İSTİBDAD DEVRİNİ ANLATAN MÜELLİFİ BİLİNMEYEN MANZUM BİR ESER: MÜNÂCÂT-I ERB‘ÎN

Osmanlı tarihinde, sanatçılar ile devlet otoritesi arasındaki gerilimin en fazla olduğu dönem şüphesiz Sultan II. Abdülhamid devridir. Aldığı bir takım tedbirlerle devletin ömrünü bir müddet daha uzatan Sultan Abdülhamid’in 33 yıllık saltanatının özellikle son 20 yılı bazı fikir adamları ve sanatçılar tarafından “İstibdad devri” olarak adlandırılmıştır. Bu dönemde, başta padişahı olmak üzere İstibdadı eleştiren manzum, mensur, müellifi belirli ve belirsiz pek çok edebî ürün kaleme alınmıştır.  Bu çalışmada, kaynaklarda adı zikredilmeyen, İstibdad devri hakkında yazılmış yazarı bilinmeyen manzum bir eserin tanıtımı ve incelenmesi yapılacaktır. Söz konusu eserin adı; Münâcât-ı Erbâ‘in olup 1314/1898-99’da yazılmış ve 1908 yılında Mahmud Beg Matbaası’nda basılmıştır. 22 sayfalık bu manzume 40 bendden müteşekkil bir müseddes-i mütekerrirdir. Eserin muhtevasında, II. Abdülhamid’den ziyade genel olarak devlet ricali eleştirilmektedir. Makalemizde bu eser hakkında bilgi verilecek ve manzumenin Arap harflerinden Latin Alfabesine aktarımı yapılacaktır.

___

  • DEMİR, Ahmet (2016). 2. Abdülhamit İçin Döneminde Bir Methiye, Ankara: Grafiker Yayınları.
  • DOĞAN, Hasan (2018). Dönemin Şairlerinin Kaleminden Sultan II. Abdülhamid’e Medhiyeler, İstanbul: Şamil Yayıncılık.
  • GÜNEŞ, Merve Nur (2018a). “Türk Şiirinde II. Abdülhamit”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Gazi Üniversitesi.
  • GÜNEŞ. Merve Nur (2018b). “Abdullah Cevdet’in II. Abdülhamit’e Duyduğu Nefretin Kahriyât Adlı Kitabına Yansımaları ve Bu Nefretin Sembollerinden Hüseyin Necati Efendi” Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(1) ss. 134-147.
  • KURDAKUL, Şükran (1981). “Edebiyatımızda II.Abdülhamit”, Yazko Edebiyat, C. 1, S.5, ss. 68-74.
  • Münâcât-ı Erbâ‘in (1324). Mahmud Beg Matbaası, İstanbul.
  • TAN, Murat (2016). “II. Meşrutiyet Romanında Sultan Iı. Abdülhamid’e Karşı Verilen “İktidar Mücadelesi”” Turkish Studies, 11/10, ss. 563-580.
  • YİĞİT, Neslihan Huri (2012). “Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında II. Abdülhamid ve Eğitim”, Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.