Piyano Eğitiminde Görsel Hafızaya Dayalı Ezberleme Teknikleri

Problem Durumu: Johann Sebastian Bach, neredeyse her türde eserler veren barok dönemin en büyük bestecilerinden biridir. Sanatsal boyutta çok büyük eserlere imza atan Bach, eğitim alanında da önemli yapıtlar vermiş, bu alanda büyük hizmetlerde bulunmuştur. Gerek konservatuarlarda, gerek güzel sanatlar fakültelerinde, gerekse eğitim fakültelerinin müzik bölümlerinde Bach’ın eğitim amaçlı bestelemiş olduğu eserler sıklıkla kullanılmaktadır. Eğitim amaçlı yazılan eserlerinin arasında envansiyonlar, barok stil kavramının geliştirilmesinde, polifoni anlayışının öğretilmesinde, süslemelerin öğretilmesinde, tema yapısının öğretiminde, iki el koordinasyonunun kavratılmasında ve tuşe hâkimiyetinin geliştirilmesinde önemli rol oynadığı için önemli olduğu düşünülmektedir. Yapılan bu çalışmada Bach’ın eğitimsel yapıtları arasından iki sesli envansiyonlar seçilmiş, eserlerin görsel öğrenciye yönelik ezberleme tekniklerinden bahsedilmiştir. Böylelikle bu çalışma, piyano eğitiminde önemli yere sahip olan envansiyonların öğrenciler tarafından daha kolay kavranabilmesi, algılanabilmesi, zihinde tutabilinmesi ve ezberlenebilmesi açısından önemli olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada, envansiyonları çalışırken görsel hafızaya yönelik ezberlenme tekniklerinin kullanılması bu eserlerin kolay öğrenilmesi açısından önemli olduğu vurgulanmıştır. Bu amaç doğrultusunda “piyano eğitiminde ezberleme tekniklerinin ve görsel öğeler kullanılmasının ezber çalma becerisi üzerindeki etkisi nedir?” problem durumundan yola çıkılarak alt problemler geliştirilmiş ve sonuçlara ulaşılmıştır. Araştırmanın Amacı: Bu araştırmanın amacı,  Bach’ın eğitim amaçlı bestelediği envansiyonların piyano eğitiminde görsel hafızaya dayalı ezberleme çalışmalarının görsel öğrenci üzerindeki etkisini tespit etmektir. Görsel hafızası yüksek ve düşük olan öğrencilerin ezberleme teknikleri hakkında bilgi oluşturma süreçleri birbirleriyle karşılaştırılmakta ve öğrencilerin görsel hafızasını güçlü yapan yönler tartışılmaktadır.Araştırmanın Yöntemi: Bu çalışma deneysel araştırma niteliğindedir ve araştırmanın yürütülmesinde kontrol gruplu ön test-son test araştırma modeli kullanılmıştır. Çalışmaya katılan deney ve kontrol grubu öğrencileri, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan “öğrenme stilleri” ölçeği kullanılarak seçilmiş ve böylece çalışmaya yeni bir boyut kazandırılmıştır. Aynı sınıfta okuyan 30 öğrenciye “öğrenme stilleri” anketi uygulanmış ve sonucunda görsel hafızası güçlü olan 13 öğrenci seçilmiştir. Ancak deney ve kontrol gruplarının eşitlenmesi bakımından 12 öğrenci araştırmaya alınmış, 1 öğrenci ise bu araştırma dışında bırakılmıştır. Yapılan anket sonuçlarının çözümlenmesinde merkezi dağılım ölçülerinden frekans ve yüzdelik ölçmelerden yararlanılmıştır. Deneysel süreçte ezber ile ilgili kazandırılması gereken davranışlar gerek literatür yardımıyla gerekse uzman kişilerin görüşleriyle belirlenerek gözlem formu oluşturulmuştur. Araştırmada deney ve kontrol grubunun kullandıkları eserler, Eskioğlu’nun envansiyonlar üzerine yapmış olduğu yüksek lisans tezinde “envansiyonların çaldırılma sırası” bulgularına göre seçilmiştir. Bu sonuç doğrultusunda öğrencilere do majör ve re minör envansiyonlar çaldırılmıştır. Öğrenme stillerine göre seçilen deney ve kontrol grupları oluşturulurken piyano çalma seviyeleri göz önünde bulundurulmuş, her iki grupta da farklı seviyelerde öğrencilerin bulunmasına