Bütçe Sürecinde Mali Saydamlık ve Hesap Verebilirliğin Önemi

Mali saydamlık ve hesap verme sorumluluğu günümüzde hem ulusal hem de uluslararası çalışmalarda giderek önem kazanan konuların başında gelmektedir. Mali saydamlık ve hesap verebilirlik özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki kurum ve kuruluşlara güven duyulmasında etkili bir araç olduğu kadar, ekonomik istik- rarın sağlanması ve sürdürülmesi açısından da son derece önem taşımaktadır. Bunu sağlamanın en önemli koşulu ise, başta bütçe olmak üzere diğer mali araç- ların mali saydamlık ve hesap verme sorumluluğu çerçevesinde kullanılmasıdır. Mali saydamlık ve hesap verebilirliğin bütçe sürecinde öneminin ortaya konuldu- ğu bu çalışmanın ilk kısmında mali saydamlık ve hesap verme sorumluluğu kav- ramları ele alınacaktır. İkinci kısımda ise bütçe sürecinde mali saydamlık ve he- sap verebilirliğin önemi ortaya konulacaktır.

Importance of Financial Transparency and Accountability in Budget Process

Financial transparency and accountability are issues of utmost importance in both national and international studies currently. While financial transparency and accountability are efficient tools in being trustworthy for agencies and insti- tutions particularly in developing countries, it is also highly essential in provision and maintenance of economic stabilization. The most significant condition in pro- viding transparency and accountability is the use of other financial instruments primarily the budget within the frame of financial transparency and accountability. In this study, we introduce financial transparency and accountability in the first section. The importance of financial transparency and accountability in the bud- get process will be set forth in the second section.

