TERCEME-İ ŞAKÂ’İK-İ NU‘MANİYYE’DE BİYOGRAFİK BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER

Taşköprülü-zâde Ahmed Efendi’nin (ö. 968/1561) Arapça kaleme aldığı eş-Şakâ’iku’n-Nu‘maniyye fî Ulemâi’d-Devleti’l-Osmâniyye adlı eseri muhtevası itibariyle Türk edebiyatı, tasavvuf tarihi, sosyoloji ve Osmanlı tarihi, hukuku, eğitim sistemi için oldukça önemlidir. Yazıldığı günden itibaren bu önemli eserin çok sayıda tercemesi yapılmış ve zeyilleri yazılmıştır. Bu eserler üzerine de son yıllarda çok sayıda bilimsel çalışma hazırlanmıştır. Söz konusu bu çalışmalarda daha ziyade eserlerin yazılış sebepleri, hangi zaman dilimlerini kapsadığı, eserlerde zikredilen âlim, meşâyih, devlet adamları ve şairlerin hayat hikâyeleri, eserin tertip, muhteva ve uslup özellikleri ele alınmış; araştırmacılara büyük kolaylıklar sağlanmıştır. Şakâ’iku’n-Nu‘mâniyye’ye yapılan tercümelerden biri de İbrahim b. Ahmed el-Amasî (ö. 998/1589-1590(?)) tarafından kaleme alınan Terceme-i Şakâ’ik-i Nu‘mâniyye’dir. Aslına bağlı kalınarak yapılan bir terceme olması hasebiyle dikkat çeken bu çalışmada “Şahısların Kimliği” merkezinde içeriklerin, kullanılan metot ve tekniğin tespitine yönelik bir incelenme gerçekleştirilmiştir. Şahısların kimlikleri; isim-unvan-lakap kullanımı, zaman-mekâna yönelik saptamalar, aile-soy-akrabalık, evlilik-çoçuk durumu ve şahısların ölümleri hakkındaki tespitler çalışmanın muhtevasını oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Terceme, Biyografi

PDF

___

Sadık Yazar, Anadolu Sahası Klasik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2011
Şehnaz Tahir Gülçağlar, The Polıtıc and Poetıcs of Traslatıon ın Turkey, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2001
Ramazan Ekinci, Uşşâkizâde Hasîb’in Zeyl-i Şakâ’ik’ı, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa 2014
Burcu Camgöz, Mecdî Mehmed Efendi Hadâ’iku’ş- Şakâ’ik ( 2-142 sayfalar arası), ( İnceleme- Çeviri Yazı), Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Esntitüsü, Nevşehir 2016
Ahmet Uğur, Mecdî Mehmed Efendi Hadâ’iku’ş- Şakâ’ik ( 290-430 sayfalar arası), ( İnceleme- Çeviri Yazı), Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Esntitüsü, Nevşehir 2014
Suat Donuk, Nev’izâde Atâyî- Hadâ’iku’l-Hakâ’ik Fî Tekmiletü’ş-Şakaik (İnceleme- Metin) , Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa 2015
Nagehan Uçan Eke, Taşköprülü-zâde’nin Tasnifi Işığında XVI. Yüzyıl Klâsik Türk Şiirinde İlim, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla 2007
Nejat Yeter, Şakâ’ikû’n-Nu’maniyye ve Zeylindeki Şâirlerin Biyografileri İnceleme-Metin-İndeks, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 1991
Zehra Toska ( 2000) İleriye Yönelik Araştırmalarla İlgili Olarak Eski Türk Edebiyatı Sahasında Yazılmış Olan Tercüme Metinleri Değerlendirmelerde İzlenecek Yöntemler Ne Olmalıdır?” Türklük Bilgisi Araştırmaları Journal of Turkish Studies, Ağah Sırrı Levent Hatıra Sayısı I, Hardvard Üniversitesi, 291-306
İhsan Fazlıoğlu, “Osmanlı Dönemi ‘Bilim’ Alanındaki Türkçe Telif ve Tercüme Eserlerin Türkçe Oluş Nedenleri ve Bu Eserlerin Dil Bilincinin Oluşmasındaki Yeri ve Önemi”, Kutadgubilig Felsefe-Bilim Araştırmaları, sy. 3, Mart 2003, s. 151-184
Kartal, Ahmet, “Tercüme Edebiyatı”, Şiraz’da İstanbul’a Türk-Fars Kültür Coğrafyası Üzerine Araştırmalar, Kriter Yayınları, İstanbul, 2008, s. 321-40.