TÜRKİSTAN’DAN YANSIMALAR

Türkistan, Türk kültür ve medeniyetinin teşekkül ettiği coğrafî mekânlardan birisidir. Zeynüddîn Mahmûd-ı Vâsıfî tarafından 1530 tarihinde Taşkent’te kaleme alınan Bedâyi’u’l-vekâyi’ isimli eserde, bu coğrafyada var olan Türk kültür ve sosyal hayatına ait bazı hikâyelere, olaylara ve meclislere yer verilmiştir. Bu çalışmada, önce bu eserde yer alan ve Türkistan’da verilen eğitim-öğretimin bazı özelliklerini yansıtan “Hamse-i Mütehayyire Hikâyesi”ne yer verilecek. Ardından bu coğrafyada oynanan ve çeng-i çûb olarak isimlendirilen değnek oyunu zikredilecek. Son olarak da hem Şah İsmail’in ordu komutanı Necm-i Sânî’nin Semerkand’a gelmesiyle orada vuku bulan olaylar hem de Emîr Muhammed b. Yûsuf’un Vâsıfî’ye anlattığı üç meclis belirtilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Türkistan, meclis, eğitim, değnek oyunu, Türk kültürü

PDF

___

Amîd, Hasan (1362), Ferheng-i Amîd, Tehrân.
Dehhudâ, Ali Ekber (1373), Lugat-nâme, 14 c., Tehrân: Muessese-i İntişârât-i Çâp-i Dânişgâh-i Tehrân.
Kartal, Ahmet (2014), Doğu’nun Uzun Hikâyesi Türk Edebiyatında Mesnevî, 2. baskı, İstanbul: Doğukütüphanesi.
Kartal, Ahmet (2017), Baykara Meclislerinden Çırağan Eğlencelerine Lâlezâr Türk Kültür ve Edebiyatı Üzerine Araştırmalar, İstanbul: Doğukütüphanesi.
Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Çevirisi (2008), çev. Hüseyin Atay, Ankara.
Mu’în, Muhammed (1371), Ferheng-i Fârsî, Şeş cild, Çâp-i heştum, Tehrân: Çâphâne-i Sipihr.
Steingass, F. (1975), Persian - English Dictionary, Beirut: Librairie du Liban.
Şükûn, Ziya (1984), Farsça-Türkçe Lûgat, Gencîne-i Güftâr Ferheng-i Ziyâ, 3 c., İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yay.
Vâsıfî, Zeynüddîn Mahmûd-ı Vâsıfî (1349), Bedâyi’u’l-vekâyi’, nşr. A. Boldirev, Cild-i evvel, Çâp-i divvom, Çâphâne-i zer.
Vâsıfî, Zeynüddîn Mahmûd-ı Vâsıfî (1350), Bedâyi’u’l-vekâyi’, nşr. A. Boldirev, Cild-i evvel, Çâp-i divvom, Çâphâne-i zer.