ABDULLAH TAKIM, M. Said CEYHAN

Türkiye’de çok partili rejime geçişten sonra tek parti iktidarlarının ekonomik büyüme performansları

Ülke refahının göstergelerinden biri olan ekonomik büyüme, iktisat politikalarının temel önceliklerindendir. Ekonomi terminolojisinde genel kanı, siyasi istikrarsızlıkların farklı kanallardan ekonomik büyüme oranlarını düşürdüğü, enflasyon oranlarını yükselttiği, kamu borcunu artırdığı, yatırımları azalttığı ve diğer makro ekonomik dengeleri olumsuz etkilediği yönündedir. Örneğin, Türkiye’de 1994 ve 2000-2001 krizleriyle ilgili yapılan çalışmalarda, krizlerin nedenleri incelenirken krizleri tetikleyen unsurlardan siyasal nedenlere vurgu yapılır. Yine, farklı ülke deneyimlerinin ortaya çıkardığı sonuçlara göre, koalisyon hükümetlerine göre, demokratik sistem içerisinde, güçlü parlamento desteğine sahip tek parti hükümetlerinin, ekonomik büyüme performanslarının daha güçlü olduğu genel kanaatinin oluştuğu söylenebilir. Bu çalışmada Türkiye’de çok partili rejime geçişten sonraki dönemde tek parti iktidarlarının ekonomik büyüme performanslarının, koalisyon dönemlerinden daha güçlü olduğu sonucuna varılmıştır.

One-party Governmets’ economic growth performances after multi-party regime was passed in Turkey

Economic growth which is the indicators of country welfare, is the basic predecessor of economy policies. General opinion in economy terminology, political instabilities effects negatively like decrease the economic growth rates from different channels, increase the inflation rates, raise the public debt, decrease the investments and the other macroeconomics stabilities. For example, studies about 1994 and 2000-2001 crisis in Turkey is emphasized as researching the causes of the crisis. Again, according to different country experiments’ results, it can be said that according to coalition goverments, in the democratic system, one-party goverments which have powerfull parliament support have more powerfull economic growth performances. In this study, it was conculueded that era after passed to multi-party system, one-party goverments’ economic growth performances are more powerfull.

