Şeyma US, Neslihan SERDAROĞLU SAĞ

6673

Diyarbakır Suriçi’nde Yeniden Canlandırma Stratejilerinin Yaşayanlar Perspektifinden Değerlendirilmesi

Ekonomik, mekânsal ve sosyal değişimlere bağlı olarak farklılaşan yaşam biçimleri, tarihi kent merkezlerinde uyum, canlılık ve sürdürülebilirlik konularında önemli sorunların ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir. Tarihi kent merkezlerinin köhneleşerek ticari canlılığını kaybetmesi, kullanıcıların alanı terk etmesi, önemli kültürel miras değeri taşıyan eserlerin kaybedilmesi, sosyal uyumsuzlukların ve ayrışmaların oluşması sorunlarının ortadan kaldırılmasında yeniden canlandırma stratejileri anahtar rol oynamaktadır. Bu makalenin amacı, Diyarbakır Suriçi Kentsel Sit Alanı’nda, yeniden canlandırma stratejilerinin mekânsal, sosyal ve ekonomik etkilerini yaşayanlar perspektifinden değerlendirmektir. Alanda yaşayan 381 katılımcıyla gerçekleştirilen anket verileri IBM SPSS Statistic 26 ve IBM AMOS 23 paket programları yardımıyla analiz edilmiştir. Anketten elde edilen verilerle, yeniden canlandırma stratejilerinin mekânsal, sosyal ve ekonomik etkileri “Hizmet Değerlendirmeleri” ve “Bölge Değerlendirmeleri” olarak iki ayrı ölçek bakımından Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ile değerlendirilmiştir. Sonuçta hizmet ve bölge değerlendirmelerinin arasında pozitif korelasyon olduğu tespit edilmiştir. Suriçi’nde yaşayanların hizmetler hakkındaki fikirleri olumsuzlaşmaya başladığında bölge hakkındaki fikirleri de aynı şekilde olumsuz yönde değişmeye, verilen hizmetleri yeterli bulma yönündeki tutum arttıkça bölge değerlendirmeleri de pozitif olmaya başlamaktadır. Makale ile Suriçi Kentsel Sit Alanı yeniden canlandırma stratejileri için öneriler geliştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler:

Yeniden canlandırma, Kentsel sit alanı, Faktör analizi, Diyarbakır Suriçi

Assessment of the Revitalization Strategies for Diyarbakır Suriçi from the Perspective of Dwellers

Lifestyles that differ based on economical, spatial and social changes may result in the emergence of significant issues regarding adaptation, dynamism and sustainability in historical urban centers. Revitalization strategies play a key role in terminating the issues that emerged as historical urban centers became outdated and lost their commercial dynamism, dwellers left these centers, artifacts with significant cultural heritage value were lost, and social disharmony and disintegration occurred in time. This study aims to assess the spatial, social and economical effects of revitalization strategies for the Urban Site Area in Suriçi District of Diyarbakır, Turkey, from the perspective of dwellers. The questionnaire data obtained from 381 dwellers in the area were analyzed using the package programs of Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) version 26 and AMOS version 23 by IBM. The spatial, social and financial effects of revitalization strategies were assessed with the questionnaire data and Exploratory Factor Analysis (EFA) and Confirmatory Factor Analysis (CFA) in terms of two separate scales as “Service Assessments” and “Regional Assessments”. Results indicated a statistically significant and positive correlation between the service and regional assessments. Regional opinions from the dwellers of Suriçi changed adversely as their thoughts on the services offered in Suriçi became negative. Similarly, their regional assessments became more positive as they found the services more satisfactory. This study presented recommendations for the revitalization strategies regarding the Urban Site Area in Suriçi.
Keywords:

