Deneysel bulgular ışığında Türkiye’de cari açığın bileşenleri üzerine bir inceleme

Bu çalışmada kronik bir sorun haline gelen cari açığın bileşenlerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla VAR modeline dayanan bir ekonometrik analiz yapılmış ve analizde cari işlemler açığı, net dış aktifler, reel kur sepeti, ticari banka kredileri ve sabit fiyatlarla GSYİH değişkenleri kullanılmış ve bunların etkileşimleri incelenmiştir. 1991-2012 döneminde meydana gelen cari açıkların zaman serisi özellikleri birim kök testleri ve VAR modelleri kullanılarak araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar cari açığın, net dış aktifler, reel kur sepeti, ticari banka kredileri ve sabit fiyatlarla GSYİH değişkenleri ile güçlü bir ilişki içinde olduklarını göstermektedir. Bu bulgular, cari açığın doğası gereği yurtdışı kaynaklı ekonomik değişkenlerle güçlü ve sıkı bağlarının yanı sıra, ülkenin tasarruf yetersizliğinin bir göstergesi olması bakımından güçlü bir finansal boyutu olduğunu göstermesi bakımından da önemlidir.

This study aims to determine the components of the chronic deficits in Turkish current account balance. For this reason, an econometric analysis based on VAR modeling is carried out where the current account deficit, net foreign assets, the real exchange rate basket, commercial bank loans and GDP at constant prices are used as variables and the interactions between these variables are exami- ned. The time series characteristics of the current account deficit observations for the 1991-2012 period are investigated by unit root tests and VAR models. The results indicate that the current account deficits are strongly related with net foreign assets, real exchange rate basket, commercial bank loans and GDP at constant prices. These findings are important since they indicate that the finan- cing gap due to low domestic savings is an important factor for the current acco- unt deficits in Turkey along with other variables of external origin which are ex- pected to be important for the current account by definition.

