SZYMANOWSKİ’NİN OP.42 MEFTUN MÜEZZİNİN ŞARKILARI ADLI ESERİNİN SÖZ VE MÜZİK BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Karol Szymanowski’nin Op.42 Meftun Müezzinin Şarkıları (Pieśni Muezina Szalonego) adlı eserinin müzikal, metinsel ve düşünsel yönleri bu makalenin konusunu oluşturmaktadır. Meftun Müezzinin Şarkıları’nda “Doğu” ve “İslam” etkilerinin, bu etkilerin “Doğu” ya da “İslam”ın kaynak materyalleriyle ilişkisi ile metni destekleyen müzikal yapı öğelerinin bilinmemesi, bu çalışmanın problemi olarak belirlenmiştir. Bu çalışma ile elde edilecek verilerin, bestecilerin düşünsel dünyalarını besleyeceği ve zenginleştireceği kıymetlendirilmektedir. Bu kapsamda, çalışmanın amacı; Meftun Müezzinin Şarkıları’nın felsefî arka planını, metinde ve müzikte dikkat çeken özellikleri, metin-müzik ilişkisini ve müzikal yapıyı analiz ederek ortaya koymaktır. Bu çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme tekniğine göre yürütülmüştür. Doküman inceleme tekniğiyle elde edilen veriler ile Op.42 Meftun Müezzinin Şarkıları’nın nota ve ses kaydı analiz edilerek, yapıtın metinsel ve müzikal düzlemlerinde öne çıkan unsurları (kavram, aralık, akor vb.) ortaya konulmuştur. Yapılan çalışmalar sonucunda; Szymanowski’nin, Meftun Müezzinin Şarkıları’nın yaratım sürecinde “Doğu” ve “İslam”ın kaynak materyalleri yerine kendi sezgi ve izlenimlerine başvurduğu görülmüştür. Şarkılarda Allahuekber, bismillah ve müezzin gibi simgesel ifadeler dışında “Doğu” ve “İslam” kültürü ile doğrudan ilişkilendirilebilecek başkaca bir ifadenin bulunmadığı, anlatımı ve duyguları destekleyen müzikal bir atmosfer oluşturma düşüncesinin gözetildiği, “Doğu” ve “İslam”a dair imgelerin, küçük/artırılmış ikili aralıklarının baskın olduğu ezgisel çizgilerle yansıtıldığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Karol Szymanowski, Meftun Müezzinin Şarkıları, Doğu, müezzin, İslam.

An Examination of Szymanowski's Op.42 Songs of an Infatuated Muezzin In The Context of Lyrics And Music

The musical, lyrical and intellectual aspects of Karol Szymanowski's Op.42 Songs of an Infatuated Muezzin (Pieśni Muezina Szalonego) constitute the subject of this article. Unawareness of relationship between “Eastern-Islamic” influences and reference materials of “East-Islam”; musical structure components that support the lyrics of the piece was identified as the problem. Data obtained from this study is considered to enrich the intellectual worlds of composers. In this context, the aim of the study is analyzing and establishing the philosophical background of the piece, the characteristics in lyrics and music, lyrical-musical relationship, and its musical structure. Document review technique, a qualitative research method, is used in this study. By analyzing data gathered through the document review technique, the notation and sound recordings of the piece, the prominent elements of the piece at the lyrical and musical levels (conceptual, interval, harmonical, etc.) were presented. Examination demonstrated that Szymanowski applied his own intuitions and impressions instead of the “Eastern-Islamic” resources, only expressions that could be associated with “Eastern-Islamic” culture were Allahuekber, bismillah, muezzin. The idea of creating musical atmosphere that supports expression and emotions/feelings was observed, and the images regarding the "East-Islam" were reflected via melodic lines where minor or augmented seconds dominate.

Keywords:

Karol Szymanowski, Songs of an Infatuated Muezzin, East, Muezzin, Islam,

PDF

___

Aktulum, Kubilay. (2000). Metinlerarası İlişkiler. (İkinci Basım). Ankara: Öteki Yayınevi.
Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
Boran İ. ve Şenürkmez K.Y. (2010). Kültürel Tarih Işığında Çoksesli Batı Müziği (2. baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Downes, Stephen. (2017). Szymanowski, Eroticism and the Voices of Mythology. Routledge: New York.
Eren, Gül. (2013). Edward Said: Oryantalist Söylem Analizinin Metodolojik Temelleri (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı. Erzurum.
Hacıev, Paraşkev. (1999). Temel Müzik Teorisi. (Çev. A. Dönmez). (Birinci Basım). İstanbul: Pan Yayıncılık. Karataş, Zeki. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
Oransay, Gültekin. (1977). Bağdarlar Geçidi. İzmir: Küğ Yayını.
Özçalık, Mahire. (2017). Lotus Çiçeğinin Farkli Kültürlerdeki Önemi Ve Peyzaj Tasariminda Kullaniminin İrdelenmesi. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi,10, 22-28.
Özkan, İ. Hakkı. (2006). Türk Mûsikîsi Nazariyatı ve Usûlleri Kudüm Velveleleri. (18. Basım). İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
Rona, Bertan. (2013). Szymanowski’nin Üçüncü Senfonisinde Doğu Kültürünün Etkileri. Müzik-Bilim Dergisi, 2, 38-50.
Rona, Bertan. (2016). Karol Szymanowski’nin Oryantal-Empresyonist Dönemi Yapıtlarında Gözlenen Doğu Kültürü Etkilerinin Bestecinin “Op.27, Üçüncü Senfoni”si Bağlamında İncelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
Szymanowski, Karol. (1922). Piesni Muezzina Szalonego. New York: Universal-Edition A.G.
Wightman, Alistair. (1987). Szymanowski and Islam. The Musical Times, 129-132.
Yano, Yukari. (2007). Piesni Muezina Szalonego, Op. 42 (Songs of An Infatuated Muezzin) By Karol Szymanowski (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Florida State University, USA.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yüksel, Bülent. (2021). Saygun ve Gilgameş: Destan’dan Opera’ya Yolculuk. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
Say, Ahmet. (2002). Müzik Sözlüğü. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
Zeranska-Kominek, Slawomira. (2008). The Problem of Orientalism in the Music of Karol Szymanowski. Musicology Today, 39-56.