özen gösterilmiştir. Deney grubuna 6 hafta boyunca eserlerin ezberleme yöntemleri anlatılarak çalıştırılmıştır. Ön test ve son test uygulamaları sonucu elde edilen veriler karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Ön test ve son test kayıtları, var olan gözlem formu kullanılarak araştırmacı ve iki uzman kişi tarafından gözlemlenmiştir. Araştırmadaki veriler SPSS 13.0 istatistiksel paket programı kullanılarak elde edilmiştir. Ezberleme ve görsel öğelerden haberdar olan deney grubu ve bunlardan haberdar olmayan kontrol grubu arasındaki fark Mann-Whitney U testi uygulanarak incelenmiştir. Bunun yanında deney grubunun ön test-son test ve kontrol grubunun ön test-son test arasındaki farkı görmek için Wilcoxon işaret testinden yararlanılmıştır. Gözlem sonucu elde edilen veriler, güvenilirlik sağlayabilmek açısından araştırmacı ve iki uzman tarafından tekrar gözden geçirilmiş ve var olan ölçek üzerinden tekrar puanlama yapılmıştır. Bu güvenilirliği ölçmek için ise Spearman Sıra Korelasyonu Analizi uygulanmıştır.  Araştırmanın Bulguları: Araştırmacı ve iki uzmanın geçerlilik ve güvenilirliği ölçmek için yapılan Sperman Sıra Korelasyonu bulgularında ön test ve son test puanları arasında pozitif yönde anlamlı bir korelasyon olduğunu göstermektedir. Yapılan Mann Whitney U testi analiz sonuçlarında deney-kontrol grupları arasında ön test için anlamlı bir farkın olmadığı (U=18; p=1) görülmektedir. Bu duruma göre deney ve kontrol grubundaki öğrencilerinin notaları, ezbere doğru çalabilme davranışından haberdar olmadığı görülmektedir. Yapılan Mann Whitney U testi analiz sonuçlarında deney-kontrol grupları arasında son test için deney grubunun lehine anlamlı bir fark olduğu (U=.500; p=.004) görülmektedir. Bu durum, deney grubundaki öğrencilerin ezberleme tekniklerini öğrendikten sonra notaları ezbere çalabilme davranışı kazanımında olumlu yönde gelişme gösterdiği, ezberleme teknikleri öğretilmeyen kontrol grubunun ise bu davranışı kazanamadığı şeklinde yorumlanabilir. Yapılan Wilcoxon testi bulgularında kontrol grubu için yapılan gözlem sonucunda ön test ve son test arasında fark yoktur. (z= .962, p=.336) İstatistiksel sonuçlara bakıldığında envansiyon eserlerini çalışırken ezberleme ile ilgili çalışmaları yapmayıp sadece nota çalmaya devam eden kontrol grubunun çalışma sonunda ezberleme becerisinin kazanılmadığı görülmüştür. Deney grubunun yapılan gözlem sonucunda ise ön test ve son test arasındaki gelişim düzeyi anlamlıdır. (z= 2,251, p=.024) İstatistiksel sonuçlara bakıldığında envansiyon eserlerini çalışırken ezberleme ile ilgili çalışmaları düzenli olarak yapan ve ezberleme tekniklerine göre eseri izleyen deney grubunun çalışma sonunda ezberleme becerisinde başarı sağladıkları görüşmüştür. Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri: Görsel öğrenmeye dayanan ezberleme teknikleri, öğrencilerin, envansiyon temalarındaki notaları ezbere çalabilme davranışını önemli ölçüde geliştirmektedir. Görsel öğrenmeye dayanan ezberleme teknikleri, öğrencilerin, envansiyon temalarının ritim kalıplarını ezbere doğru uygulayabilme davranışını önemli ölçüde geliştirmektedir. Görsel öğrenmeye dayanan ezberleme teknikleri, öğrencilerin, envansiyon temalarının tonalitelerini ezbere doğru çalabilme davranışını olumlu yönde geliştirmektedir. Görsel öğrenmeye dayanan ezberleme teknikleri, öğrencilerin, envansiyon temalarının yapısını doğru kavrayabilme davranışını büyük ölçüde geliştirmektedir. Görsel öğrenmeye dayanan ezberleme