Abdurrahman ŞAHİN, Hülya ÇERMİK, Birsen DOĞAN

Crawling in the Virtual Environment: Prospective Teachers’ Usage of Google Search Engine

Problem Durumu: İçinde bulunduğumuz yirmi birinci yüzyılda bilim ve teknolojide meydana gelen yenilik ve değisimlerin hızı bas döndürücü boyutlara ulasmıstır. Bu gelismelerle bas edebilmek ise, günümüz insanının temel ihtiyaçları arasında yer almaktadır. Günümüzde bilginin çokluğu, bilgiye erisimde önemli sorunları beraberinde getirmektedir. Bu sorunlar, bilgiye erisimde basarılı olan ve bu bilgileri etkili kullanarak yeni bilgiler üretebilen bireylere duyulan gereksinimi ortaya çıkarmaktadır. Bireyler hayatın vazgeçilmez bir parçası haline gelen internet ve arama motorlarına bilgi gereksinimlerini karsılamak amacıyla sıklıkla basvurmaktadırlar. Öğrencilerin ve öğretmen adaylarının da yaptıkları çalısmalarda sıklıkla arama motorlarından destek aldıkları bilinmektedir. Bu doğrultuda, gelecek nesilleri yetistirecek olan öğretmen adaylarının, çağın özellikleri çerçevesinde donanımlı bireyler olmaları önem kazanmaktadır. Bu durum, içerisinde öğretmen adaylarının da yer aldığı internet kullanıcılarının, arama motorlarını etkili kullanabilmek için gerekli bilgi ve becerilere sahip olup olmadıkları sorusunu akla getirmektedir. Oysa, literatür incelendiğinde konunun ihmal edildiği görülmektedir. Arastırmanın Amacı: Bu çalısmanın amacı; öğretmen adaylarının basvurduğu öncelikli bilgi kaynaklarını saptamak, Google arama motorunu etkili kullanabilmek için gerekli yeterliğe sahip olup olmadıklarını ortaya çıkarmak ve öğretmen yetistirme sürecinde mevcut yeterliklerinin nasıl bir değisime uğradığını saptamaktır. Arastırmanın Yöntemi: Arastırmanın verileri nitel yollarla toplanmıs ve çözümlenmistir. Arastırmaya Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı’nda öğrenim gören 328 öğretmen adayı katılmıstır. Veriler, anket formuyla toplanmıstır. Anketin ilk bölümü, katılımcıların kisisel bilgilerini (cinsiyeti, program türü ve sınıfı) belirleme amacı tasıyan sorulardan olusmaktadır. Anketin ikinci bölümünde ise öncelikle açık uçlu olarak katılımcılara bilgiye erisimde kullandıkları öncelikli yol sorulmus ve verilen bosluğa sorunun kendileri için doğru olan cevabını yazmaları istenmistir. Ardından, katılımcıların Google arama motorunu kullanabilmeleri için gerekli temel bilgi ve becerilere sahip olup olmadıklarını belirleme amacını tasıyan 10 problem durumu çerçevesinde sorular yöneltilmistir. Bu sorular olusturulmadan önce, yapılan bir ön çalısmayla 60 öğretmen adayına hangi arama motorlarını kullandıkları sorulmus; öğretmen adaylarının tamamı Google arama motorunu kullandığı, ancak bazılarının Google ile birlikte diğer arama motorlarına (Yahoo, Arabul, Mynet vs.) da basvurdukları tespit edilmistir. Bu sebeple, arastırmada Google arama motoru temele alınmıstır. Daha sonra, Google arama motorunu kullanabilmek için gerekli olan temel bilgi ve komutların her birini kullanmayı gerektiren 10 problem durumu yazılmıstır. Katılımcıların kisisel bilgilerinin dökümünü alabilmek