Mehmet EVREN

JEAN JACQUES ROUSSEAU’DA UYGARLIĞIN DUYGULARA NEGATİF YANSIMALARI

Modern felsefenin karakteristik özelliklerinin şekillendiği aydınlanma felsefesi içerisinde Jean Jacques Rousseau (1712-1778) insana ve uygarlığa dair eleştirel, özgün bir felsefi tutum geliştirmiştir. Rousseau, aydınlanma dönemi insanının asli doğasından ve değerlerinden uzaklaştırıldığını, dolayısıyla trajedi içinde yaşadığını belirtmektedir. Bu bağlamda Rousseau’nun uygarlık eleştirisi ve insan doğası üzerindeki çözümlemeleri önem arz etmektedir. İnsan doğasına dair çözümlemelerini kendine özgü kavramlarla ortaya koyan Rousseau, bu çerçevede pek çok eserinde amour de soi(özsevgi), amour propre (özsaygı), kibir, hırs, narsisizm, yabancılaşma gibi kavramlara yer vermiştir. Mevcut çalışmamızda, Rousseau’nun amour propre (özsaygı), kibir (hybris), hırs (harasa), narsisizm gibi kavramları, insan doğası bağlamında nasıl temellendirdiği ele alınmaktadır. Uygar toplumda kendisine ve doğaya yabancılaşan narsist bireylerin toplumsal ilişkilerinin nasıl geliştiğini ele alan Rousseau, insan doğasının asli yapısında olmayan söz konusu yapay duyguların ve davranışların toplumda meydana getirdiği gerilimlerden bahsetmiştir. Çalışmada Rousseau özelinde, uygar insanın yaşadığı travmanın toplumda yarattığı etkilere ve insan ilişkilerini nasıl tahrip ettiğine değinilmiştir. Çalışmamızda uygarlığın ortaya çıkardığı söz konusu duyguların, insanı temel değerlerinden nasıl uzaklaştırdığı ele alınırken, Rousseau’nun yapmacık kalıplara dökülen insan ilişkilerinin toplumda yarattığı kaygı verici duruma karşı önerdiği çözümlerden de bahsedilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Rousseau, Duygular, Kibir, Hırs, Narsisizm, Yabancılaşma, Amour Prope (Özsaygı)

Negative Reflections of Civilization on Nature in Jean Jacques Rousseau

Jean Jacques Rousseau (1712-1778) developed an original critical attitude to humans and civilization within the enlightenment philosophy during when the characteristics of modern philosophy were shaped. Rousseau states that men of the enlightenment live in tragedy, as they were alienated from their essential nature and values. In this regard, Rousseau’s criticism on humanity and his analyses of human nature pose great significance. Using an idiosyncratic terminology in his analyses of human nature, Rousseau makes use of concepts such as amour de soi (self-love), amour propre (self-respect), arrogance (hybris), greed (harasa), narcissism, and alienation. This study examines how he bases such terminology in respect to human nature. Dealing with the ways narcissist individuals who become alienated to themselves and nature develop their social relationships, Rousseau refers to the tensions created by the relevant artificial emotions and behaviours which cannot be located in the essential nature of humankind. Thus, this study relates, in Rousseau’s philosophy, the effects of the traumas experienced by modern men on society and how they destroy human relationships. While analyzing how such emotions stimulated by modern society distance men from their essential human values, this study also states the solutions proposed by Rousseau against the troubling social circumstances created by the human relationships oppressed into artificial patterns.

Keywords:

Rousseau Emotions, Arrogance, Greed, Amour Propre(Self-Respect), , Narcissism, Alienation,