teknikleri, öğrencilerin, envansiyon temalarının eser içerisindeki yerlerini hatırlayabilme davranışını önemli ölçüde geliştirmektedir. Görsel öğrenmeye dayanan ezberleme teknikleri, öğrencilerin, envansiyon temalarını bütün olarak görebilme davranışını büyük ölçüde geliştirmektedir. Envansiyonlar piyano eğitiminde önemli eserlerdir. Kontrpuan stilini mükemmel bir biçimde sağlayan bu eserleri çalarken öğrenciler zorlanmaktadır. Ancak bu eserler zor olmasına rağmen kişiye teknik, müzikalite, yorum gücü ve bunun gibi özellikleri kazandırmaktadır. Bu yüzden piyano eğitimcileri envansiyonları repertuarlarına alıp öğrenciye çaldırmaları öğrencinin seviyesinde önemli ölçüde artış olabileceği düşünülmektedir. Öğrenme stilleri konusu eğitim alanında önemli bir yere sahiptir. Her kişinin farklı bir öğrenme alanı olabilir. Piyano çalan öğrencilerin öğrenme stilleri belirlenerek o öğrenme şekline göre dersin işleyiş şeklini değiştirerek başarının artacağı düşünülmektedir. Görsel öğrenciler, ezbere çaldıkları envansiyonların içerisindeki bütün öğeleri doğru çalabilme davranışlarını geliştirmeleri açısından, görsel ezberleme yaklaşımını kullanmalıdırlar. Bu araştırmada kullanılan öğeler sadece görsel öğrenciler için çalışılmıştır. Ancak öğretim elemanları bu öğeleri kendi eğitim deneyimlerine veya başka kaynaklara başvurarak şekillendirmelidirler. Görsel öğrenme stiline uygun olan öğrenciler haricinde başka öğrenme alanına sahip öğrenciler için de buna benzer yeni çalışmalar yapılmalıdır.

The Visual Memory-Based Memorization Techniques in Piano Education

Problem Statement: Johann Sebastian Bach is one of the leading composers of the baroque period. In addition to his huge contributions in the artistic dimension, he also served greatly in the field of education. This study has been done for determining the impact of visual memory-based memorization practices in the piano education on the visual student. Problem statement is what is the effect of memorization techniques and visual elements usage in reciting skill?Methods: This research is an empirical study, which was done with the control group. 12 sophomore students from the Bolu University Division of Musical Education were chosen to form the groups. Their levels were determined, and the experiment and control groups were built up with 6 students in each. Following the preliminary test implemented on the experiment and control groups, the students in experiment group were informed about the memorization techniques for 6 weeks. Then the inventions were practiced by them. The students in the control group were not trained or informed about the memorization techniques. At the end of this period, the measurements applied in the preliminary test were re-implemented to the members of both of the groups. The data extracted out in the preliminary and final tests were statistically analyzed. Findings and Results: As a result of applying the Mann Whitney U and Wilcoxon signed rank tests to the data obtained from the tests, it was found out that there were no differences between experiment and control groups in the level of preliminary tests. Moreover, it was pointed out that in the final test, a substantial difference of level emerged in favor of the experiment group. As a result of this case, it was concluded that the experiment group that had memorization practices acquired positive development in favor of playing the inventions from their own memory. The proposals around this result were introduced in the study.