PDF

___

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ; (2002), Parti Programı, Ankara.
AKÇAY, M. Aslan; (2002), "Atatürk ve Vargas Dönemleri (1920-1938) : Türkiye ile Brezilya'nın. Sanayileşme Kararlarının Karşılaştırılması", DPT Planlama Dergisi, 42- Özel Sayı, ss.31-48.
ALESINA, Alberto; (1989), "Politics and Business Cycles in the Industrial Democracies", Economic Policy, 57, pp. 55-98.
ALESINA, Alberto and PEROTTI Roberto; (1996), "Income Distribution, Political Instability and Investment", European Economic Rewiev, 40, pp. 1203-1220.
ALESINA, Alberto., ÖZLER, Şule., ROUBINI, Nouriel and SWAGEL, Philip; (1996): "Political Instability and Economic Growth", Journal of Economic Growth, 1(2), pp. 189-211.
ASLAN, Murat ve Semih BİLGE; (2009), "Türkiye'de 1950-2006 Döneminde Bütçe Gelir-Gider Yöntemi Üzerine Ampirik Bir Çalışma: Tek Parti ve Koalisyon Hükümetlerinin Karşılaştırması", Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), ss.265-288.
BAYAR, Celal; (1969), Başvekilim Adnan Menderes, Der: İsmet Bozdağ, Baha Matbaası, İstanbul.
ÇELEBİ, Esat; (2002), "Atatürk'ün Ekonomik Reformları ve Türkiye Ekonomisine Etkileri 1923-2003", Doğuş Üniversitesi Dergisi, 2002, (5), ss. 17-50.
Demokrat Parti Programı; (1952), Güneş Matbaacılık, Ankara.
DOĞRUEL Fatma ve DOĞRUEL Suat; (2003), Türkiye'de Büyüme ve Makroekonomik İstikrar, İktisat Üzerine Yazılar II, İktisadi Kalkınma, Kriz ve İstikrar, İletişim Yayınları, İstanbul.
DPT; (1963), Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1963-1967, DPT Yayınları, Ankara.
DPT; (1989), Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı 1990-1994, DPT Yayınları, Ankara.
DPT; (1995), Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1996-2000, DPT Yayınları, Ankara.
DPT; (2001), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Kamu Yatırımlarının Planlanması ve Uygulanmasında Etkinlik Özel İhtisas Komisyon Raporu, Ankara.
DPT; (2002a), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, (2001-2005)2002 Yılı Programı, DPT Yayınları, Ankara.
DPT; (2002b), Türkiye Ekonomisinde Sermaye Birikimi Büyüme ve Verimlilik: 1972-2000, Ekonomik Modeller ve Stratejik Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Yayın No: 2665, Ankara.
DPT; (2006), Dokuzuncu Kalkınma Planı 2007-2013, DPT Yayınları, Ankara.
DPT; (2008), Dokuzuncu Kalkınma Planı 2007-2013, 2008 Yılı Programı, DPT Yayınları, Ankara.
DPT; (2008), Dokuzuncu Kalkınma Planı 2007-2013, DPT Yayınları, Ankara.
EREN, Ercan ve BİLDİRİCİ Melike; (2001), "Türkiye'de Siyasal ve İktisadi İstikrarsızlık; 1980-2001", İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 16(187), s.27-43.
EROĞLU, Nadir (2003), "Türkiye'de İktisat Politikalarının Gelişimi"Marmara Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi, 80. Yılında Türkiye Cumhuriyeti Sempozyumu, 29-31 Ekim, İstanbul.
EROĞUL, Cem; (2003), Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, 4. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara.
FEROZ, Ahmad; (1994), Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945-1980), Çeviren: Ahmet Fethi, Hil Yayınları, İstanbul.
GASIOROWSKI, Mark J.;(1998), "Macroeconomic Conditions and Political Instability: An Empirical Analysis", Studies in Comparative International Development, 33(3), pp.3-19.
GÜRLESEL, Can Fuat ve ALKİN, Kerem; (2010), Türkiye İçin Yeni Bir Büyüme Modeli, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Yayın No: 2010-21, İstanbul.
HOSSAIN, Akhtarve CHOWDHURYAnis;(1998), Open-Econ-omy Macroeconomics For Developing Countries, Edward Elgar Press, UK
HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI; (2004), Hazine Dergisi, Cumhuriyetin 80. Yılı Özel Sayısı, Banka ve Kambiyo Genel Müdürlüğü, Ankara.
KARACA, Orhan; (2003) "Türkiye'de Koalisyon Hükümetleri, Tek Parti Hükümetleri ve Ekonomi", İktisat, İşletme ve Finans, 18(207), ss. 90-100.
KARLUK S. Rıdvan; (2002), Türkiye Ekonomisi, Tarihsel Gelişim Yapısal ve Sosyal Değişim, 7. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.
KAZGAN, Gülten; (1985), Ekonomide Dışa Açık Büyüme, Altın Kitapları Yayınevi, İstanbul.
KEPENEK, Yakup ve YENTÜRK, Nurhan; (2001), Türkiye Ekonomisi, 18. Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul.
KİBRİTÇİOĞLU, Aykut; (2001), "Türkiye'de Ekonomik Krizler ve Hükümetler, 1969-2001", Yeni Türkiye Dergisi, Ekonomik Kriz Özel Sayısı, 1(27), ss. 174-182
LITTLE, I. M. D., COOPER, R.N., CORDEN W.M. and RAJAPATİRANA S; (1993), Boom, Crisis, and Adjustment: The Macroeconomic Experience of Developing Countries, Oxford University Press, New York.
MALİYE BAKANLIĞI; "Yıllık Ekonomik Rapor", (2010).
MALİYE BAKANLIĞI; "Yıllık Ekonomik Rapor", (2009).
http://www. sgb.gov. tr/Raporlar/Y% C4%B1ll%C4%B1k%20 Ekonomik%20Rapor/Y%C4%B1 ll%C4%B1 k%20Eko-nomik% 20Rapor%202010. PDF, 15.03.2011.
MİLLER, Victoria; (1997),"Political Instability and Debt Maturtiy",Economic Inquiry,35( 1 ),ss. 12-27.
NORTH, Douglas C; (1981), Structure and Change in Economic History, New York:WW Norton- Co, New York.
OK, Sinan; (2008), Ekonomik Büyüme İle İstihdam Arasındaki İlişkinin Zayıflama Nedenleri Ve Bu İlişkinin Güçlendirilmesinde İşkur'un Rolü, Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye iş Kurumu Genel Müdürlüğü, Ankara.
OKTAR Suat ve VARLI Arzu; (2010), "Türkiye'de 1950-1954 Döneminde Demokrat Partinin Tarım Politikası", Marmara Üniversitesi, İİBF Dergisi, 18(1), ss. 1-22.
ROUBINI, Nouriel and SACHS Jeffrey; (1989), "Political and Economic Determinants of Budget Deficits in the Industrial Democracies, " European Economic Review, May: 903-33.
SOYAK Alkan; (2003), Türkiye'de İktisadi Planlama: DPT'ye İhtiyaç Var mı?, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4(2), ss.167-182
ŞANLISOY, Selim ve KÖK Recep; (2010), Politik İstikrarsızlık-Ekönomik Büyüme İlişkisi (1987-2006), Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:25, Sayr.1, Yı 1:2010, ss.101-125.
ŞENSES, Fikret ve TAYMAZ Erol; (2003), Unutulan Bir Toplumsal Amaç: Sanayileşme Ne Oluyor? Ne Olmalı?, İktisat Üzerine Yazılar II, İktisadi Kalkınma, Kriz ve İstikrar, İletişim Yayınları.
TBMM; "Türkiye Cumhuriyetleri Hükümetleri, 30. Hükümet Programı", http://www.tbmm.gov.tr/kutuphane/e_kaynaklar_ kutuphane_hukumetler.html/, 15.02.2011.
TBMM; "Türkiye Cumhuriyetleri Hükümetleri, 45. Hükümet Programı, (1983-1987"), http://www.tbmm.gov.tr/hukumetler/ HP45.htm/, 12.02.2011.
TEMEL, Adil, BOYAR Ercan ve SAYGILI Şeref; (2002), "Türkiye Ekonomisinde Yapısal Değişim: 1946-1999", DPT Planlama Dergisi, 42- Özel Sayı, ss. 49-76.
TOKGÖZ, Erdinç; (2004), Türkiye'nin İktisadi Gelişme Tarihi (1914-2004), İmaj Yayıncılık, Ankara.
TÜİK; (2009), İstatistiksel Göstergeler, 1923-2008, Ankara.
TÜRKİYE EKONOMİ KURUMU; (2003), "Büyüme Stratejileri", Türkiye İktisat Kongresi Büyüme Stratejileri Çalışma Grubu, Tartışma Metni 2003/5.
TÜSİAD; (2004), "Türkiye Ekonomisi 2004", Yayın No:384,
http://www.tusiad.org/turkish/rapor/eko04Jeko04.pdf, 28.10.2008.
TÜSİAD; (2008), "Türkiye Ekonomisinin Büyüme Dinamikleri: 1987-2007 Döneminde Büyümenin Kaynakları, Temel Sorunları ve Potansiyel Büyüme Oranı", Basın Bülteni, 08/55, Haziran.