İbn Sina’nın Varlık-Mâhiyet Ayniliği/Ayırımının Aquinas’ın Eleştirileri Bağlamında Değerlendirilmesi

Gerek İslam gerekse Batı düşüncesinde temel olduğu kadar özsel olan varlık-mâhiyet ayırımını ilk defa sistematik bir şekilde ele alan ve bunu felsefi bağlamda tartışan İbn Sînâ, Aristotales’e paralel bir yaklaşımla metafiziğinin temel konusunu varlık bakımından varlık olarak belirleyip varlık-mâhiyet ayırımını meta-ontolojisinin en temel tezlerinden biri haline getirmiştir. Zamanla varlık-mâhiyet ayniliği veya ayırımını özgün bir doktrin haline getiren İbn Sînâ, Latin Avrupasındaki filozofların meta-ontolojilerini derinden etkilemiştir. Tıpkı İbn Sînâ’nın yaptığı gibi, skolastik düşünülerden başta Aquinas olmak üzere bir çok filozof, varlık-mâhiyet ayniliği ve ayrımına giderek, ontolojileri kadar metafiziklerini de bunun üzerine inşa etmişlerdir. Bu çalışmamızda, filozofun varlık-mâhiyet ayniliğinin anahtar kavramlarını Aquinas’ın eleştirileri bağlamında değerlendirerek Aquinas’ın İbn Sînâ’nın mâhiyeti nefyettiği ve Tanrı kavramını anlamsızlaştırdığı şeklindeki eleştirilerinin haklılık değerini belirleyeceğiz. 

Revisiting the Essence-Existence Distinction in Ibn Sina in the Critiques of Aquinas

İbn Sînâ was the first philosopher who addressed the distinction of essence-existence, which is essential as far as the basic, in a systematic way and discussed it in the philosophical context in Islamic and Western thoughts. His approach is in parallel with Aristotle’s approach which identified being in terms of being as the subject of metaphysics and distinction of essence-existence. İbn Sînâ’s approach has become one of the most basic arguments in meta-ontology. Over time, İbn Sînâ deeply influenced Latin philosophers’ meta-ontologies. There were many scholastic philosophers such as Thomas Aquinas who used the identity and the distinction of the essence-existence and have built up their ontologies as much as their metaphysics upon it. In this study, we will examine İbn Sînâ’s and Aquinas’s approaches of the distiction of essence-existence key concepts in the context of criticism of Aquinas, then we will examine the value of criticism of Aquinas that İbn Sînâ negated essence which made the concept of God meaningless. 

___

  • Robert Wisnovsky, Avicenna's Metaphysics in Context, Ithaca, New York: Cornell University Press, 2003.
  • Robert Wisnovsky, Notes on Avicenna’s Concept of Thingness (Shay’iyya). Arabic Sciences and Philosophy 10/2, 2000