Urban revitalization, Urban site, Factor analysis, Diyarbakır Suriçi,

PDF

___

  • “Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı.” Erişim Tarihi: 30.12.2018. https://www.karacadag.gov.tr/destekler/4/cazibe-merkezlerini-destekleme-programi/
  • “Diyarbakır İli Haritası.” Erişim Tarihi: 12.12.2018. http://cografyaharita.com/haritalarim/4l_diyarbakir_ili_haritasi.png
  • “Diyarbakır Kültürel Miras Projeleri Broşürü.” Erişim Tarihi: 9.12.2018. https://www.karacadag.gov.tr/Destek/Dosya/www.karacadag.org.tr_4_W C6U68OB_diyarbakir_kulturel_miras_projeleri_brosuru.pdf
  • “İstatistiklerle Diyarbakır 2018.” Erişim Tarihi: 15.12.2018. https://www.karacadag.gov.tr/Dokuman/Dosya/www.karacadag.gov.tr_307_WH5M35SO_istatistiklerle_diyarbakir_2018.pdf
  • Aigwi, I. E., T. Egbelakin, J. Ingham, R. Phipps, J. Rotimi ve O. Filippova. 2019. “A Performance-based Framework to Prioritise Underutilised Historical Buildings for Adaptive Reuse Interventions in New Zealand.” Sustainable Cities and Society 48: 101547.
  • Alpopi, C.. ve M. Manole. 2013. “Integrated Urban Regeneration—Solution for Cities Revitalize.” Procedia Econ 6: 178–185.
  • Atkinson, R. 2000. “Measuring Gentrification and Displacement in Greater London.” Urban Studies 37 (1): 149-165.
  • Beauregard, R. A. ve H. B. Holcomb. 1981. Revitalizing Cities. Washington: Association of American Geographers.
  • Buregeya, J. M., C. Loignon ve A. Brousselle. 2020. “Contribution Analysis to Analyze the Effects of the Health Impact Assessment at the Local Level: A Case of Urban Revitalization.” Evaluation and Program Planning 79: 1017462.
  • Brown, J. D. 2009. “Statistics Corner Questions and Answers About Language Testing Statistics: Principal Components Analysis and Exploratory Factor Analysis, in.Definitions, differences, and choices.” JALT Testing & Evaluation SIG Newsletter 13 (1): 26-30.
  • Büyüköztürk, Ş. 2002. “Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı.” Eğitim Yönetimi Dergisi 32: 470-483.
  • Clark J. ve N. Wise (der.). 2018. Urban Renewal, Community and Participation: Theory, Policy and Practice. Berlin: Springer.
  • Çatalbaş, F. 2011. “Kentsel Dönüşüm Projelerinin Mekânsal ve Sosyo-Ekonomik Etkileri: Diyarbakır İli Suriçi Bölgesi Örneği.” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi.
  • Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu. 2019. Suriçi Kentsel Sit Alanı 2010 yılı Koruma Amaçlı İmar Planı Revizyonu. Diyarbakır.
  • Donnison, D. 1993. “The Challenge of Urban Regeneration for Community Development.” Community Development Journal 28 (4): 293–298.
  • Doratlı, N. 2005. “Revitalizing Historic Urban Quarters: A Model For Determining The Most Relevant Strategic Approach.” European Planning Studies 13(5): 749–772.
  • Dutton, P. 2003. “Leeds Calling: The influence of London on the Gentrificaiton of Regional Cities.” Urban Studies 40 (12): 2557-2572.
  • Ergün, N. ve B. Dundar. 2004. “Functional Change as an Indicator of Transformation Nearthe Old City Centre of Istanbul.” European Planning Studies 12 (5): 723-738.
  • Eşin, A. 2018. “Sur’da Yaşam.” Emo Kadın Bülteni 6: 16-19.
  • Evans, R. 1997. Regenerating Town Centres. Manchester: Manchester University Press.
  • Falk, N. 1978. “Baltimore and Lowell:Two American Approaches.” Built Environment 12 (3): 145-152.
  • Hair, J. F., R. E. Anderson, R. L. Tatham ve W. C. Black. 1998. Multivariate Data Analysis. New Jersey: Prentice Hall.
  • Holmes-Smith, P. 2000. Introduction to Structural Equation Modelling. ACSPRI.
  • Jaszczak, A., K. Kristianova, E. Pochodyła, J. K. Kazak ve K. Młynarczyk. 2021. “Revitalization of Public Spaces in Cittaslow Towns: Recent Urban Redevelopment in Central Europe.” Sustainability 13: 2564.
  • Karaaslan, M. 2018. “Diyarbakır Suriçi Bölgesinin Yeniden İnşası ve Hukuksal Boyutu.” Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 23 (39): 335-373.
  • Karagöz, Y. 2016. SPSS ve AMOS 23 Uygulamalı İstatistiksel Analizler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Kayan, A. 2019. “Kentsel Dönüşüm ve Diyarbakır Sur Örneği.” Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 15 (3): 758-782.
  • Kearns, A. ve P. Mason. 2015. “Regeneration, Relocation and Health Behaviours in Deprived Communities.” Health & Place 32: 43–58.
  • McCartney, G., W. Hearty, M. Taulbut, R. Mitchell, R. Dryden ve C. Collins. 2017. “Regeneration and Health: A Structured, Rapid Literature Review.” Public Health 148: 69–87.