___

  • ACAR, Muhittin; (2001), Accountability in Public-Private Part- nerships. Doctoral Dissertation. University of Southern Califor- nia, Faculty of the Graduate School, December. AKBULUT, Erol; (2003), “Sayıştay Denetimi ve Yolsuzlukla Mücadeledeki İşlevi”, Sayıştay Dergisi, Sayı 50-51, s. 3-15.
  • AKTAN, Coşkun Can; Serpil AĞCAKAYA ve Dilek DİLEYİCİ; (2004), “Kamu Maliyesinde Hesap Verme Sorumluluğu ve Mali Saydamlık”, Kamu Maliyesinde Çağdaş Yaklaşımlar (Editör- ler: Coşkun Can AKTAN, Dilek DİLEYİCİ, İstiklal Y. VURAL), Seçkin Yayıncılık, Ankara, s. 169-184.
  • AKTAN, Coşkun, Can; Hilmi, ÇOBAN; (2006), “Kamu Sek- töründe İyi Yönetim İlkeleri”, Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme (Editör: Coşkun Can AKTAN), Seçkin Yayıncılık, Ankara, s. 13-40.
  • ANGELA T. Hall; (2005), Accountability in Organizations: An Examination of Antecedentsand Consequences, Doctoral Dis- sertation, The Florida State University, College of Business. ARİZTİ, Pedro, Jim BRUMBY; Nick MANNİNG, Roby SENDEROWİTSCH and Theo THOMAS; (2010), Results, Per- fomance Budgetingand Trust in Government, The International Bank for Reconstructionand Development/The World Bank, Washington.
  • ATEŞ, Hamza, Dilek ÇETİN; (2004), “Kamuda Performans Yönetimi ve Performansa Dayalı Bütçe”, Çağdaş Kamu Yönet- imi II, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
  • ATİYAS İzak, Şerif SAYIN; (1999), Siyasi Sorumluluk, Yönetsel Sorumluluk ve Bütçe Sistemi: Bir Yeniden Yapılanma Öneri- sine Doğru, Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etütler Vakfı (TESEV) Yayını BALCI, Asım; (2003), Kamu Yönetiminde ‘Hesap Verebilirlik’ Anlayışı, Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar- Sorunlar, Tartışmalar, Çözüm Önerileri, Modeller ve Dünya ve Türkiye Yaklaşımları, Seçkin Yayınevi, Ankara.
  • BARUN, Bayram; Mustafa EKİNCİ ve Özlem TEMİZEL; (2008), “Kamu Mali Yönetiminin Etkinliğinin Sağlanmasında Dış Denet- imin Rolü”, (Mali Yapılanma Sürecinde Stratejik Yönetim ve So- syal Güvenlik Sisteminin Kamu Maliyesine Etkileri, 22. Türkiye Maliye Sempozyumu, 9-13 Mayıs 2007, Antalya), Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümü Yayınları, No 1, Isparta, s. 111-145.
  • BASTİDA, F. and B. BENİTO; (2007), “Central Government Budget Practices And Transparency: An International Compari- son.” Public Administration August. BAŞ, Hasan; (2005), “Hesap Verme Sorumluluğu ve Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu”, (Türkiye’de Yeniden Mali Yapılanma, 20. Türkiye Maliye Sempozyumu, 23- 27 Mayıs 2005, Pamukkale), Pamukkale Üniversitesi İktisadi ve İdari Bil- imler Fakültesi Maliye Bölümü Yayınları, No 1, Pamukkale, s. 400-417.
  • BOVENS, Mark; (2003), “PublicAccountability”, http://www. builtenvironment. uwe.ac.uk/research/esrcseminars/pdfs/ mark_bovens_seminar1.pdf, Erişim Tarihi: 15.12.2013.
  • BRINKERHOFF, Derick W; (2001),Taking Account of Account- ability: A Conceptual Overviewand Strategic Options, U.S. Agencyfor International Development Center for Democracy- and Governance Implementing Policy Change Project, Phase 2, Washington, DC. (Erişim) http://www.usaid.gov/our_work/ democracy_and_governance/publications/ipc/ wp-14.pdf, 13.01.2014.
  • BROADBENT, Janeand Richard LAUGHLİN; (2002), Control and Legimitation in the Government Accountability Process. The Private Finance Initiative in the UK, Critical Perspectives on Accounting (2003) 14, 23-48, Elsevier Science Ltd.
  • CANSIZ, Harun; (2000), “Kamusal Mali İşlemlerde, Saydamlık ve Türkiye’de Saydamlık Gereği”, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F., Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Sayı: 6
  • CENDON, Antonio Bar; (2004), “Accountabilityand Public Ad- ministration: Concepts, Dimensions, Developments”, s.22-41., “http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/ documents/ni- spacee/unpan006506.pdf (Erişim Tarihi: 11.01.2014). DPT; (2000), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması ve Mali Saydamlık Özel İhtisas Komisyonu raporu, Ankara
  • DWIVEDI, O. P. and Joseph G. JABBRA (Ed.); (1989), “Pub- lic Service Responsibilityand Accountability”, Public Service Accountability: A Comparative Perspective. USA: Kumarian Press, pp.1-16. EGELİ, Haluk ve Ahmet ÖZEN (2005); “Türk Bütçe Sürecinin Mali Saydamlık ve 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, Vergi Sorunları Der- gisi, Sayı 197, s. 161-188. EMİL, M. Ferhat ve H. Hakan YILMAZ; (2004), Mali Saydamlık İzleme Raporu I, TESEV Yayınları, İstanbul.
  • FERLİE, Ewan; Jean HARTLEY and Steve MARTİN; (2003), “Changing Public Service Organizations: Current Perspectives- and Future Prospects”, British Journal of Management, Vol.14.
  • GÖKBUNAR, Ramazan ve Harun CANSIZ (2003); “Türk Mali Şeffaflık Düzeyinin Artırılmasına Yönelik Öneriler”, Prof. Dr. Doğan Bayar’ın Anısına, Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 19, Sayı 1-2, s. 253-273. GÖREN, İhsan; (2000), “Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması ve Denetim”, Tülay Arın, Necdet Kesmez ve İhsan Gören, Parlamento ve Sayıştay Denetimi, İstanbul, TES- EV Yayınları.