___

  • Alpan, B.G., Ozer, A., Erdamar, K.G., & Subasi, G. (2014). The development of a student teacher concerns scale. Eurasian Journal of Educational Research, 54, 151-170.
  • Apaydinli, K. (2016). Investigation of usability of Domenico Scarlatti’s intermediate level sonatas in piano education. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, 45, 173-188, Spring III 2016.
  • Ayvaci, H.S., & Devecioglu, Y. (2002). Kavram haritasinin fen bilgisi basarisina etkisi. Ankara: Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Egitimi Kongresi’nde sunulmus bildiri, Orta Dogu Teknik Universitesi.
  • Bach, A.M. (1958). Anna Magdalena Bach’in hatiralari. Ankara: Ses ve Tel Birligi Yayinlari.
  • Buke, A. (2005). Bach, yasami ve eserleri. Istanbul: Kabalci Yayinevi.
  • Buke, A., & Altinel, I.M. (2006). Muzigi yaratanlar, barok donem. Istanbul: Dunya Yayincilik.
  • Duru, E.G. (2013). Keman egitiminde ezber yontemine dayali ogretim programinin ogrenci performansina etkisi. Yayinlanmamis Doktora Tezi. Burdur.
  • Eroglu, O. (2010). Muzik egitimi anabilim dali ogrencilerinin piyano eserlerini ezbere calma basarilarinda analitik ezberleme yaklasimlarinin etkililigi. Yayinlanmamis Doktora Tezi. Gazi Universite Egitim Bilimleri Enstitusu, Guzel Sanatlar Egitimi Anabilim Dali Muzik Ogretmenligi Bilim Dali, Ankara.
  • Ernst, A. (1991). Lehren und lernen im instrumentalunterricht. Mainz: B. Schott’s Sohne
  • Eskioglu, I. (2003). Johann Sebastian Bach’in Envansiyonlari’nin piyano egitimi dagarcigindaki onemi ve bu yapitlarin incelenmesi. Muzik Sempozyumu. 30 – 31 Ekim. Inonu Universitesi, Malatya.
  • Gordon, S. (1995). Etudes for piano teachers – reflections on the teachers art. New York: Oxford University Press.
  • Gokbudak, Z. S. (2003). Piyano egitiminde etkin ogretim icin ogrencilerin ogrenme durumlarinin rolu. Cumhuriyetimizin 80. Yilinda Muzik Sempozyumu Bildirileri. Inonu Universitesi, Malatya.
  • Kahramansoy, C. (2006). Muzik ogretmenligi programlarinda gorevli piyano ogretim elemanlarinin muzik alan bilgisinin derse transferi. Yayinlanmamis Yuksek Lisans Tezi. Abant Izzet Baysal Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitusu, Bolu.
  • Kasap, B. T. (2004). Muzik ogretmeni yetistiren kurumlardaki yardimci calgi piyano dersleri uzerine bir arastirma. 1924 – 2004 Musiki Muallim Mektebinden Gunumuze Muzik Ogretmeni Yetistirme Sempozyumu Bildirileri. Suleyman Demirel Universitesi, Isparta.
  • Kutluk, O. (1996). Okul sarkilarina piyano ile eslik yapabilme becerisinin gelistirilmesi uzerine bir calisma. Yayinlanmamis Yuksek Lisans Tezi. Konya.
  • Luck, S. J., & Vogel, E. K. (1997). The capacity of visual working memory for features and conjunctions. Nature, 390, 279 – 281. Mattley, T. (1979). On memorizing and playing from memory and on the laws of practice generally. 11thEdition. London: Oxford University Press.
  • Oransay, G. (1986). Bach kilavuzu. Izmir: Kug Yayincilik.
  • Ulu, H., & Akyol, H. (2016). The effects of repetitive reading and PQRS strategy in the development of reading skill. Eurasian Journal of Educational Research, 63, 225-242.
  • Yazicioglu, Y., Erdogan, S. (2011). SPSS uygulamali bilimsel arastirma yontemleri. Ankara: Detay Yayincilik.