BİYOGRAFİ YAZMA AÇISINDAN LATÎFÎ VE İBNÜ’L-EMİN MAHMUD KEMAL İNAL ÜZERİNE BİR MUKAYESE

Türk edebiyatı tezkire geleneği içerisinde 16. yüzyıl tezkirecilerinden Latîfî, (ö. 1582) Tezkiretü’ş-Şuarâ ve Tabsıratu’n-Nuzemâ isimli tezkiresiyle bu alanda önemli bir yer edinmiştir. Klasik tezkire geleneğinin özelliklerini sergileyen Latîfî, şairler hakkında objektif değerlendirmelerde bulunması açısından da dikkate değerdir. İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal tarafından tezkire geleneğinin son örneklerinden biri olarak sayılan Son Asır Türk Şairleri adlı eser de Klasik tezkire anlayışını sergilemesinin yanı sıra modern biyografi anlayışına yaklaşması açısından önemlidir. Bu iki eserden hareketle tezkire ve biyografi türünün hemen hemen aynı amaca hizmet ettikleri görülmektedir. Bu iki tür arasında kişileri ele alış, içerik ve şekil yönünden farklılıkların olması iki türü birbirinden ayıran en önemli noktalardır. Bu makalede tezkire ve biyografi türü hakkında bilgi verilerek Latîfî Tezkiresi ile Son Asır Türk Şairleri isimli eser kısaca tanıtıldıktan sonra bu iki eser içerik, yöntem, dil ve üslup açısından mukayese edilmiştir. İki eserin farklarına ve benzer yönlerine, günümüz okuyucusunun dikkati çekilmeye çalışılmıştır. Her iki eser de devrinde büyük rağbet görmesine rağmen aynı zamanda eleştiri oklarından kurtulamamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Lâtifî, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal İnal, Tezkire, Biyografi, Mukayese

PDF

___

AYVERDİ, İlhan (2011). Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
CANIM, Rıdvan (2000). Latîfî Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı.
ERVERDİ, Ezel; KUTLU Mustafa; KARA İsmail (1998). Son Asır Türk Şairleri, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi Devirler/İsimler/Eseler/Terimler, C. 8, s.35
İSEN, Mustafa (2010). Tezkireden Biyografiye, İstanbul: Kapı Yayınları.
KARATAŞ, Turan (2004). Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü, Ankara: 2. baskı, Akçağ Yayınları.
KILIÇ, Filiz; AKSOYAK, İsmail Hakkı; EYDURAN, Aysun (2002). Şair Tezkireleri, Ankara: Grafiker Yayınları.
MERMER Ahmet; KOÇ KESKİN, Neslihan (2005). Eski Türk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınları.
OLGUN, Tahir (1973). Edebiyat Lügatı, İstanbul: Enderun Kitabevi.
İNAL, İbnü’l-Emin Mahmud Kemal (1999, 2000, 2002, 2013). Son Asır Türk Şairleri (Kemâlü’ş-Şuarâ), (Haz: Müjgan Cunbur, C. 1, m. Kayahan Özgül C. 2, Hidayet Özcan C. 3, İbrahim Baştuğ C. 4, Ayşegül Celepoğlu C. 5) Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.