web.mit.edu/krugman/www/ Erişim Tarihi: 15.12.2007.
  • KRUGMAN, P.(2001).Bunalım Ekonomisinin Geri Dönüsü, N.Domaniç (çev.) İstanbul: literatür yayınları,(orijinal Baskı tarihi 1999) KROLZİG, H. M. (1998), “Econometric Modeling of Markov- Switching Vector Autoregressions Using MSVAR for OX”, Insti- tute of Economics and Statistics and Nuffield College, Oxford. KROLZİG, H. M. (1997), “Markov-Switching Vector Autoregres- sions: Modeling, Statistical Inference, and Application to Busi- ness Cycle Analysis. Springer Verlag.
  • KÜÇÜKKALE, Yakup (2000), “Parasal Krizlerin Önceden Tah- min Edilebilirliği Üzerine Bir İnceleme”, http://www.econturk.org/ Turkiyeekonomisi/parasalkriz.pdf. Erişim Tarihi: 22.12.2007.
  • LİNDGREN, G. 1978. Markov Regime Models for Mixed Distri- butions and Switching Regressions. Scandinavian Journal of Statistics. c.5:81–91.
  • MİSHKİN, F.S. (1999), "Preveting Financial Crises on Inter- national Perspective", National Bureau of EconomicResearch Working Paper Series, No: 4636.
  • MİSHKİN, F. S. (2001), "Financial Policies and the Prevention Financial Crises in Emerging Market Countries," NBER Work- ing Paper Series, 8087, January.
  • MİSHKİN, F.S (2006), “Para, Bankacılık ve Finansal Piyasalar” Çeviri Editörü, Engin M.; Baskı, Akademik Yayıncılık, Ankara
  • ONGUN, T. (2002) "Türkiye'de Cari Açıklar Ve Ekonomik Kri- zler", Ömer Faruk Çolak (Ed.), Kriz ve IMF Politikaları, Alkım Yayınlan, İstanbul, ss.39-93.
  • ÖZATAY, F. ve Güven Sak (2005), "The 2000-2001 Financial Crisis in Turkey", http://www.brook.edu/dybdocroot/ES/com- mentarv/iournals/trade/pa-pers/200205ozatav.pdf. 14.12.2007
  • PEARSON, K. (1894), `Contribution to the mathematical theory of evolution', Phil. Trans. Roy. Soc.A 185, 71{110. RENÉ Garcia; Pierre PERON (1996), “An Analysis of the Real Interest Rate Under Regime Shifts” The Review of Econom- ics and Statistics, Vol. 78, No. 1. (Feb., 1996), pp. 111-125. Erişim Tarihi: 16.01.2007, Erişim Sayfası:http://links.jstor.org/ sici?sici=0034 ROGOFF, K., (2005), “Strategies for bringing down long term interest rates in Brazil”, seminar at the Brazilian Central Bank, http://www.bcb.gov.br/Pec/SemMetInf2005/Port/Rogoff.pdf Sevim, Cüneyt (2012), Öncü Göstergeler Yaklaşımına Göre Fi- nansal Krizler ve Türkiye Örneği, BDDK Kitapları, No: 11, ISBN 978-975-9004-16-3. SİMS, C. (1980), “Macroeconomics and Reality”, Econometrica 48, 1-48.
  • TJOSTHEİM, Dag. 1986. Some Doubly Stochastic Time Series Models. Journal of Time Series Analysis. 7:51{72. URAL, Mert ve Nilgün Acar Balaylar (2007); “Bankacılık Sek- töründe Yüksek Risk Alımı ve Baskı İndeksleri”, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, Yıl: 44, Sayı: 509, ss. 48-58.
  • UZUN, A. Meral (2001), “Latin Amerika’da Yaşanan Fi- nansal Krizlerin Kriz Erken Uyarı Göstergeleri Açısından Değerlendirilmesi”, Ed. Halil Seyidoğlu, Rıfat Yıldız, Ekonomik Kriz Öncesi Erken Uyarı Sistemleri, Arıkan Basım, İstanbul, ss. 211-236.
  • YAY, Turan Gülsün, G. Yay ve Ensar Yılmaz (2001), Küreselleşme Sürecinde Finansal Krizler ve Finansal Düzen- lemeler, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Yayın No: 2001-47, İstanbul
  • YILDIRIM, Oğuz (2006); “Kriz Deneyimlerinin Kavramsal Olarak Farklılaştırılması: Latin Tipi Kriz ve Asya Tipi Kriz Mod- elleri”, Ed. Halil Seyidoğlu ve Rıfat Yıldız, Ekonomik Kriz Önce- si Erken Uyarı Sistemleri, Arıkan Basım, İstanbul, ss. 111-134.
Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi-Cover
  • ISSN: 1307-7112
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1963
  • Yayıncı: İSTANBUL OKAN ÜNİVERSİTESİ
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Karayollarında Fiyatlandırma ve Dünya Uygulamaları

SETENAY ŞEVİK, LEVENT YAHYA ESER

Türkiye'de Ekonomik Büyüme ile İstihdam İlişkisi Üzerine Bir İnceleme

MUNİSE TUBA AKTAŞ

Petrol Fiyatları-Büyüme Oranları İlişkisinin Var Analizi Yöntemiyle Test Edilmesi

GÜLBAHAR ATASEVER

Türkiye'de Kriz Öncü Göstergeleri ve Markov Rejim Değişimi Tekniğiyle Ekonominin Konjoktürel Yapısının Analizi

ÜZEYİR AYDIN, OĞUZ KARA

Entelektüel Sermaye ve Unsurlarının Finansal Performans Üzerindeki Etkisi: Bilişim Sektöründe Bir İnceleme

Alparslan Şahin GÖRMÜŞ, IŞIL EREM CEYLAN

Kurumsal Göstergeler Işığında Türkiye Ekonomisinin Sosyo-Politik Analizi

SEYFETTİN ARTAN, PINAR HAYALOĞLU