Bölgesel Azgelişmişlik Bağlamında Doğu Anadolu Kentlerinde Akıllı Kent Stratejisinin Uygulanabilirliğine İlişkin Bir Değerlendirme: Bingöl, Kars, Bitlis ve Hakkari Örneği
Akıllı Kent günümüzde kent insanının yaşam kalitesini artırmaya yönelik olarak önerilen yeni bir yaklaşımdır. Türkiye gibi ülkelerde hızlı kentleşmenin getirdiği sorunların giderilmesi için birer çıkış yolu olarak görülmektedir. Bu nedenle strateji belgelerinde, kararnamelerde, genelgelerde bu yaklaşım kentleşme alanında ulusal politika olarak benimsenmiş durumdadır. Ancak Türkiye bölgesel eşitsizliklerin olduğu bir ülkedir ve özellikle azgelişmiş bölgelerde bu politika önerilerinin uygulanabilmesinin önünde yönetsel ve sosyo-ekonomik engeller bulunmaktadır. Çünkü bu tür politika önerileri kurumsal kapasite, altyapı, kentler arası işbirlikleri, kaynak tahsisi ve toplumsal bilinç gerektirmektedir. Bu doğrultuda çalışmanın amacı, bu yeni politika önerisinin bölgesel azgelişmişlik koşulları altındaki kentlerimiz açısından uygulanabilirliğini tartışmaya açmaktır. Araştırmada azgelişmiş bölge özelliği gösteren Doğu Anadolu Bölgesi'nde bulunan Bingöl, Kars, Bitlis ve Hakkari kentlerinin gelişme göstergelerine ait verileri değerlendirilmiş olup kentlerin mevcut durumları ve kapasiteleri üzerinden bu politika önerisinin uygulanabilirliği analiz edilmiştir. Araştırma alanını oluşturan illerin sosyo-ekonomik gelişmişliklerinin, hangi açılardan gelişmişlik farkı yaşadıklarının ortaya konulması açısından 1996, 2003, 2011 ve 2017 yıllarında yayımlanan SEGE verileri ile Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan 2015 İllerde Yaşam Endeksi verileri ve farklı araştırmacılar tarafından Türkiye’deki kentlerin gelişmişlik düzeyleri ile ilgili yapılmış olan araştırmalardan elde edilen veriler 2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı’nda belirtilen hedefler bağlamında değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucunda bütüncül bir yaklaşımla bölgesel gelir dağılımı ve kaynak tahsisi adaletsizliğinin giderilmesi, bölgesel eşitsizliklerin yapısal karakterinin eşitsizliğin sürekliliğini besleyen çarpıklıklardan arındırılması gerektiği tartışmaya açılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Az gelişmişlik, Sosyo-ekonomik gelişme, Akıllı kentler
An Evaluation of the Applicability of Smart City Strategy in Eastern Anatolian Cities in the Context of Regional Underdevelopment: The Case of Bingöl, Kars, Bitlis and Hakkari
Smart City is a new approach proposed to improve the quality of life of the city people today. In countries such as Turkey it is seen as a way out to overcome the problems caused by rapid urbanization. For this reason, this approach has been adopted as a national policy in the field of urbanization in strategy documents, decrees and circulars. However, Turkey is a country where regional disparities, especially in underdeveloped regions is situated in front of the administrative implementation of this policy proposals and socio-economic barriers. Because such policy proposals require institutional capacity, infrastructure, intercity cooperation, resource allocation and social awareness. In this direction, the aim of the study is to reveal the factors that make it difficult to implement this new policy proposal in cities under regional underdevelopment conditions. The data of the development indicators of the cities of Bingöl, Kars, Bitlis and Hakkari in the Eastern Anatolia Region, which has the characteristics of underdeveloped regions, were evaluated and the applicability of this policy proposal was analyzed based on the current situation and capacities of the cities. In order to reveal the socio-economic development difference of the research area, the data of 1996, 2003, 2011 and 2017 Socio-Economic Development Ranking Surveys, the Turkish Statistical Institute 2015 Living Index in Provinces and data obtained from different studies, 2020-2023 National Smart Cities Strategy and Action Plan It has been evaluated in the context of the objectives stated in. As a result, with a holistic approach, regional income distribution and resource allocation injustice should be eliminated and the structural character of regional inequalities should be eliminated from distortions that feed the continuity of inequality.
