Ezel TAVSANCIL, Ozen YILDIRIM, Safiye BILICAN DEMIR

Okumaktan Zevk Alma ve Öğrenme Stratejilerinin PISA 2009 Okuma Performansı Üzerindeki Doğrudan ve Dolaylı Etkilerinin İncelenmesi

Problem durumu: Gelişen ve sürekli rekabetin yaşandığı dünyamızda, okuduğunu anlayan bireyler yetiştirmek önemlidir. Bireyin kişisel, sosyal ve ekonomik olarak kendinin geliştirebilmesi için okuma önemli bir role sahiptir. Bireylerin okuduğunu anlama sürecinde, ilişki kurma, karşılaştırma yapma, kanıt sunma, genelleme yapma, çıkarımda bulunma ya da olayları yordama gibi daha karmaşık düşünme süreçlerini kullanmaları gerekmektedir. Bu da akademik başarıyı destekleyen bir faktördür. Bu bakımdan öğrencilerin okuduğunu anlama performansı bakımından durumlarının değerlendirilmesi, bu beceriyi geliştirmek üzere yapılacak uygulamalara yön vermesi açısından bu beceriyle doğrudan ya da dolaylı olarak ilişkili faktörlerin belirlenmesi giderek daha önemli hale gelmektedir. Son yıllarda okuma becerisinin geliştirilmesi için öğrencinin kullandığı stratejiler ve metodlar üzerinde ağırlıklı olarak durulmaktadır. Bu çalışmada, öğrencilerin okuma performansı ile ilişkisini belirlemek üzere metabilişsel stratejiler (kontrol, ezberleme ve detaylandırma) ele alınmıştır. Ayrıca, bu iki değişken arasındaki ilişkide okumaktan zevk almanın olası aracı etkisi de incelenmiştir. Araştırmanın amacı: Bu çalışmanın amacı, öğrencilerin kullandıkları öğrenme stratejileri ve okumaktan zevk alma değişkenlerinin öğrencilerin PISA 2009 okuma başarılarını ne derece yordadığı ve okuma başarısı ile öğrenme stratejileri arasındaki ilişkide okumaktan zevk alma değişkeninin aracı etkisinin olup olmadığının incelenmesidir. Araştırmanın Yöntemi: İlişkisel tarama modelindeki bu araştırmada örneklemi, PISA 2009 uygulamasına katılan 170 okuldan 4996 Türk öğrenci oluşturmaktadır. Verilerin düzenlenmesinden sonra analizler 4648 öğrenci ve 169 okul üzerinden yürütülmüştür. Araştırmada, Türkiye PISA 2009 okuduğunu anlama bilişsel alan testi ve öğrenci anketinden toplanan veriler kullanılmıştır. İlgili veriler OECD’nin resmi web sayfasından elde edilmiştir. Öğrencilerin okuduğunu anlama başarısı ile ilişkili olduğu düşünülen “öğrenme stratejileri ve okumaktan zevk alma” yordayıcı değişken olarak; öğrenme stratejiler olarak tanımlanan kontrol, hatırlama ve detaylandırma stratejileri içsel değişkenler, okumaktan zevk alma ise aracı değişken olarak belirlenmiştir. Kurulan model yoluyla okuma başarısı üzerinde öğrenme stratejilerinin dolaylı etkisi incelenmiştir. Ölçeklerin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları PISA 2009 teknik raporunda ayrıntılarıyla raporlanmıştır. Araştırmada PISA örnekleme yaklaşımının hiyerarşik yapısı dikkate alınarak HLM’ye dayalı analizler yapılmıştır. Araştırmanın Bulguları: Öğrenme stratejilerinin okuma performansı üzerindeki doğrudan etkileri test edilmiş, kontrol stratejisi ve hatırlama stratejisi kullanma sıklığının öğrencilerin okuma performansını yordamada anlamlı bir değişken olduğunu (p<0.01), detaylandırma stratejisi kullanımının ise anlamlı bir yordayıcısı olmadığı belirlenmiştir (p>0.01). Kontrol ve detaylandırma stratejilerini kullanım sıklığı, öğrencilerin okumaktan zevk almasını anlamlı bir şekilde yordamakta (p<0.01); ancak hatırlama stratejisini kullanım sıklığı öğrencilerin okumaktan zevk almasını anlamlı olarak yordamamaktadır (p>0.01). Bu bakımdan hatırlama stratejisinin