için SPSS paket programına basvurulmustur. Veriler programa sırasıyla girilmis ve katılımcıların kisisel bilgilerini belirlemeye yönelik sonuçlar; frekans analizi ve yüzdeler yardımıyla betimlenerek sunulmustur. Anketin ikinci kısmında yer alan açık uçlu soruya verilen cevaplarda öne çıkan kod ve temaları tespit edebilmek için “içerik analizi” tekniğine basvurulmustur. Katılımcıların, bilgiye erisimde kullandıkları öncelikli yol ile ilgili soruya verdikleri cevapları veri formuna aktarılmıstır. Veriler, arastırmacılardan ikisi tarafından, içerdiği kategoriler açısından çözümlenmistir. Veri formuna aktarılan veriler okunarak anlamlı bölümler isaretlenmis, sayfa kenarına kodlar yazılmıstır. Tekrar eden kodların, tümevarımcı yaklasımla incelenmesiyle de temalar olusturulmustur. Bu süreç sonucunda dört temel tema tespit edilmistir. Bu temalar; internet, basılı doküman, kaynak kisi, yasantı/gözlem olarak belirlenmistir. Anketin ikinci kısmındaki problem ifadelerine verilen cevapların analizini yapabilmek için, cevaplar dört farklı kategoride (cevabı hiç bilmemek→1; cevaba gelisigüzel yollarla ulasmaya çalısmak→2; sonuca ulastıracak alternatif bir yol kullanmak→3; sonuca doğrudan ulasmak→4) değerlendirilmistir. Bu kategorilerden ilk ikisi istenilenin katılımcı tarafından bilinmediğini, diğer ikisi ise istenilen aramayı yapacak bilgiye katılımcının sahip olduğunu göstermektedir. Veriler, yukarıda bahsedilen kategoriler bağlamında önce birinci arastırmacı tarafından sonra da bağımsız olarak ikinci arastırmacı tarafından kodlanmıstır. İki kodlamadan elde edilen puanlar arasındaki uyumun güvenirlik katsayısı (Pearson), SPSS paket programı aracılığıyla 0.88 olarak bulunmustur. Kodlama farkları üzerinde çalısılarak görüs birliği sağlanan verilerin oranı artırılarak en son güvenirlik katsayısı 0.95 seviyesine çıkarılmıstır. Bulgular ve Sonuçlar: Bulgular, öğretmen adaylarının interneti basılı dokümanlara ve diğer alternatif bilgi kaynaklarına tercih ettiklerini, diğer bilgi kaynaklarına göre daha öncelikli gördüklerini göstermektedir. Bu durumun baslıca sebepleri arasında, kütüphane kavramının sanal ortamla birlesmesi ve birçok basılı dokümana internet ortamından kolaylıkla ulasabilme fırsatının olması sayılabilir. Ancak diğer bulgular, katılımcıların çoğunluğunun arama motoru komutlarını bilmediklerini; arama deneyimine yönelenlerin de çoğunluğunun her zaman kesin sonuca götürmeyen gelisigüzel yollar kullandıklarını göstermektedir. Adaylar belli bir aramayı doğrudan yaptıracak yolları kullanmak yerine dolaylı yoldan sonuca götürecek, belki de net sonuçlara götürmeyecek yolları denemektedirler. Öğretmen adaylarının bu gelisigüzel yollara basvurmalarının temel nedeni, sanal ortamın yapısı hakkındaki yetersiz bilgileri ve arama motoruna ait komutları bilmemeleri olabilir. Ayrıca bulgular katılımcıların gelismis arama seçeneklerini de bilmediklerini göstermektedir. Adayların sadece küçük bir kısmı, dosya türüne göre yapılan aramada gelismis arama yollarını kullanacaklarını ifade etmislerdir. Ancak bu yollara, d