PDF

___

• Acar, Gülnur, S. (2013). Sivil Toplum ve Ötesi Rousseau, Hegel, Marx, Ankara: Dipnot Yayınları.
• Aristoteles. (2012). Retorik, Çev.: Mehmet H. Doğan, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Aristoteles. (2011). Ruh Üzerine, Çev.: Zeki Özcan, Ankara: Birleşik Yayınevi.
• Bulfinch, T. (2011). Bulfinch Mitolojileri, Çev.: Aysun Babacan, Bora Kamcez, Berk Özcangiller, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Cevizci, A. (2002). Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Clifford T. M. (2011). Psikolojiye Giriş, Çev.: S. Karataş - R. Eski, Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.
• Cohen, M. (2020). Platon’dan Mao’ya Siyaset Felsefesi, Çev.: Hamdi Bravo, Ankara: Fol Kitap.
• Çelgin, G. (2011). Eski Yunanca- Türkçe Sözlük, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Çiçek, N. (2015). “Franz Kafka’nın eserlerinde yabancılaşma problemi.” Beytülhikme An International Journal of Philosophy, Volume 5 Issue 1 June, ss.141-162.
• Çetin, H. (2003). “İnsan ve Siyaset: Siyasal İnsanın Yol Hikâyesi”, Felsefe Dünyası, Sayı:38. ss.72-92.
• Damrosch, L. (2011). Jean-Jacques Rousseau Huzursuz Dahi, Çev.: Özge Özköprülü, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Dent, N.J.H, Rousseau Sözlüğü, Çev.: B. Özkan- N. Ilgıcıoğlu A. Çitil- A. Kovanlıkaya, İstanbul: Sarmal Yayıncılık.
• Develioğlu, F. (2002). Osmanlıca- Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• Drever, J. (1964). The Penguin Dictionary of Psychologcy, Middlesex: Penguin Books.
• Eflatun, (1958). Şölen, Çev.: Azra Erhat, Sabahattin Eyuboğlu, İstanbul: Remzi Kitabevi, Yükselen Matbaası.
• Erhat, A. (2013). Mitoloji Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Evren, M. (2015). “John Locke ve Jean-Jacques Rousseau’nun Doğa Durumu ve Mülkiyet Anlayışlarının Karşılaştırılması”, Iğdır Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 6, ss.31-44.
• Gökalp, N. (2010). Duygu ve Etik, Ankara: Ebabil Yayınları.
• Gültekin, V. (2001). Jean-Jacques Rousseau: Hayatı ve Eserleri, İstanbul: Kastaş Yayınevi.
• Gündoğdu, R. & Adıgüzel, N. & Önal, Ebul F. (2015). Kâmûs-î Türk’î Şemseddin Sami, İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
• Gürbüz, C. (2012). “Rousseau’da Kendilik Sorunu ve Varoluşsal İmgelem”, Ed. H.H. Erdem- M. Günay, “Rousseau”, Çizgi Kitabevi, Özne Felsefe Bilim Yazıları, Güz, 17. ss.29-37.
• Fischer, E. (1990). Sanatın Gerekliliği, Çev.: Cevat Çapan, Ankara: Verso Yayıncılık, İmge Kitabevi.
• Hesiodos. (2020). Theogonia- İşler ve Güçler, Çev.: Azra Erhat- Sebahattin Eyuboğlu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Hobbes, T. (2007). Leviathan, Çev.: Semih Lim, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Homeros. (2017). Odysseia, Çev.: Azra Erhat- A. Kadir, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Kalaycı, N. (2014). “Klasik Tragedyalarda “Yakışıksız Ölüm”, “Yas” ve “Tanıklık” Sorunu” , DTCF Dergisi, ss.193-210.
• Kanar, M. (2009). Kanar Arapça-Türkçe Sözlük, İstanbul: Say Yayınları.
• Lecercle, J.L. (2010). “İnsanlar Arasında Eşitsizliğin Kaynağı Konusunda İnceleme” İnsanlar Arasında Eşitsizliğin Kaynağı (ve Temelleri Üzerine Konuşma)içinde, Çev. Rasih Nuri İleri, İstanbul: Say Yayınları, ss.41-60.
• Livaneli, Ömer Z. (2019). Huzursuzluk, İstanbul: Doğan Kitap.
• nisanyansozluk.com. Kibir. Erişim Adresi: https://www.nisanyansozluk.com/?k=- kibir&view=annotated
• Rousseau, J. J. (2008a). Siyasal Fragmanlar- Ekonomi Politik Üzerine Söylev, Çev.: İsmail Yergüz, Say Yayınları, İstanbul,
• Rousseau, J. J. (2008b). , Anayasa Projeleri “Polonya Hükümeti ve Reform Tasarısı Üzerine Düşünceler”- Çev.: İsmail Yergüz, İstanbul: Say Yayınları.
• Rousseau, J. J. (2011a). Emile Ya Da Eğitim Üzerine, Çev.: Yaşar Avunç, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Rousseau, J. J. (2011b). Bilimler ve Sanatlar Üstüne Söylev, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Rousseau, J. J. (2020). Dağdan Yazılmış Mektuplar, Çev.: Adnan Akan, Ankara: Fol Kitap.
• Rousseau, J. J. (2010). İnsanlar Arasında Eşitsizliğin Kaynağı (ve Temelleri Üzerine Konuşma), Çev.: Rasih Nuri İleri, İstanbul: Say Yayınları.
• Rousseau, J. J. (2003). İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kökeni, Çev.: Ertuğ Ergün, Ankara: Yeryüzü Yayınevi.
• Rousseau, J. J. (2019). Narsist, Çev.: A. Kadir Paksoy, İstanbul: Doruk Yayıncılık.
• Rousseau, J. J. (2017). Toplum Sözleşmesi, Çev.: Ayşe Meral, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Rousseau, J. J.( 2018). Toplum Sözleşmesi, Çev.: Vedat Günyol, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ovacık, Z. (2019). “Ahlak Rasyonel Bir Soruşturmanın Konusu Olabilir mi? Aliya İzzetbegoviç’te Akıl ve Ahlak” Beytulhikme An International Journal of Philosophy, 9(1) ss.211-230.
• Özden, H. Ö. (2016). “Bir Ahlak Problemi Olarak Yabancılaşma ve Yahya Kemal” İlahiyat Akademi, ss.101-112.
• TDK. Duygu. Erişim Adresi: https://sozluk.gov.tr/
• Timuçin, A. (2004). Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Bulut Yayınları.
• Tütüncü, F. & Tütüncü, K. (2019). “Trajik Hissiyat- Ütopik Siyaset” Jean- Jacques Rousseau’nun Edebi ve Siyasi Tahayyülü, İstanbul. Metis Yayınları.
• vajehyab.com. Hırs. Erişim Adresi: http://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D8%AD% D8%B1%D8%B5+%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%86
• Wolker, R. (2001). Rousseau, Çev.: Emrah Günok, Ankara: Dost Kitabevi.