İSMAİL KİTAPCI

6427

Bilişsel Psikolojinin Vergi Uyumuna Etkisi

Bilişsel psikoloji yaklaşımı vergi uyumu davranışının açıklanmasında önemli bir rol oynamaktadır. Ekonomik araştırmalarda irrasyonalite ilkesinin ön plana çık- masıyla vergi yükümlülerinin psikolojik ve bilişsel süreçlerinin bilinmesi ya da tahmin edilmesi vergisel konulardaki politikaların ve stratejilerin oluşturulmasın- da aynı zamanda yüksek bir vergi uyumunun sağlanması açısından önemlidir. Bu noktada vergi yükümlülerinin vergi ödeme kararı verirken birçok bilişsel yanlı- lık içinde olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın amacı da vergi yükümlülerinin bi- lişsel yanlılıklarının vergi uyumu üzerinde ne tür etkiler oluşturduğunun açıklan- masıdır.

The Effect of Cognitive Psychology on Tax Compliance

Cognitive psychology play a key part in explaining of tax compliance behaviour. Knowing or estimating the psychological and cognitive processes of taxpayers in economic research is important in the determination of fiscal policies and strate- gies to ensure a high tax compliance as irrationality is now a potential feature of decision makers. It is seen that taxpayers have cognitive biases when decide to pay taxes. The purpose of this work is to explain the type of effetcs created by the taxpayers' cognitive biases on the tax compliance.