okuma başarısı üzerinde dolaylı etkisi olmadığı belirlenmiştir. Okumaktan zevk alma değişkeninin aracı etkileri test edildiğinde ise kontrol stratejisi, hatırlama stratejisi ve okumaktan zevk alma stratejisinin okuma performansının anlamlı olarak yordamış (p<0.01); detaylandırma stratejisi ise bu modelde de anlamlı bir yordayıcı olmamıştır (p>0.01). Okumaktan zevk alma değişkeninin aracı etkisiyle, kontrol ve detaylandırma stratejilerinin okuma puanları üzerindeki etkisi incelenmiş; bu iki stratejinin kullanım sıklığının okumaktan zevk alma değişkeni üzerinden öğrencilerin okuma performansını anlamlı olarak yordadığı görülmüştür (p<0.01). Araştırmanın Sonuç ve Önerileri: Okuma sırasında kontrol stratejilerini daha sık kullanan öğrencilerin okuma puanlarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin ilgili metinleri anlamak üzere daha üst düzey öğrenme stratejileri kullanmaları onların okuma puanlarını artıran bir faktör olmaktadır. Hatırlama stratejisinin okuduğunu anlama başarısı ile negatif yönlü bir ilişkisi bulunmuştur. Bu durum ezberleme ağırlıklı strateji kullanımının, farklı becerileri bir arada içeren okuma sürecini desteklemediğini işaret etmektedir. Beklenilenin aksine bu araştırmada detaylandırma stratejisinin okuma başarısı üzerinde doğrudan bir etkisi bulunmamıştır. Okumaktan zevk alma, öğrencilerin okuma performansını artıran bir değişken olarak belirlenmiştir. Bu durum, daha iyi okuyucuların, okuduklarından zevk aldığını, gönüllülükle okumaya devam ettiklerini ve ayrıca okul performanslarını arttırma eğiliminde olduğunu göstermektedir. İlgili modelde öğrenme stratejilerinin okumaktan zevk alma değişkeni üzerindeki doğrudan etkileri incelenmiş; kontrol ve detaylandırma stratejilerini kullanma sıklığının öğrencinin okumaktan zevk almasını doğrudan etkilediği, hatırlama stratejisinin ise öğrencinin okumaktan zevk almasını doğrudan etkilemediği görülmüştür. Bu durum, öğrenmeye yönelik üst düzey stratejileri daha sıklıkla kullanan öğrencilerin, okumaktan daha çok zevk aldığını göstermektedir. Değişkenler arasındaki dolaylı etkiyi gösteren sonuçlar incelendiğinde, okumaktan zevk alma kontrol stratejisi değişkeni için kısmi aracı etkiye sahipken, detaylandırma stratejisi için tam aracı bir etkiye sahip olmuştur. Sonuç olarak, bu araştırma üst düzey beceri içeren öğrenme stratejilerini kullanan öğrencilerin okumaktan daha çok zevk aldığını ve bu öğrencilerin okuduğunu anlama konusunda daha başarılı olduğunu göstermektedir. Araştırma sonuçları, üst düzey beceri içeren öğrenme stratejilerini kullanan öğrencilerin okumaktan daha çok zevk aldığını ve bu öğrencilerin okuduğunu anlama konusunda daha başarılı olduğunu göstermektedir. Bu durumda, öğrencilerin okumaktan zevk almalarını sağlayacak farklı öğretim materyalleri ve etkinliklerin öğretmenler tarafından kullanılması, öğrencilerin okuma sırasında üst düzey becerilerini geliştirmelerini ve kullanmalarını sağlayacak öğretim ortamlarının oluşturulması ve bu becerilerin nasıl kullanılacağının öğretilmesine yönelik etkinliklerine öğretim programlarında yer verilmesi önerilmektedir. Okul dışında ise, aileler öğrencilerin ilgisini çekebilecek farklı türde kitaplar edinerek okumayı çocuklar için daha zevkli hale getirebilir. Aileler, çocukların okunan metne ilişkin var olan bilgilerini kullanarak, yorum yapma ve yeniden anlam verme gibi becerilerini kullanmalarına yönelik birlikte etkinlikler yapabilir.