Keywords:
Underdevelopment, socio-economic development, Smart cities,
___
- Aihemaiti, A. ve A. H. Zaim. 2018. "Ranking Model of Smart Cities in Turkey." Anatolian Journal of Computer Sciences 3 (2): 35-43.
- Akdamar, E. 2017. “Akıllı Kent İdealine Ulaşmada Açık Verinin Rolü.” Social Sciences Research Journal, 6 (1): 45-52.
- Altunç, Ö. F. ve B. Şentürk. 2010. "Türkiye’de Özel Yatırımlar ve Kamu Yatırımları Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi: Sınır Testi Yaklaşımı." Maliye Dergisi, 158: 531-546.
- Ateş, M. ve D. Erinsel Önder. 2019. ““Akıllı Şehir” Kavramı ve Dönüşen Anlamı Bağlamında Eleştiriler.” Megaron, 4 (1): 41-50.
- Çetin, I. ve M. Sevüktekin. 2016. "Türkiye’de Gelişmişlik Düzeyi Farklılıklarının Analizi." Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2 (2): 39-61.
- Devlet Planlama Teşkilatı. 2003. İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (SEGE)-2003, Yayın No: DPT 2671, Ankara.
- Dünya Bankası Veritabanı. 2020. “World Bank Country and Lending Groups.” Erişim tarihi: 10.12.2021. https://datahelpdesk.worldbank.org/knowledgebase/articles/906519-world-bank-country-and-lending-groups
- Egawa, A. 2013. Will Income Inequality Cause a Middle-income Trap in Asia? . Bruegel Working Paper 2013/06.
- Emlakkulisi. 2017. “Akıllı binalar Bitlis'in çehresini değiştirecek!” Erişim tarihi: 10.01.2021. https://emlakkulisi.com/akilli-binalar-bitlisin-cehresini-degistirecek/520297
- Eşiyok, M. A. 2012. "Bölgesel Kalkınma, Yeni Bölgecilik ve Bölgesel Kalkınma Araçları." Memleket Siyaset Yönetim 7 (17): 200-248.
- Gülel, F.E., A. Çağlar, S. G. Kangallı Uyar, O. Karadeniz ve M. E. Yeşilyurt. 2016. Türkiye’de İllere Göre İnsani Gelişme Endeksi, Ankara: TOBB ETÜ Sosyal Politikalar Uygulama ve Araştırma Merkezi.
- HaberTürk, 2020. “Yüksekovalı gençler ‘Akıllı durak’ sistemini yaptı.” Erişim tarihi: 10.01.2021. https://www.haberturk.com/hakkari-haberleri/74704312-yuksekovali-gencler-akilli-durak-sistemini-yapti
- Harvey, D. 2009. Sosyal Adalet ve Şehir, 3. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları.
- Manga, M. 2018. “Ekonomik Büyüme, Sanayileşme ve Orta Gelir Tuzağı İlişkisi: İnovasyon Temelli Çıkış Stratejileri Üzerine Ampirik Analizler.” Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi.
- Mırghaemi, S. A. 2019. “Akıllı Kentler Üzerine Bir İnceleme: Türkiye Örneği.” Beykent Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi 12 (2): 37-46.
- Özpınar, E. ve E. Koyuncu. 2016. Türkiye’de İnsani Gelişmişlik İller Arasında Nasıl Farklılaşıyor? 81 İl İçin İnsani Gelişmişlik Endeksi. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, Değerlendirme Notu.
- Paus, E. 2013. “Globalization and Middle Income Trap: A Capabilities-Based Approach with Focus on Latin America.” Challenges of The Middle-Income Countries. Seoul Debates 2013 içinde UNDP, Ministry of Foreign Affairs, South Korea Institute for International Economic Policy, 59-63. . Seoul: UNDP.
