AHMED KUDDÛSÎ DİVANI’NDA VEZNİ TESPİT EDİLEMEYEN ŞİİRLERE DAİR BAZI NOTLAR

Asıl adı Ahmed olan Kuddûsî, 1769’da Niğde’nin Bor ilçesinde doğmuştur. Maraş’ın en eski ailelerinden birine mensup olup Maraşîzâde Ahmed Kuddûsî olarak tanınmaktadır. İlim öğrenirken tasavvufa meyleden Ahmed Kuddûsî, çeşitli tarikatların bünyesinde yer almış, daha sonra Kadirî tarikatında şeyh olmuştur. Manzum ve mensur dinî-tasavvufî birtakım eserler yazan şairin hacimli bir divanı vardır. Kuddûsî Divanı, Ahmet Doğan (2013) tarafından beş yazma ve taş baskısı nüshalar karşılaştırılarak hazırlanmıştır. Divan’da 945 gazel, 42 kaside, 20 murabba, 4 muhammes, 3 müseddes, 3 muaşşer, 1 müstezat, 3 kıta, 34 dörtlü olmak üzere toplam 1054 şiir yer almaktadır. Doğan’a (2013: 57) göre bu şiirlerden 1020’si aruz vezni, 34’ü hece vezniyle yazılmıştır. Doğan (2013: 59), aruz vezniyle yazıldığını ifade ettiği 20 gazel, 2 kaside ve 2 kıtanın kalıbının tespit edilemediğini belirtmektedir. Bu çalışmada Doğan’ın belirttiği bu şiirlerin öncelikle aruz ile yazılıp yazılmadıkları incelenecek, aruzla yazılanların ise kalıbı tespit edilmeye çalışılacaktır. Söz konusu şiirlerin aruz uygulamaları bakımından taşıdıkları özellikler gösterilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Ahmed Kuddûsî, hece vezni, aruz tasarrufları, aruz vezni

PDF

___

Aksoyak, İ. Hakkı (2008). “Osmanlı Şairlerinin ‘Aruz Tasarrufları’ ve Araştırmacıların Gereksiz Müdahaleleri”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, S: 3/6, s.s. 59-74.
Çeltik, Halil (2008). “Ahmed-i Rıdvan Divanı’na Göre Eski Harfli Metinlerde Vezin-İmlâ İlişkisi”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, S: 3/6, s.s. 159-172.
Çetin, Nihad M. (1991). “Arûz”, TDV İslam Ansiklopedisi, C: 3, s.s. 424-437.
Doğan, Ahmed (2013). Kuddûsî Divanı, 2 bs., Ankara: Akçağ Yayınları.
Düzenli, Mesut Bayram ve Bulak, Şahap (2018). “Aruz Vezninin Türk Şiirine Tatbikinde Başvurulan İmlâ/Telaffuz Tasarrufları ve Mahiyetleri”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi SUTAD, S: 43, s.s. 145-171.
Ece, Selami (2015). Klasik Türk Edebiyatı Araştırma Yöntemleri (I-II), Erzurum: Eser Basın Yayın Dağıtım Matbaacılık.
Göre, Zehra (2007). “Adni Dîvânı’nda Ahenk Unsurları”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, S: 2/4, s.s. 405-422.
İsen, Mustafa (1994). “Aruzun Anadolu’daki Gelişme Çizgisi”, Türk Dili Araştırmaları Yıllık-Belleten, Ankara: TDK Yay., s.s. 119-125.
Kaplan, Hasan (2017). “Fuzûlî’nin Gazellerinde Aruz Uygulamaları: Fuzûlî’nin İmale Kullanımının Bâkî’yle Mukayesesi”, Route Educational and Social Science Journal, S: (4)7, s.s. 390-429.
Kaplan, Hasan (2019). “Mısrayı Aruza Uyduran Bir Şair: Zîver ve Şiirlerinde Aruz Tasarrufları”, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Muhammed Nur Doğan Armağan Sayısı, S: 2/1, s.s. 279-311.
Kılıç, Atabey (2018). “Saîd Paşa Dîvânı’nda Aruz Tasarrufları Üzerine Notlar”, Diyarbakır: Âlimler, Ârifler, Edîpler, (Ed. İbrahim Özcoşar vd.), İstanbul: Ensar Neşriyat, s.s. 1-18.
Özçelik, Sadettin (2019). “Süheyl ü Nevbahar’da Vezin Tasarrufları”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, S: 22, s.s. 611-642.
Saraç, M. A. Yekta (2010). Klâsik Edebiyat Bilgisi Biçim-Ölçü-Kafiye, 3. bs., İstanbul: Gökkubbe Yayınları.