  • Oruç, G. D. 2005. “Şehir Eski Merkezlerinde Mekânsal Değişim ve Yeniden Canlandırma Stratejileri: İstanbul Tarihi Yarımada Eminönü Örneği.” Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi.
  • Öncel, F. 2016. “Kayseri Kapalı Çarşısı’nın Tarihsel Gelişim Süreci, Koruma ve Yeniden Canlandırma İlkeleri Üzerine Bir Araştırma.” Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi.
  • Özdamar, K. 2004. Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi. Eskişehir: Kaan Kitapevi.
  • Özel, N. 2018. “Diyarbakır Suriçi Bölgesi Kentsel Dönüşüm Projesi Kapsamında Geleneksel Evlerin İncelenmesi ve Önerilerin Belirlenmesi.” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi.
  • Özus, E. ve V. Dökmeci. 2005. “Effects of Revitalization in Historical City Center of İstanbul.” International Real Estate Review 8 (1): 144 – 159.
  • Rahbarianyazd, R. 2014. “Role of Adaptive Re-use of Buildings in the Revitalization Process of the Historic Quarters: The Case of the Walled City of Famagusta.” Master Thesis, Eastern Mediterranean University.
  • Sohmer, R. ve R. E. Lang. 1998. “Beyond This Old House: Historic Preservation in Community Development.” Housing Policy Debate 9 (3): 425–30.
  • Steinberg, F. 2008. Revitalization of historic inner-city areas in Asia: The Potential for Urban Renewal in Ha Noi, Jakarta, and Manila. Asian Development Bank.
  • Streiner, D. L. 2003. “Starting at The Beginning: An Introduction to Coefficient Alpha and Internal Consistency.” Journal of Personality Assessment 80 (1): 99-103.
  • Sungur, O. 2010. “Korelasyon Analizi”. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri içinde, der. Şeref Kalaycı. Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
  • Taherkhani, R., N. Hashempour ve M. Lotfi. 2020. “Sustainable-resilient Urban Revitalization Framework: Residential Buildings Renovation in a Historic District.” Journal of Cleaner Production 286: 124952.
  • Thomas, C. J. Ve R. D. F. Bromley. 2000. “City-Centre Revitalisation: Problems of Fragmentation and Fear in The Evening and Night-Time City.” Urban Studies 37 (8): 1403-1429.
  • Tiesdell, S., T. Oc ve T. Heath. 1996. Revitalizing Historic Urban Quarters. Architectural Press.
  • TMMOB  (Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği). 2017. Diyarbakır İl Koordinasyon Kurulu, 2017 Yılı Sur Raporu. Diyarbakır.
  • Uğur, H. Ve C. Giritlioğlu. 2006. “Geleneksel Şehirsel Dokular ve Kullanıcı Özellikleri.” İTÜ A_Z Dergisi 5 (1): 29-34.
  • Uzun, N. B., S. Gelbal ve T. Öğretmen. 2010. “TIMMS-R Başarı ve Duyuşsal Özellikler Arasındaki İlişkinin Modellenmesi ve Modelin Cinsiyetler Bakımından Karşılaştırılması.” Kastamonu Eğitim Dergisi 18 (2): 531-544.
  • Wise, N. ve T. Jimura. 2020 “ Changing Spaces in Historical Places.” Tourism, Cultural Heritage and Urban Regeneration içinde, der. N. Wise ve T. Jimura. Switzerland: Springer.
  • Yaşlıoğlu, M. M. 2017. “Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması.” İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi 46: 74-85.
  • Yazıcıoğlu, Y. ve S. Erdoğan. 2004. SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Yoh, S. ve T. Y. Sing. 2016. “Rehabilitation Methods and Revitalization Strategies in the Old İnner-City Areas of Rapid Growth Cities in Asia: A Comparison of Four Cities: Penang, Hanoi, Shanghai and Tokyo.” Urban and Regional Planning Review 3: 1-18.
  • Zeybek Çetin, R. ve İ. Özbek Sönmez. 2014. “Tarihi Kent Merkezlerinde Yeniden Canlandırma Stratejileri.” EGE Mimarlık 24 (87): 18-22.
Eskiz: Şehir ve Bölge PLanlama Dergisi-Cover
  • Başlangıç: 2019
  • Yayıncı: Mersin Üniversitesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Disiplinler Arası bir Yaklaşım Olarak Mimari Antropolojinin Anlamı, Kapsamı ve Kuramsal Arka Planı

Hasan Basri KARTAL, Mehmet Emin ŞALGAMCIOĞLU

Güvenli Kentler Perspektifinden Denizli’de Göç Alan Mahallelerin Değerlendirmesi

Büşra ÖZTÜRK, Dalya HAZAR KALONYA

Kent Topoğrafyası Üzerine Çok Katmanlı Bir Değerlendirme: Galata - İstanbul Örneği

Yasemin KÜBLÜ

Diyarbakır Suriçi’nde Yeniden Canlandırma Stratejilerinin Yaşayanlar Perspektifinden Değerlendirilmesi

Şeyma US, Neslihan SERDAROĞLU SAĞ

Bölgesel Azgelişmişlik Bağlamında Doğu Anadolu Kentlerinde Akıllı Kent Stratejisinin Uygulanabilirliğine İlişkin Bir Değerlendirme: Bingöl, Kars, Bitlis ve Hakkari Örneği

Ahmet YAZAR, Müge MANGA, Suat TUYSUZ