Otoimmunite ve Hayvanlardaki Otoimmun Hastalıklar

Bağışık sistem, dengeli ve dinamik bir sistem olup, kendi öz .yapılarını tanır ve bunları yabancı olan yapılardan ayırabilir. Ayrıca, organizmanın iç ortamının homeoztazıni devam ettirmek icin yabanci maddeleri vücuttan uzaklaştırır veya yok eder. Vücudun kendi yapılarını tanıyarak onlara karşı bağışık yanıt vermemesine ototolerans veya doğal yanıtsızlık denir. Otoimmunite, vücudun kendi elemanlarına karşı bağışık yanıtın ortaya çıktığı . yani otötoleransın sona ermesiyle gelişen bir bağışık yçınıttır. Ototoleransın devamını sağlayan hücresel ·veya hümoral bağışık ·sistemlerin iş-· leyiş düzeni .ve dengesinin değişmesi sonucu vücudun kendi antijenlerine karşı (otoantijen) antikorlar (otoantikor) ve duyarlı hücreler meydana gelir. Bu tip yanıta otoimmun yanıt denmektedir. Eğer otoimmun yanıtla birlikte doku ve organlarda da histopatolojik değişiklikler meydana gelirse; bu patolojik olaylara otoimmun hastalıklar adı verilir. işte·. insanlar dahil tüm memelilerin kendine ait olan ve olmayanı ayırabilen immun sistem mekanizmasını açıklamak icin yapılan calışmalar immunolojinin gelişmeye başladığı ·19. yüzyıldan günümüze kadar devam etmiştir. ·19. yüzyılın sonu .. ve 20. yüzyılın başlarında hayvanların kendi vücut yapılarına karşı antikor yapmadıkları temel gözlemler ve benimsenen görüşler arasındaydı. 1901 yılında Ehrlich ve Morgerıroth, kecilerin peritonu içine başka keçilerin alyuvarlarını şırıngo ettikle- rinde verilen alyuvarlara karşı oluşan antikorların kendi alyuvarları ile reaksiyona girdiğini gözlemişler ve «Vücudun kendine zarar vermekten korkması» anlamına gelen horor ototoksikus adını vermişlerdir. Ehrlich ayrıca , horor ototoksikusun sonradan ortadan kalkabileceğini veya bozulabileceğini, ·bu · bağışık reaksiyonun .düzenlenmesindeki bozukluğun birçok hastalığın açıklanmasında yararlı olabileceğini ileri sürmüştür. Son zamanlara kadar genellikle immunolojik yeteneği gelişmiş hayvanların kendi dokularına karşı reseptörleri taşıyan lenfasitleri olmadığı, ontojenik gelişme sırasında kendini tanıyan lenfositlerin yok edildiği, bu nedenle de bağışık sistemin ototolerans olduğu düşünülmekteydi. Bu fikir, Burnet tarafından klonal seleksiyon kuramı ile ortaya atılmıştır. Daha sorira ototoleransın sağlanması ve devamı icin sadece bu kuramın yeterli olmadığı, ototoleransın farklı faktörlerin etkisiyle ortaya çıktığı ve devam ettiği gösterilmiştir. Ototoleransın devamını . sağlayan faktörler arasında supresör ve yardımcı T hücreleri arasındaki denge, hormonlar, genetik özellikler gibi çeşitli faktörler vardır.

Autoimmunity and autoimmune diseases in animals

___

  • ARDA, M. (1985) : immunoloji Bağışıklık Bilimi. Cilt 1. A.Ü. Vet. Fak. Yayın : 404, Ders Kitabı.
  • AYDIN, N. (1986) : immunoloji ve Seroloji Ders Notları . A.Ü. Vet. ·Fak. Teksir No. 4.
  • BiLGEHAN, H. (1984) : Temel Mikrobiyoloji ve Bağışıklık Bilimi, Bilgehan Basımevi, B-ornova ~iıımir.
  • ÇETiN, E.T. (1981) : immunoloii, istanbul Üniversitesi,İstanbul Tıp Fakültesi Vakfı , Boyda Yayını No: 1.
  • DİLŞEN , N. istanbul Tıp Fak üıltesi Klinik Ders Kitapları. Cilt 16, Temel ve Klinik immunoloii.
  • DiKER, K.S. (1S83) Evcil Hayvanların Otoimmun Hastalıkları Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, Cilt: 53, Sayı : 3.
  • FUDENBERG, H.H., STITES, D.P., CALDWELL, J.L. and WELLS, J.V. (1980) : Basic and Clinical lmmunology, 3rd. Lange Med. Pt:b. Las Alltas Clif.
  • GORDON. :B .L. (1974 ) : ·Essentiols of lmmunology, 2nd Ed. F.A. Davis Company, Philadelphia.
  • GÜLMEZOGLU, E. (1983) : Bağışıklığın Temelleri, 3. baskı. Hacettepe Üniversitesi Yayınları A/16.
  • ROITT, I. (1984 ) : Temel immunoloji, Güven Kitapevi Yayınları, Ankara.
  • TIZARD, I.R. (1984) : Jmmunology: An lntroduction, 383 Maciisan Avenue New York, NY 10017.
  • TIZARD, I.R (1 982) : Veterincry lmmunology, 2nd Ed. W.B. Saumlers Company: West Was·hnigton Square Philodelphia, Pa. 19105.
  • WEIR, D:M. (1977) : Jmmunology, An outline for students of medicine and biology, 4rd Ed. Ghurchill Livingstone Edinburg, London, New York.