PDF

___

ATAY, Lütfi ve Hakan AKYURT; (2009), “Uludağ Destinasyon İmajına Yönelik Ziyaretçi Algı ve Tutumlarını Belirlemeye Yöne- lik Bir Araştırma”, SOİD Dergisi, Yıl:6, Sayı:3, ss. 67-77.
ARIKAN, İrfan. ve Gökçe YÜKSEK; (2011), “Datça’nın Sürdürülebilir Turizm Potansiyeli: Turizm Gelişimi İçin Mevcut Olanakların Değerlendirilmesi”, 12. Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı, 30 Kasım – 4 Aralık 2011, Akçakoca–Düzce, ss. 385-394.
AVCIKURT, Cevdet;(2003),Turizm Sosyolojisi,Detay Yayıncılık, Ankara. BAHAR, Ozan; (2008), “Muğla Turizminin Türkiye Ekonomisi Açısından Yeri ve Önemi”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi”, Sayı: 21, ss. 61-80.
BAŞ, Mehmet, Burhan KILIÇ ve Evren GÜÇER; (2007), “Türkiye’de Yerel Yönetimler ve Turizm”, Mevzuat Dergisi, Yıl:10, Sayı: 119.
ÇAKICI, Celil ve Murat ÖZDAMAR (2012),“Şanlıurfa’ya Kültür Turizmi Kapsamında Gelen Yerli Turistlerin Profili, Şanlıurfa’yı Tercih Nedenleri Ve Karşılaştıkları Sorunlar Üzerine Bir Araştırma”, 13. Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı, 6-9 Aralık 2012, Antalya, ss. 691-702.
ÇEKEN, Hüseyin; (2003), “Küreselleşme, Yabancı Sermaye ve Türkiye Turizmi”, Değişim Yayınları. İstanbul.
ÇEKEN, Hüseyin, Taner DALGIN ve Levent KARADAĞ (2009), “Küreselleşme ve Uluslararası Turizm Arasındaki İlişki”, Muğla Üniversitesi SBE İLKE Dergisi. 22.
ÇİMEN, Hürriyet. ve Atilla AKBABA; (2006), “Otel Yöneticile- rinin Lisans Düzeyinde Turizm Eğitimi Almış İşgörenleri İle İlgili Değerlendirmeleri: Ankara'daki Dört Ve Beş Yıldızlı Otell- erde Bir Araştırma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı: 12, ss.229-251.
DİNÇOĞLU, Mustafa ve Cafer TOPALOĞLU; (2004), “Kıyı Konaklama İşletmeleri İçin Alternatif Bir Örgütlenme Mod- eli: Mer Hotels Örneği”, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi (SOİD), Sayı: 1, Yıl: 1. s. 25-27.
DOĞAN, Mustafa; (2011), “Sürdürülebilir Turizm Uygulaması Olarak Ekomüzeler ve Türkiye’nin İlk Ekomüze Projesi Hüsamettindere Köyü”, 12. Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı, 30 Kasım-4 Aralık 2011, Akçakoca–Düzce, ss. 168-176.
DPT Devlet Planlama Teşkilatı; (2006), “İllerde Öne Çıkan Sanayi Sektörleri”, Ağustos 2006.
ERSUN, Nur. ve Kahraman ARSLAN; (2011), “Turizmde Des- tinasyon Seçimini Etkileyen Temel Unsurlar ve Pazarlama Stratejileri”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 31, Sayı: 2, ss. 229-248.
ESER, Seçkin, Taner DALGIN ve Hüseyin ÇEKEN; (2011), “Sürdürülebilir Bir Turizm Türü Olarak Kültür Turizmi: Efes Örneği”, 12. Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı, 30 Kasım-4 Aralık 2011, Akçakoca–Düzce, ss. 152-156.
GÜLBAHAR, Onur; (2009), “2000’li Yıllarda Türkiye’ye Gelen Yabancı Ziyaretçi Profili”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 2, ss. 93-112.
HACIOĞLU, Necdet, Göksel Kemal GİRGİN ve Nuray TETİK; (2011), “İklim Değişikliğinin Sürdürülebilir Turizm Üzerine Et- kileri ve Batı Karadeniz Bölgesine Yönelik Bir Değerlendirme”, 12. Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı, 30 Kasım-4 Aralık 2011, Akçakoca–Düzce, ss. 371-384.
HALL, Colin M.; (1994), Tourism and Politics, Policy, Power and Place, John Wiley & Sons, Chichester.
JEFFRİES, David; (2001), Governments and Tourism, (First published) Butterwoth-Heinemann, Oxford.
IGD İstanbul Gayrimenkul Değerleme; (2010), Türkiye Turizm Piyasaları Araştırma Raporları: Muğla 2010. İstanbul.
IŞIK, Ayşegül ve İzzet KILINÇ (2010), “Akçakoca’daki Kamp ve Karavan Turizminin İncelenmesine Yönelik Nitel Bir Araştırma: Tezel Camping Örneği”, 11. Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı, 2-5 Aralık, Kuşadası, ss. 437-444.
İŞKUR, Türkiye İş Kurumu’ndan izin karşılığında temin edinilen dönem 2011 yılı verileri.
KARAMAN, Abdullah ve Erkan SAĞLIK; (2003), Turizmde Endüstriye Dayalı Eğitim: Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl:7, Sayı:1, ss. 125-132.
KAHRAMAN, Nüzhet ve Oğuz TÜRKAY; (2009), Turizm ve Çevre, Detay Yayıncılık, Ankara
