Ahlâk-ı Alâî’nin Ahlâk Felsefesi Literatürü İçindeki Yeri ve Özgünlüğü

16. yüzyıl Osmanlı âlimlerinden Kınalızâde Ali Çelebi’nin Türkçe yazdığı Ahlâk-ı Alâî, muhteva ve üslubuyla ahlâk felsefesi alanında ortaya konmuş önemli bir eserdir. Bu araştırmada Ahlâk-ı Alâî’nin örnek aldığı Ahlâk-ı Nâsırî ve Ahlâk-ı Celâlî’den hangi yön- leriyle ayrıldığını, seleflerine hangi noktalarda itiraz ettiğini, ahlak felsefesine yeni han- gi unsurları kazandırdığını ve bu disiplini hangi açılardan geliştirdiğini ortaya koymaya çalıştık. Çalışmamızda Ahlâk-ı Alâî’nin literatür içindeki yerini, özgünlüğünü ve zayıf noktalarını birer başlık altında inceledik. Eserin özgünlüğünü seçtiğimiz örneklerle kırk maddede değerlendirdik.

Anahtar Kelimeler:

Ahlâk-ı Alâî, Kınalızâde, ahlâk felsefesi, İslam ahlakı, Gazzali

Ahlak-ı Alai in Moral Philosophy Literature and It's Original Aspects

Kınalızade Ali Çelebi, a 16. Century Ottoman Scholar, wrote Ahlak-ı Alai in Turkish. This book is an important work in terms of its content and style in Ethics. In this research, we have tried to prove the followings: With what ways Ahlak-ı Alai differs from Ahlak-ı Nasıri and Ahlak-ı Celali that Ahlak-ı Alai took examples of. In what points Tusi opposed to his predecessors? What kind of new aspects he included in the Ethics. In what aspects he developed this discipline? In our study, we have analyzed the place of Ahlak-ı Alai in literature, originality and weakness under the separate titles. We have examined the originality of Ahlak-ı Alai in forty paragraphs with selected examples.

Keywords:

Ahlak-ı Alai, Kınalızade, ethics, Islamic ethics, Ghazzali,

PDF

___

Anay, Harun, “Devvânî” maddesi, TDV İslam Ansiklopedisi, c. 9, İstanbul, 1994, s. 25 Aynî, Mehmet Ali, Türk Ahlâkçıları, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 1993
Demirkol, Murat, Nasîreddin Tûsî’nin Ahlâk Felsefesine Etkisi, Ankara, 2011 Devvânî, Celâleddin, Ahlâk-ı Celâlî, Tahran, hş. 1391
Gazzâlî, İhyâu Ulûmiddin, İstanbul, trs. c. 3 Hârizmî, Mefâtîhu’l-Ulûm, Beyrut, 1998
Kâşifî, Hüseyin Vaiz, Ahlâk-ı Muhsinî, Bombay, h. 1312
Kınalızâde, Ali Çelebi, Ahlâk-ı Alâî, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, İstanbul, 2014
Koç, Mustafa, “Giriş”, Ahlâk-ı Alâî, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, İstanbul, 2014
Oktay, Ayşe Sıdıka, Kınalızâde Ali Efendi ve Ahlâk-ı Alâî, İz Yayıncılık, İstanbul, 2005 Tûsî, Nasîreddin, Ahlâk-ı Nâsırî, çev. Anar Gafarov vd., İstanbul, 2016
Unan, Fahri, “Takdim”, Ahlâk-ı Alâî: Çeviri Yazı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2014