Anahtar Kelimeler:

Okuma performansı, öğrenme stratejisi, okumaktan zevk alma, doğrudan-dolaylı etki, aşamalı doğrusal model

Direct and Indirect Effects of Learning Strategies and Reading Enjoyment on PISA 2009 Reading Performance

Purpose: The aim of the study was to investigate the extent students’ learning strategies and reading enjoyment variables predicted PISA 2009 reading achievement, and to examine whether reading enjoyment had a mediator effect in the relationship between reading achievement and learning strategies. Methods: In this correlational study, Turkey PISA 2009 reading comprehension cognitive test and student questionnaires were used for data collection. Learning strategies and reading pleasure which was related to students' reading comprehension achievement were identified as predictive variables and index values of these variables were used. The data were analysed using hierarchical linear models (HLM).Findings: The results of the HLM analysis showed that the students who used control strategies more frequently had higher reading scores. Memorization was negatively associated with reading literacy and the elaboration strategies had no effect on achievement. Reading enjoyment was identified as a variable that improved students' reading performance. It was found out that control and elaboration strategies directly affected student's reading enjoyment whereas memorisation did not have such a direct effect. The results related to the indirect effect between variables showed that reading enjoyment had a partial mediator effect for the control strategy and had a full mediating effect for elaboration.Implications for Research and Practice: Teachers are encouraged to use deep learning strategies instead of surface learning strategies. Teachers can inform their students about what deep learning strategies are, why they are more effective than others, and how to use them. The think aloud technique can be used to show how this strategy can be used in daily life.

Keywords:

Reading performance, learning strategies, reading enjoyment, , direct-indirect effect,