- Saracel, N. ve I. Aksoy. 2020. “Toplum 5.0: Süper Akıllı Toplum.” Social Sciences Research Journal 9 (2): 26-34.
- Saraç, B. ve N. Alptekin. 2017. “Türkiye’de İllerin Sürdürülebilir Kalkınma Göstergelerine Göre Değerlendirilmesi.” Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 13 (1): 19-49.
- T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. 2018. Yatırımların İllere Göre Dağılımı. Erişim tarihi: 10.01.2021. http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Yatirimlarin_illereGoreDagilimi_07112018.xlsx
- T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. 2019. Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı 2020-2023. Erişim tarihi: 10.01.2021. https://www.akillisehirler.gov.tr/wp-content/uploads/EylemPlani.pdf
- T.C. Kalkınma Bakanlığı. 2013. İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (SEGE)-2011. Ankara.
- T.C. Kars Valiliği. 2017. “Akıllı Kent Kars.” Erişim tarihi: 10.01.2021. http://www.kars.gov.tr/akilli-kent-kars
- T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. 2019. İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (SEGE)-2017, Sayı 3. Ankara.
- Tekkanat, S. S. ve H. Mermer. 2018. "Bir Planlama Sorunsalı Olarak Bölgelerarası Dengesizlik: Türkiye Örneği." Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 10 (4): 91-106.
- Tsenkova, S. 2006. “Beyond Transition: Understanding Urban Change in Post-socialist Cities.” The Urban Mosaic of Post-Socialist Europe içinde, der. S. Tsenkova ve Z. Nedović-Budić, 21-50. Leipzig: Physica-Verlag.
- Türkiye Bilişim Vakfı. 2016. “Türkiye Akıllı Şehirler Değerlendirme Raporu.” Erişim tarihi: 10.01.2021. https://www.tbb.gov.tr/download.php?dosya=storage/catalogs/0942782001572956872.pdf&dosyaAdi=turkiye-akilli-sehirler-degerlendirme-raporu-yayimlandi
- TÜİK. 2016. “İllerde Yaşam Endeksi 2015.” Erişim tarihi: 10.01.2021. https://ingev.org/wp-content/uploads/2016/05/2015-T%C3%9C%C4%B0K-%E2%80%9C%C4%B0llerde-Ya%C5%9Fam-Endeksi%E2%80%9D-yay%C4%B1nland%C4%B1.pdf
- Varol, Ç. 2017. “Sürdürülebilir Gelişmede Akıllı Kent Yaklaşımı: Ankara’daki Belediyelerin Uygulamaları.” Çağdaş Yerel Yönetimler 26 (1): 43-58.
- Vu, K. ve K. Hartley. 2017. "Promoting smart cities in developing countries: Policy insights from Vietnam." Telecommunications Policy 42 (10): 845-859.
- Vural, H. 2020. “Bingöl’ün Yaşanabilir Kent Olma Yolunda Fiziki Problemleri ve Öncelikleri Üzerine Bir Değerlendirme.” Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 15 (10): 5008-5031.
- Yates, M. ve W. Cheng. 2002. North American Markets: Predictig Metropolitan Growth, Technical report, Centre for the Study of Commercial Activity. Toronto: Ryerson University.
- Başlangıç: 2019
- Yayıncı: Mersin Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Güvenli Kentler Perspektifinden Denizli’de Göç Alan Mahallelerin Değerlendirmesi
Büşra ÖZTÜRK, Dalya HAZAR KALONYA
Şeyma US, Neslihan SERDAROĞLU SAĞ
Disiplinler Arası bir Yaklaşım Olarak Mimari Antropolojinin Anlamı, Kapsamı ve Kuramsal Arka Planı
Hasan Basri KARTAL, Mehmet Emin ŞALGAMCIOĞLU
Kent Topoğrafyası Üzerine Çok Katmanlı Bir Değerlendirme: Galata - İstanbul Örneği