KAŞLI, Mehmet. ve Orhan C. YILMAZDOĞAN; (2012), “İmajın Turistik Talebe Etkisi: Eskişehir Örneği”, Sosyal ve Beşeri Bil- imler Dergisi, Cilt: 4, No: 2, ss. 199-209.
KILIÇARSLAN, Çiğdem; (2006), “İkincil Konutların Deniz Kıyılarına Etkisi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakül- tesi Dergisi, Seri: A, Sayı: 1, ss. 147-156.
KUZGUN, İnci; (2008), “Ege Bölgesinde Özel İstihdam Büroları”, Journal of Yaşar University. 3(10).1233-1251.
Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Verileri, 2011.
Muğla Valiliği; (2010), Muğla İli Turizm Sektörünün Kümelenme Analizi ve Makro Düzey Stratejik Planı. Vesiyon Beta.
Muğla Valiliği Verileri (Yayınlanmamış), 2011.
OKUMUŞ, Fevzi ve Cafer TOPALOĞLU; (2004), “Turistik Destinasyonlarda Ürün Çeşitlendirme ve Dalyan Örneği”, Seyahat ve Turizm Araştırmaları Dergisi (Elektronik Dergi), Adnan Menderes Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu. 4 (1). 2004. s. 54-67.
ÖTER, Zafer ve Osman ÖZDOĞAN; (2005), “Kültür Amaçlı Seyahat Eden Turistlerde Destinasyon İmajı: Selçuk-Efes Örneği”, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 2, ss. 127-138.
ÖZERK, Gaye B.; (2012), Türkiye’de Yazlık İkinci Konutların Yarattığı Sorunlar Bağlamında Balıkesir İli Ege Kıyılarındaki Yazlık İkinci Konutlara Genel Bir Bakış, http://www.balikesir- politika.com.
ÖZTÜRK, Yüksel ve Nurettin AYAZ; (2010), Turizm Olgusunda Yerel Gündem 21 Uygulamaları Üzerine Bir Araştırma, 11.
Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı, 2-5 Aralık, Kuşadası, ss. 324-333.
PIRNAR, İge., FERİKA Ö. SARI ve GÖKÇE Ö. BAYRAK; (2012), “Bornova Bölgesinde Turizm Sektörü Değerlendirmesi: Potansiyel ve Geliştirme İçin Öneriler”, 13. Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı, 6-9 Aralık 2012, Antalya, ss. 255-270.
RIZAOĞLU, Bahattin ve Fırat BİÇİCİ; (2011), “Yerel Halkın Sürdürülebilir Turizm Gelişimine Yönelik Tutumları: Datça Örneği”, 13. Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı, 30 Kasım – 4 Aralık 2011, Akçakoca–Düzce, ss. 78-83.
RİEGE, Andy, CHAD Perry and Frank M. GO; (2001), “Part- nerships in International Travel and Tourism Marketing: A Systems-Oriented Approach Between Australia, New Zealand, Germany and the United Kingdom”. Journal of Travel & Tour- ism Marketing, 11(1), pp. 59-77.
TOPALOĞLU, Cafer ve Burhan KILIÇ; (2010), “Turistik Ürün Çeşitlendirme ve Ekoturizm Kapsamında Ekoparklar: Köyceğiz Palmiye Merkezi Örneği”, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi (SOİD), Yıl: 7, Sayı: 3. s. 21-27.
TOPALOĞLU, Cafer, Zekeriya BİNGÖL ve Taner DALGIN; (2010), “Yerel Halkın Turizmin Etkileri Konusundaki Düşüncelerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma: Muğla Örneği”, International Eastern Black Sea Tourism Symposium. Giresun University, 7-9 October 2010, Giresun, Turkey. ss. 95- 104.
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı; (2010), Türkiye Turizm Sektörü Raporu, Ocak 2010.
TUROFED; (2011), Türofed Turizm Raporu, Yıl: 1, Sayı: 3, Ocak 2011.
UNWTO; (2011), Tourism Report Outlines Huge Growth Poten- tial and Chinese Travel and Spending Boom.
WTTC1; (2009), Travel and Tourism Economic Impact.
WTTC2; (2009), Progress and Priorities.
YAVUZ, Mehmet C. ve Solmaz F. KARABAĞ; (2008), “Hızla Değişen Dünyada Türkiye’nin Turizm Tanıtımı ve Örgütlenme Modeli Nasıl Olmalı?”, Mehmet Kemal Dedeman Vakfı Ödül Programı.
YETKİN, Emel; (2009), Türk Turizminin Sorunları ve Çözüm Önerileri, www.turizmhaberleri.com.yayınlanmatarihi: 21.06.2009
YILMAZ, Fatma Kafalı. (2008), “Gelişimini Tamamlamış Kıyı Turizmine Marmaris (Muğla) Örneği”, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 3, ss.159-180.
YÜCEL, Bahattin; (2012), İkinci Konutlar ve Turizm, www.tur- izmdebusabah.com. yayınlanma tarihi: 18.08.2012.
Turizmde Altyapı, Planlama Ve Yatırım Sorunları; Çözüm Öner- ileri Ve Avrupa Ülkelerinde Durum, www.euractiv.com.tr (Erişim tarihi: 01.12.2012).
www.turizmgazetesi.com (Erişim tarihi: 02.12.2012)
www.kultur.gov.tr (Erişim Tarihi: 25.10.2011).
www.wto.org (Erişim Tarihi: 25.10.2011).