Türkçe Öğretmeni Adaylarının Okuma Kavramına İlişkin Metaforik Algıları

Anlama ile sonuçlanmayan bir okuma etkinliği gerçek amacına ulaşmamış demektir. Okuduğumuz her yazı, belleğimizde belli bir iz bırakır, sonra farkında olmadan bu bilgileri özümseyerek, geliştirerek ve zenginleştirerek konuşmalarımızda ve yazılarımızda kullanırız. Bireylerin günlük yaşamlarında soyut ve karmaşık olguları anlama, açıklama ve daha çok ifade gücünü arttırma adına metaforları sıklıkla kullandıklarını görmekteyiz. Metaforlar bu anlamda aynı zamanda iletişime ve ifade becerilerine de katkı sağlayabilmektedir. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim (fenomoloji) yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Kafkas Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümünde (1, 2, 3, 4. Sınıf) öğrenim gören öğretmen adaylarından oluşmaktadır. Verilerin çözümlenmesi için içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Okuma kavramı hakkında Türkçe öğretmen adaylarının metaforik algılarını belirlemek üzere yapılan bu çalışmada 218 öğretmen adayı 188 metafor geliştirmiştir. Söz konusu bu metaforlar 10 farklı kategoride değerlendirilmiştir. Oluşturulan metaforlarda en fazla “gelişme/genişleme, ihtiyaç/gereklilik, başka dünyalara açılan kapı/ özgürlük, yol gösteren, fayda ve mutluluk iken, en az metafor alışkanlık/devamlılık, sıradanlık, zenginlik/çeşitlilik, yakınlık kategorisinde toplanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Okuma, Metafor

Pre-Service Turkish Teachers’ Metaphorical Perceptions of the Concept of Reading

A reading activity not resulting in comprehension cannot achieve its main goal. Every text we read leaves certain marks in our memory, and then we unconsciously use them in our talks and writings as a result of a process of internalizing, enhancing and enriching them. We see that individuals often use metaphors to understand and explain abstract and complex phenomena in their daily lives and to increase their expressive power. In this sense, metaphors can also contribute to communication and expression skills. In the current study, the phenomenological method, one of the qualitative research methods, was employed. The study group of the current research is comprised of students (1st, 2nd, 3rd and 4th year) attending the Department of Turkish Language Teachers in the Education Faculty of Kafkas University in the spring term of 2017-2018 academic year. In the analysis of the collected data, the content analysis technique was used. In the current study conducted to determine the pre-service Turkish teachers’ metaphorical perceptions of the concept of reading, 218 pre-service teachers developed a total of 188 metaphors. These metaphors were evaluated within 10 different categories. While the highest number of metaphors were collected within the categories of “developing/expanding, necessity/requirement, the door opening to other worlds/freedom, guide and benefit and happiness, the lowest number of metaphors were collected within the categories of “habit/continuity, ordinariness, richness/variety and intimacy”.

Keywords:

Reading Metaphor, Turkish Education,

PDF

___

Aykaç, N. & Çelik, Ö. (2014), Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının eğitim programına ilişkin metaforik algılarının karşılaştırılması, Eğitim ve Bilim, 39(173), 328-34.
Bozpolat, E. (2015), Türkçe öğretmen adaylarının dört temel dil becerisine ilişkin metaforik algıları, Turkish Studies, 10-11, s(313-340).
Coşkun, M. (2010). Lise öğrencilerinin “iklim” kavramıyla ilgili metaforları (zihinsel imgeleri). Turkish Studies, 5(3), 919-940.
Döş, İ. (2010), Aday öğretmenlerin müfettişlik kavramına ilişkin metafor algıları, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3), 607-629.
Dündar, H. & Karaca, E. T. (2013), Formasyon öğrencilerinin ‘pedagojik formasyon programı’na ilişkin sahip oldukları metaforlar, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 19-34.
Erdağı Toksun, S. (2015). Türkçe Öğretmenlerinin Okuma Stratejileri Bilişsel Farkındalık Becerilerini Kullanma Düzeylerine İlişkin Bir Araştırma (Kars İli Örneği), Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Esgin, A. Karadağ, Ö. (2000), Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlıkları, Popüler Bilim, 25 (175): 19-20.
Güneyli, A. ve Akıntuğ, Y. (2012). Kitap kavramına ilişkin zihinsel imgeler (yakın doğu üniversitesi örneği), Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(3), 1769-1790.
Gönen, M. (2007). Öğretim Boyunca Okuma Alışkanlığı, Okuma Kültürü ve Okullarda Uygulama Sorunları Toplantısı; MEB Yayınları, s. 59–95, Ankara.
Karakuş, N. ve Kozçetin, K. (2016). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi ISSN:1302-8944 Sayı: 40 s. (387-404).
Lüle Mert, E. (2013), Türkçe öğretmen adaylarının dört temel dil becerisine ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla analizi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research, 6(27), 357-372.
Meriç, Cemil. (1994), Bu Ülke, İletişim Yayınları, İstanbul.
Özbaş, B. & Aktekin, S. (2013). Tarih öğretmen adaylarının tarih öğretmenliğine ilişkin inançlarının metafor analizi yoluyla incelenmesi, Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), 211-228.
Temizkan, Mehmet (2009). Metin Türlerine Göre Okuma Eğitimi. Ankara: Nobel Yayınları.
Uysal, H., Özen Altınkaynak, Ş., Taşkın, N., Akman, B. ve Çağlayan Dinçer, Fatma (2016), Okul öncesi öğretmeni adaylarının okul öncesi öğretmenliği programına ilişkin metaforik algıları, Cumhuriyet International Journal Of Education-Cıje E–Issn: 2147-1606 Vol 5 (3), 1 – 15.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz M. (2009), Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı üzerine bir inceleme (cumhuriyet üniversitesi eğitim fakültesi Türkçe eğitimi bölümü örneği), Ç.Ü Eğitim Fakültesi Dergisi 37 (144-167).