___

  • ALM, James, Carolyn J. Bourdeaux, (2013) “Applying Behav-ioral Economics to the Public Sector”, Hacienda Pública Es-pañola / Review of Public Economics, 206-(3/2013): 91-134, Instituto de Estudios FiscalesDOI: 10.7866/HPE-RPE.13.3.
  • BERTRAND, Alexis (2001) Ahlak Felsefesi, Çev: Salih Zeki, Sadeleştiren: Hayrani Altıntaş, Akçağ Yayınları/336, Felse-fe/14, Akçağ Basım ve Yayım, 2. Baskı, Ankara.
  • CORICELLI, Giorgio, Mateus Joffil, Claude Montmarquette Vil-leval, Marie Claire (2007),"Tax Evasion: Cheating Rationally or Deciding Emotionally?", IZA Discussion Paper No:3103, pp. 1-38.
  • CULLIS, John, Alan Lewis, (1997) "Why People Pay Taxes: From a Conventional Economic Model to a Model of Social Convention", Journal of Economic Psychology 18, pp. 305-321.
  • ÇATALOLUK, Cuma (2008) "Vergi Karşısında Mükellefle-rin Tutum ve Davranışları" http://www.sosyalbil.selcuk.edu.tr/sos_mak/arcles/2008/20/CCATALOLUK.PDF, 213-228(16.10.2008).
  • ÇEVİK, Savaş (2012), ‘Mükellefin Devlet ve Toplumla Etkileşimi, Bireysel Normlar ve Vergi Ahlakı’ Maliye Dergisi, Sayı 163, Temmuz-Aralık 2012, ss.258-289.
  • ÇİÇEK, Halit, Mehmet Karakaş, Abdunnur Yıldız (2008) Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Vergi Yükümlülerinin Vergiyi Algılama ve Tutum Analizi: Bir Alan Araştırması, T.C. Maliye Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Yayın No: 2008/381, Baskı: Ümit Ofset Matbaacılık, Ankara.
  • DAVIS, Jon S., Gary Hecht, Jon D., Perkins (2003) "Social Be-haviours, Enforcement, and Tax Compliance Dynamics", The Accounting Review, Vol: 78, No: 1, pp. 39-69.
  • DİLEYİCİ, Dilek (2006) “Vergileme, Algılama ve Mali Aldanma” der. Coşkun Can Aktan, Dilek Dileyici, İstiklal Y. Vural, Seçkin Yayıncılık, Ekonomi Kitapları Dizisi: 21.
  • ESER, Rüya, Davletkan Toigonbaeva, (2011) “Psikoloji ve İktisadın Birleşimi Olarak Davranışsal İktisat", Eskişehir Os-mangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Nisan, 2011, 6(1), 287-321.
  • FELD, Lars P., Bruno S. Frey (2006) "Tax Evasion in Switzer-land: The Roles of Deterrence and Tax Morale",CREMA, Work-ing Paper No: 2006: 13.
  • FREY, Bruno S., (2003) "Deterrence and Tax Morale in the Eu-ropean Union", European Review, Vol: 11, No: 3, pp. 385-406.
  • GÖKBUNAR, Ali Rıza, Sibel Selim, Halit Yanıkkaya "Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma", Eko-nomik Yaklaşım, Cilt: 18, Sayı: 63, ss. 69-94.
  • GRAHAM, Rachel D., (2007) "Theory of Cognitive Dissonance as it Pertains To Morality", Journal of Scientific Psychology, June 2007, pp. 20-23.
  • JAMES, Simon Clinton Alley, (2004) "Tax Compliance, Self-Assessment and Tax Administration", Journal of Finance and Management in Public Services. Volume 2 2004, pp. 27-42.
  • KAĞITÇIBAŞI, Çiğdem (2008) Günümüzde İnsan ve İnsanlar, Sosyal Psikolojiye Giriş, Ayşe Üskül'ün Katkılarıyla, 11. Basım, Sistem Matbaacılık, İstanbul.
  • KANNIAINEN, Vesa, Pääkkönen, Jenni (2006) "Shadow Economy: Theory and Testing of Tax Morale and Con-vergence Hypotheses", March 20, 2006, ss. 1-32, http://steconomice.uoradea.ro/leonardo3/pdf/SHADOW%20ECONOMY.%2THEORY%20AND%20TESTING%20OF%20AX%20MORALE%20AND%20CONVERGENE%20HYPOTH-ESES.pdf (21.04.2011).
  • KORNHAUSER, Marjorie E. (2008) "Normativeand Cognitive Aspects of Tax Compliance: Literature Review and Recommendations forthe IRS Regarding IndividualTaxpayers", http://taxprof.typepad.com/taxprof_blog/files/Kornhauser.pdf, 2008,(19.11.2009).
  • LEROY, Marc (2008) "Socio-logos. Revue de l'association Française de Sociologie", Numéro 3 (2008) Varia, pp. 1-26.
  • LEWIS, Alan, Sonia Carrera, John Cullis, Philip Jones, (2009), "Individual, Cognitive and Cultural Differences in Tax Compli-ance: UK and Italy Compared, Journal of Economic Psychol-ogy 30 (2009), pp. 431-445.
  • MANUELA Joana Loureiro Sá Paiva (2014) Behavioural Eco-nomics and Tax Compliance The role of identifiability, geographi-cal distance and social norms on tax compliance: an experimen-tal study Dissertation Proposal Master in Economics., https://repositorioaberto.up.pt/bitstream/10216/77194/2/104784.pdf (17.12.2015).
  • McCAFFERY, Jonathan Baron (2006) “Thinking About Tax”, Psychology, Public Policy, and Law2006, Vol. 12, No. 1, pp.106–135.
  • OXOBY, Robert J., (2003) "Attitudes and Allocations: Status, Cognitive Dissonance,and the Manipulation of Attitudes", Jour-nal of Economic Behavior & Organization, Vol: 52 (2003), pp. 365-385.
  • SANANDAJİ, Tino,Björn Wallace (2010), ‘Fiscal Ilusion and Fiscal Obfuscatio: An Empiricial Study of Tax Perception in Sweden’ IFN Working Paper, No: 83.
  • SARAÇOĞLU, Fatih (2008) "Çevre, Adalet Algısı, Suçun Algılanış Biçimi ile Vergi Kaçakcılığına İlişkin Tutumlar Arasındaki İlişkiler", Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İİBF Dergisi, Nisan-2008 ss. 59-74.
  • SAVAŞAN, Fatih, (2011) "Türkiye'de Kayıtdışı Ekonomi ve Kayıtdışılıkla Mücadelenin Serencamı, SETA, Siyaset, Eko-nomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, www.setav.org, ss.1-39 (27.05.2011).
  • ŞENYÜZ, Doğan (1995) Vergilendirmede Yükümlü Psikolojisi, Bursa.
  • TAYLOR, Shelley E., Letitiia Anne Peplau, David O Sears (2007) Sosyal Psikoloji, İmge Kitabevi Yayınları, Pelin Ofset, Tipo Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti., 1. Baskı, Mayıs 2007.
  • TORGLER, Benno (2007) Tax Compliance and Tax Morale, A Theoretical and Empirical Analysis, Edward Elgar, UK.
  • TORGLER, Benno (2003) Tax Morale: "Theory and Empirical Analysis of Tax Compliance", Dıssertation der Universität Ba-sel zur Erlangung der Würde eines Doktors der Staatswissen-schaften, Basel, den 11. Juli 2003.
  • TSAKUMIS, George T., Anthony, P. Curatola, Thomas M. Por-cano (2007) "The Relation Between National Cultural Dimen-sions and Tax Evasion", Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, S: 16, 2007, pp. 131–147.
  • TUAY, Elif ve İnci Güvenç (2007), “Türkiye'de Mükelleflerin Ver-giye Bakışı”, Gelir İdaresi Başkanlığı, Mükellef Hizmetleri Daire Başkanlığı, Yayın No: 51, Kasım 2007.
  • TUNÇER, Mehmet, (2002) "Hükümet-Birey İlişkilerinin Vergi Uyumuna Etkisi ve Türkiye" Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 57-3, ss. 107-128.
  • VERBOON, Peter, van Dijke Marius (2007) "A Self-interest Analysis of Justice and Tax Compliance: How Distributive Jus-tice Moderates the Effect of Outcome Favorability", Journal of Economic Psychology, 28 (2007), pp. 704-727.
  • WENZEL, Michael (2005) "Misperceptions of Social Norms about Tax Compliance: From Theory to Intervention", Journal of Economic Psychology 26 (2005), pp. 862-883.
  • WINDEN, Frans van Ash, Elliott (2009). " On The Behavioral Economics of Crime" December 2009, pp. 1-30.
Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi-Cover
  • ISSN: 1307-7112
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1963
  • Yayıncı: İSTANBUL OKAN ÜNİVERSİTESİ
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Havayolu Taşımacılığında Yakıt Anlaşmalarında Riskten Korunma Yöntemleri ve Türkiye Uygulaması

ÜNAL BATTAL, Seyit Ali MÜHİM

Ticari Kredi İşlemlerinde Bankalarca Tahsil Edilen Dosya Masrafının Kredi Müşterisine İadesi

RASİM YILMAZ

Finansal Piyasaların Gelişmesinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri: 1998-2014 Türkiye Örneği

FİLİZ YILDIZ CONTUK, BENER GÜNGÖR

Denetim Araştırmalarında Bağlam: Türkiye Denetim Yazını Üzerine Bir İnceleme

Alper ERSERİM

Mobil Cüzdan Kullanım Niyeti ve Kişisel Yenilikçiliğin Aracılık Etkis

GÖKHAN AYDIN, HURİYE ŞEBNEM BURNAZ

Bilişsel Psikolojinin Vergi Uyumuna Etkisi

İSMAİL KİTAPCI