PDF

___

Alderson, J. C. (2000). Assessing reading. Cambridge: Cambridge University Press.
Antonacci, P. A. (2000). Reading in the zone of proaximal development: Mediating literacy development in beginner readers though guided reading. Reading Horizons, 41(1), 19-33. Retrieved February 24, 2019, from https://scholarworks.wmich.edu/cgi/viewcontent.cgi?referer=https://scholar.google.com.tr/&httpsredir=1&article=1194&context=reading_horizons
Artelt, C., Baumert, J.,Julius-McElvany, N., & Peschar, J. (2003). Learners for Life. Student Approaches to Learning. Results from PISA 2000. Retrieved April 14, 2019, from https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED480899.pdf
Baker, L. & Brown, A. (1984). Meta cognitive skills and reading. In P. D. Pearson (Ed.), Handbook of reading research. New York: Longman.
Baker, L., Dreher, M.J. & Guthrie, J.T. (2000). Engaging young readers: Promoting achievement and motivation. New York: Guilford Publishing.
Beishuizen, J. J., & E. T. Stoutjesdijk, E. T. (1999). Study strategies in a computer assisted study environment. Learning and Instruction, 9(3), 281–301. Doi: 10.1016/S0959-4752(98)00027-9
Bortoli, L. D., & Cresswell, J. (2004). Australia’s indigenous students in PISA 2000: Results from an international study. ACER Research Monograph No 59. Retrieved March 10, 2019 from https://research.acer.edu.au/cgi/viewcontent.cgi?article=1001&context=indigenou _education
Carretti, B., Caldarola, N., Tencati, Ch., & Cornoldi, C. (2014). Improving reading comprehension in reading and listening settings: the effect of two training programmes focusing on metacognition and working memory. The British Psychological Society, 84(Pt. 2), 194–210. Doi: 10.1111/bjep.12022
Carroll, L., & Leander, S. (2001). Improving student motivation through theuse of active learning strategies.Masters of arts action research Project, Saint Xavier University and Skylights Field-Based Masters Program, Eric Identifier:ED455961.
Chiu, M. M., Chow, B. W-Y., & McBride-Chang, C. (2007). Universals and specifics in learning strategies: Explaining adolescent mathematics, science, and reading achievement across 34 countries. Learning and Individual Differences, 17(4), 344-365. Doi:10.1016/j.lindif.2007.03.007
Cohen, J. (1992). A power primer. Psychological Bulletin, 112(1), 155-159. Doi: 10.1037/0033 2909.112.1.155
Czuchry, M., & Dansereau, D. F. (1998). The generation and recall of personally relevant information. Journal of Experimental Education, 66, 293–315. Doi: 10.1080/00220979809601403
Duncan G.J., Dowsett C.J., Claessens, A, Magnuson, K., Huston, A. C., Klebanov, P., Pagani, L., Feinstein, L., Engel, M., Brooks-Gunn, J., Sexton, H., Duckworth
Dunlosky, J., Rawson, K. A., Marsh, E. J., Nathan, M. J., & Willingham, D. T. (2013). Improving students’ learning with effective learning techniques: promising directions from cognitive and educational psychology. Psychological Science, 14(1), 4–58. Doi:10.1177/1529100612453266
EARGED (2010). Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı PISA 2009 Ulusal Ön Raporu [PISA 2009 National Preliminary Report]. Retrieved May 20, 2019 from http://pisa.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2013/07/PISA-2009-Ulusal-On-Rapor.pdf
Guthrie, J. T, Schafer, W D., & Huang, C. (2001). Benefits of opportunity to read and balanced instruction on the NAEP. Journal of Educational Research, 94, 145-162. Doi: 10.1080/00220670109599912
Green,M.C.,Kass,S.,Carrey,J.,Herzig,B.,Feeney,R., & Sabini,S.(2008). Transportation across media: Repeated exposure to print and film. MediaPsychol. 11, 512- 539. Doi:10.1080/15213260802492000
Hacker, D. J. (1998). Definitions and empirical foundations. In D. J. Hacker, J. Dunlosky and A. C. Graesser (eds.), Metacognition in educational theory and practice (pp. 1-20). Mahwah: Erlbaum.
Halpern, D. F. (1998). Teaching critical thinking for transfer across domains: Disposition, skills, structure training, and metacognitive monitoring. American Psychologist, 53(4), 449 455. Doi:10.1037/0003-066X.53.4.449
Ho, I. (1998). Relationships between motivation\attitude, effort, English proficiency, and social cultural educational factors and Taiwan and technological university \institute students’ English learning strategy use, Unpublished doctoral dissertation, Auburn University, Alabama.
Holden, J. (2004). Creative Reading. London: Demos.