  • HALL, Angela T.; (2005),Accountability in Organizations: An Examination of Antecedentsand Consequences. Doctoral Dis- sertation. The Florida State University, College of Business.
  • KARAKAŞ, Mehmet; (2005), “Kamu Mali Yönetiminde Yeniden Yapılanma Aracı Olarak Hesap Verme Sorumluluğu ve Saydamlık”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bil- imler Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 2, s. 291-305. Kanada Alberta Eyaleti Sayıştay’ı; (2001), Hükümet Hesap Verme Sorumluluğu, Çev.: Sacit Yörüker, Ankara.
  • KERİMOĞLU, Baki; (2005), “Yerel Düzeyde Mali Saydamlık”, Yerel Yönetim ve Denetim Dergisi, Cilt 10, Sayı 8, s. 14-21.
  • KESİM, Erdoğan; (2005), “Bir Etik Davranış İlkesi Olarak He- sap Verebilirlik (Hesap Verme Sorumluluğu)”, (2. Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu, 18-19 Kasım 2005, Sakarya), Bildiriler Kitabı, Sakarya, s. 269-281.
  • KIZILTAŞ, Uzunali, Emine; (2007), IMF Mali Saydamlık Standartları Çerçevesinde 2000’li Yılların Başlarında Türkiye’de Mali Saydamlık, Detay Yayıncılık, Ankara.
  • KOÇ, Mustafa; (2001), Genel ve Katma Bütçe Dışındaki Bütçe Yapıları, Tarihsel Süreç İçinde Konsolide Bütçe İle Döner Ser- maye Vakıf Fon İlişkisi ve Özel Bütçe Kavramının Analizi, Dev- let Bütçe Uzmanlığı Araştırma Raporu, Ankara.
  • KOPİTS, George and Jon CRAİG; (1998), “Transparency in Government Operations”, International Monetary Fund Occa- sional Papers, No 158.
  • LAN, Ling; (2005), “Enchancing e-Democracy Via Fiscal Trans- parency: A Discussion Based on China’s Experience”, E-Gov- ernment: Towards Electronic Democracy, pp. 57- 69.
  • MULGAN, Richard; (2003), Holding Powerto Account: Ac- countability in Modern Democracies. Great Britain: Palgrave Macmillan.
  • MULGAN, Richard; (2000), “Accountability: An Ever– Expand- ing Concept?”, Public Administration, Vol.78, MUTLUER, M. Kamil, Erdoğan ÖNER ve Ahmet KESİK; (2006), Bütçe Hukuku, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • ÖZBARAN, M. Hakan; (2001), “Şeffaflık ve Hesap Ver- me Sorumluluğu Bağlamında Yolsuzlukla Mücadelede Sayıştayların Rolü”, Sayıştay Dergisi, Sayı 43, s. 3-22.
  • ROBERTS, Nancy C.; (2002), “Keeping Public Officials Ac- countablethrough Dialogue: Resolvingthe Accountability Para- dox”, Public Administration Review. Vol.62, No.6, November/ December, pp.658-669.
  • PREMCHAND, Arigapundi; (2002), “Fiscal Transparencyand Accountability: Ideaand Reality”, (Globalizationand New Chal- lenges of Public Finance: Financial Management, Transparen- cyand Accountability, Meeting of the Group of Experts, 28-30 November 2001, Rome), United Nations, New York, pp. 129- 143. SAMSUN, Nihal; (2003), “Hesap Verebilirlik ve İyi Yönetişim”, İyi Yönetişimin Temel Unsurları, T.C. Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı yayını, Ankara. Sayıştay Başkanlığı; (2001), 2000 Yılı Mali Raporu, Ankara.
  • SCHACTER, Mark; (2000),When Accountability Fails: A Framework for Diagnosisand Action, Institute on Governance Policy Brief, Canada.
  • SCHACTER, Mark; (2005), “A Framework for Evaluating Insti- tutions of Accountability”, Fiscal Management (Editor: Anwar Shah), The World Bank Public Sector Governanceand Ac- countability Series, Washington DC, pp. 229-249.
  • SCHICK, Allen; (1999), A Contemporary Approachto Public Expenditure Management, World Bank Institute, Governance, Regulation, and Finance Division.
  • SÖYLER, İlhami; (2006), “Kamu Mali Yönetim Sisteminin Bütçe Teknik ve Süreçlerindeki Değişiklikler ve Yenilikler Açısından Değerlendirilmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 16, Aralık, s. 283-300.
  • STİRTON, Lindsayand Martin LODGE; (2001); “Transparency Mechanisms: Building Publicnessinto Public Services”, Journal Lawand Society, Vol. 28, Issue 4, pp. 471-489. ŞENGÜL, Ramazan; (2009), “Kamu Yönetiminde Yolsuzluğa Karşı Şeffaflık Nasıl Bir Rol Oynayabilir?”, (Kamu Etiği Sem- pozyumu, 25-26 Mayıs 2009, Ankara), Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları, No 347, Ankara, s. 985-994.
  • TANER, Ahmet; (2011), “Kamuda Hesap Verme Sorumluluğunun Aracı Olarak Performans Esaslı Bütçeleme” Sayıştay Dergisi, Sayı:83, Ekim-Aralık, s. 3-30
  • TOKER, Murat; (2002), Mali Saydamlık ve Türkiye, T.C. Sayıştay Başkanlığı Araştırma ve Tasnif Grubu Bilgi Notu, An- kara.
  • TOSUN, Ertan; (2003), “Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanun Tasarısına İlişkin Değerlendirme”, Bütçe Dünyası Dergisi, Sayı: 16, Sonbahar, s. 19-23 Uluslararası Mali Standartlar; (2002), Maliye Bakanlığı Yayını, Ankara.
  • ZAREİ, Mohammad H.; (2000), “Democratic Processand Ac- countability in Public Administration”, Asian Review of Public Administration. Vol.XII, No.2, July – December, pp.40-55. World Bank; (2004),State-Society Synergy for Accountability, World Bank Working Papers No: 30, Washington D.C, pp.8-9.