PDF

___

Akdağ, M. & Karahan, M. (2004). Üniversite öğrencilerinin bilgi okuryazarlık düzeylerinin çesitli değiskenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 29 (134), 19–27.
Akkoyunlu, B., & Yılmaz, M. (2005). Prospective teachers’ information literacy level, Internet usage frequencies and purpose of their Internet usage. Eurasian Journal of Educational Research, 19, 1–14.
Aldemir A. (2004). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı düzeyleri üzerine bir arastırma: Sakarya Üniversitesi örneği. (Master’s Thesis, Hacettepe University, Institute of Social Sciences, Ankara).
Börü, D. (2001). Öğrencilerin bilgisayar ve Internet kullanımına iliskin bir arastırma. M. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(4), 4–16.
Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (1998). Collecting and interpreting qualitative materials. Thousand Oaks, CA: Sage.
Doyle, C. S. (1994). Information literacy in an information society: A concept for the information age. Syracuse University, NY: ERIC Clearinghouse on information resources.
Gay, L. R. (1996). Educational research competencies for analysis and application. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Hatch, J. A. (1999). What preservice teachers can learn from studies of teachers’ work? Teaching and Teacher Education, 15, 229–242.
Hector, M. (2005). Accessing information: The Internet—a highway or a maze. Gifted Child Today, 28(3), 32–37.
Hobbs, R. (1997). Expanding the concept of literacy. R. Kubey (Ed.), Media literacy in the information age: Current perspectives (s. 163–186). New Brunswick, NJ: Transaction Publishers.
Huerta, E., & Sandoval-Almazán, R. (2007). Digital literacy: Problems faced by telecenter users in Mexico. Information Technology for Development, 13(3), 217–232.
Karahan M., & Đzci E. (2001). Üniversite öğrencilerinin Đnternet kullanım düzeyleri ve beklentilerinin değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 150. Retrieved December 20, 2007, from http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/150/karahan_izci.htm
Karasar, N. (1991). Bilimsel arastırma yöntemi. Ankara: Sanem.
Kurbanoğlu, S. (2002). WWW bilgi kaynaklarının değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 19(1), 11–25.
Land, S. M. & Greene, B. A. (2000). Project-based learning with the World Wide Web: A qualitative study of resource integration. ETR&D, 48(1), 45–68.
Megee, M. (1997). Students need media literacy: The new basic. The Education Digest, 63, 31–35.
Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
Postman, N. (1993). Technopoly: The surrender of culture to technology. New York: Vintage Books.
Saban, A. (2003). A Turkish profile of prospective elementary school teachers and their views of teaching. Teaching and Teacher Education, 19, 829-846.
Sever, H., Akal, F., & Köse, G. (2007). Concept-based information retrieval approach. Bilgi Dünyası, 8(1), 49-75.
Stake, E. R. (1995). The art of case study research. Thousand Oak, CA: Sage.
Sullivan, D. (2001). Power searching for anyone. Search Engine Watch. Retrieved November 02, 2007 from http://searchenginewatch.com/showPage.html?page=2156031 Usluel, Y. K. (2006). Comparison of prospective teachers’ and teachers’
information literacy self-efficacy. Eurasian Journal of Educational Research, 22, 233–243.
Ünlü, E. (2002). Arastırma Derslerinde Đnternet'ten Yararlanma ve Đnternet'e Dayalı Uzaktan Arastırma Eğitimi Đçin Öneriler. Açık ve Uzaktan Eğitim Sempozyumu. Retrieved February 15, 2007, from http://aof20.anadolu.edu.tr/bildiriler/Erden_Unlu.doc
Vine, R. (2004). Going beyond Google for faster and smarter web searching. Teacher Librarian, 32(1), 19–22.
Yalçınalp, S. & Askar, P. (2003). Öğrencilerin bilgi arama amacıyla Đnternet’i kullanım biçimlerinin incelenmesi. TOJET, 2(4). Retrieved January 03, 2008, from http://www.tojet.net/articles/2415.htm
Yıldırım, A., & Simsek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Arastırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Zengin, B. (2009). Benefit of Google search engine in learning and teaching çollocatons. Egitim Arastirmalari-Eurasian Journal of Educational Research, 34, 151–166.