Huffman, L. E., & Spires, H. A. (1992). Effects of explicit instruction in notetaking on sixth graders’ lecture comprehension and attitudes toward note taking, Paper presented at the Annual Meeting of the North Carolina Association for Research in Education, ChapelHill, NC.
Iwai, Y. (2011). The effects of metacognitive reading strategies: pedagogical implications for EFL/ESL teachers. The Reading Matrix, 11(2), 150–159. Retrieved January 15, 2019 from https://pdfs.semanticscholar.org/85f6/c512258e86ee797f2d0973d8b123d4a1d9b4.df
Juel, C. (1988).Learning to read and write: A longitudinal study of 54 children from first through fourth grades. Journal of Educational Psychology, 80(4), 437-447. Doi: 10.1037/0022 0663.80.4.437.
Kang, D. H. (1997). Assessing Korean middle school students’ language learning strategies in input-poor environments. (ERIC Document Reproduction Service No. ED 413 778). Retrieved January 10, 2019, from http:// files.eric.ed.gov/fulltext/ED413778.pdf
Keller, J. J. (1990). Strategy Games: Developing positive attitudes and perseverance toward problem solving with fourth graders (ERIC Document Reproduction Service No. ED323013).
Kember, D., Biggs, J., & Leung, D. Y. P. (2004). Examining the multidimensionality of approaches to learning through the development of a revised version of the Learning Process Questionnaire. British Journal of Educational Psychology, 74, 261–280. Doi: 10.1348/000709904773839879
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. 3rd Edition, New York City, The Guilford Press.
Koda, K. (2005). Insights into second language reading: A cross-linguistic approach. Cambridge: Cambridge University Press.
Kraayenoord, C. E. van (2010). The role of metacognition in reading comprehension. In H. P. Trolldenier, W. Lenhard and P. Marx (eds.), Brennpunkte der Gedächntisforschung (pp. 277- 304). Gottingen: Hogrefe.
Krull, J. L., & MacKinnon, D. P. (2001). Multilevel modeling of individual and group level mediated effects. Multivariate Behavioral Research, 36, 249-277. Doi: 10.1207/S15327906MBR3602_06
Li, J., & Chun, C. K. W. (2012). Effects of learning strategies on student reading literacy performance. The Reading Matrix, 12(1), 30–37. Retrieved March 10, 2019, from https://pdfs.semanticscholar.org/d39f/9864620a80030cf1d19f4dd912b5318bb404. df
Loranger, A. L. (1994). The study strategies of successful and unsuccessful high school students. Journal of Reading Behavior, 26 (4), 347-360. Doi: https://doi.org/10.1080/10862969409547858
Lyon, R. (1997). Statement before the Committee on Education and Workforce. U.S. House of Representatives. Retrieved January 9, 2019, from http://mirror.apa.org/ppo-OLD/lyon.html.
Mayer, R. E. (2008). Learning and instruction (2nd ed.). Upper Saddle River: Pearson Merrill Prentice Hall.
McDaniel, M. A., Howard, D. C., & Einstein, G. O. (2009). The read-recite-review study strategy. Psychological Science, 20(1), 516–522. Doi: 10.1111/j.1467-9280.2009.02325.x
McInerney, D. M. (2011). Culture and self-regulation in educational contexts. In B. J. Zimmerman & D. H. Schunk (Eds.), Handbook of self-regulation of learning and performance (pp. 442- 464). New York, NY: Routledge.
Meyer, J. H. F. (2000). The modeling of “dissonant”study orchestration in higher education. European Journal of Psychology of Education, 15(1), 5–18. Doi:10.1007/BF03173163
Mol,S.E., & Bus, A. G. (2011).To read or not to read: A meta-analysis of print exposure from infancy to early adulthood. Psychol.Bull. 137, 267–296. Doi: 10.1037/a0021890
Mol, S. E., & Jolles, J. (2014). Reading enjoyment amongst non-leisure readers can affect achievement in secondary school. Front.Psychol, 5, 1214. Doi: 10.3389/fpsyg.2014.01214
Muszynski, M., & Jakubowski, M. (2015). Learning strategies and reading performance: PISA 2009 results for Poland. Edukacja, 3(134), 5-25. OECD (2002). Reading for change: Performance and engagement across countries. Results from PISA 2000. New York: Organisation for Economic Cooperation and Development.
OECD (2010). PISA 2009 results. Learning to learn: student engagement, strategies and practices. Paris: OECD Publishing.
OECD (2012). PISA 2009 technical report. Paris, France: OECD Publications.
Oatley, K.(2012).The cognitive science of fiction. Wiley Interdiscip.Rev.Cogn.Sci. 3, 425- 430. Doi:10.1002/wcs.1185
Ortlieb, E. (2013). Using anticipatory reading guides to improve elementary students’comprehension. International Journal of Instruction, 6(2), 145–162. Retrieved January 10, 2019, from https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1085407.pdf
Oxford, R. L. (1990). Styles, strategies, and aptitude: connections for language learning. In T. S. Parry and C. W. Stansfield (eds.), Language aptitude reconsidered (pp. 67-125). Englewood Cliffs: Prentice Hall Regents.
Oxford, R. L. (2003). Language learning styles and strategies: An overview. Learning Styles and Strategies. Oxford, GALA. pp. 1-25.
Phakiti, A. (2006). Modeling cognitive and metacognitive strategies and their relationships to EFL reading test performance. Melbourne Papers in Language Testing, 1, 53 95. Retrieved March 12, 2019, from http:// sydney.edu.au/education_social_work/research/publications/resources/phakiti.pdf
Pitts, M. M. (1983). Comprehension monitoring: definition and practice. Journal of Reading, 26(6), 516–523. Retrieved March 16, 2019, from https://www.jstor.org/stable/40031758
Politzer, R. L., & McGroarty, M. (1985). An exploratory study of learning behaviors and their relationship to gains in linguistic and communicative competence. TESOL Quarterly, 19,103-123. Doi: 10.2307/3586774
Pressley, M., & Harris, K. R. (2017). Cognitive strategies ınstruction: From basic research to classroom instruction. Journal of Education, 189(1-2), 77-94. Doi:10.1177/0022057409189001206
Rao, N., & Moely, B. E. (2000). Motivational beliefs, study strategies and mathematics attainment in high- and low-achieving Chinese secondary school students. Contemporary Educational Psychology, 25, 287-316. Doi:10.1006/ceps.1999.1003
Raudenbush, S.W., & Bryk, A.S. (2002). Hierarchical Linear Models: Applications and data analysis methods (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.
Raudenbush, S. W., Bryk, S., Cheong, Y. F., & Congdon, R. (2004). HLM6: Hierarchical linear and nonlinear modeling. Chicago: Scientific Software International.
Schutz, P. A, Drogoz, L.M.,Vhite,V.E., & Distefano, C. (1998). Prior knowledge, attitude, and strategy use in a introduction to statistics course. Learning & Individual Differences, 10 (4), 291-308. Doi: 10.1016/S1041-6080(99)80124-1
Snijders, T., & Bosker, R. (2012) Multilevel analysis: An introduction to basic and advanced multilevel modeling. 2nd Edition, London, Sage Publications.
Sobel, Michael E. (1982). Asymptotic confidence intervals for indirect effects in structural equation models". Sociological Methodology. 13, 290–312. Doi:10.2307/270723
Vermunt, J. D., & Vermetten, Y. J. (2004). Patterns in student learning: Relationships between learning strategies, conceptions of learning, and learning orientations. Educational Psychology Review, 16(4), 359–384. Doi: 10.1007/s10648-004-0005-y
Ward, W., & Rosetta, R. (2001). The effectiveness of instruction in using reading comprehension strategies with eleventh grade social studies students. Unpublished master thesis, The University of Mississippi.
Wen, Q. F., & Wang, L. F. (2004). Challenging the effectiveness of L2 learning strategy studies. Foreign language World, 2, 2-7.
Weinstein, C. E., & Mayer, R.E. (1986). The teaching of learning strategies .Handbook of research on teaching.Ed: M.C.Wittock. New York: MacmillanCompany.
Weibel,D.,Wissmath,B., & Mast,F.W.(2011).Influence of menta limagery on spatial presence and enjoyment assessed in different types of media. Cyberpsychol. Behav.Soc.Netw. 14, 607–612. Doi:10.1089/cyber.2010.0287
Wilkinson, I. A. G. & Son, E. H. (2011). A dialogic turn in research on learning and teaching to comprehend. In M.L. Kamil. P.B. Rosenthal, P. D. Pearson, & R. Barr (Eds.), Handbook of reading research: Volume IV (pp. 359-387). New York: Routledge.
Yildirim (2012). Determination of factors relating reading comprehension achievement with hierarchical linear models (PISA 2009 comparison of the Netherlands, Korea and Turkey). (Doctoral dissertation, Ankara University, Ankara, Turkey) Retrieved January 18, 2019, from http://acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/24723/
Yip, M. C. W. (2007). Differences between high and low academic-achieving university students in learning and study strategies: a Hong Kong study. Educational Psychology, 27(1), 597–606. Doi:10.1080/01443410701309126
Zasacka, Z., & Bulkowski, K. (2017). Reading engagement and school achievement of lower secondary school students. Edukacja, 2, 78-99. Doi:141. 10.24131/3724.170205.
Zhang, Z., Zyphur, M. J., & Preacher, K. J. (2009). Testing multilevel mediation using hierarchical linear models: Problems and solutions. Organizational Research Methods, 12(4), 695-719. Doi: 10.1177/1094428108327450