Fen Lisesi 12. Sınıf Fizik Ders Kitabının Bilimsel İçerik Bakımından İncelenmesi

Bu çalışmada, fen lisesi 12. sınıf fizik ders kitabı bilimsel içerik bakımından incelenmiştir. Çalışma kapsamında 12. sınıf fen lisesi fizik ders kitabında yer alan konuların bilimsel açıklamaları, ölçme-değerlendirme etkinlikleri ve görsel ifadeleri ulusal ve uluslararası literatürdeki kaynaklara göre karşılaştırılarak incelenmiştir. Yapılmış olan bu çalışmada doküman incelemesine dayalı tarama modeli kullanılmıştır. Çalışma kapsamında 12. sınıf Fen Lisesi fizik ders kitabında yer alan altı ünite ve 20 konu ulusal ve uluslararası literatürde fizik öğretiminde kullanılan 13 kaynaktaki bilgilere göre incelenmiş ve bilimsel yönden 25 tane hatalı veya eksik ifade tespit edilmiştir. Tespit edilen hatalı veya eksik ifadelerle bu ifadelerin bilimsel açıdan olması gereken doğru biçimleri tablolar halinde gösterilmiştir. Araştırmanın sonuçları doğrultusunda fizik ders kitaplarındaki hataların en aza indirilebilmesi için kitap yazım sürecinde ulusal ve uluslararası tüm kaynakların gözden geçirilmesi ve fizik ders kitaplarının incelendiği çalışmaların sayısının artırılması gerektiği önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

fizik ders kitabı, ders kitabı inceleme, bilimsel içerik, fizik eğitimi

Investigation of Science High School 12th Grade Physics Textbook in terms of Scientific Content

In this study, Science High School 12th grade physics textbook is examined in terms of scientific content. For the purposes of the study, scientific explanations, measurement-evaluation activities and visual expressions of the subjects in the 12th grade Science High School physics textbook were compared according to the sources in national and international literature. In this study, survey model based on document analysis was used. Within the scope of the study, six units and 20 topics in the 12th grade Science High School physics textbook were examined according to the information in 13 sources used in physics teaching in the national and international literature, and 25 scientifically incorrect or missing statements were determined. The incorrect or incomplete expressions detected and the correct forms of these expressions that should be scientifically are shown in tables. In line with the results of the research, it has been suggested that in order to minimize the errors in physics textbooks, all national and international sources should be reviewed during the writing process and the number of studies examining physics textbooks should be increased.

Keywords:

physics textbook, textbook evaluation, scientific concept, physics education,

PDF

___

Arslan, A., Ercan, O., & Tekbıyık, A. (2014). Fizik dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 44(201), 215-235. https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/36164/406529
Aydın, A., Çelik, A., Yılmaz, İ., Soyarslan, K., Erat, M., & Bozarslan, Ş. (2018). Ortaöğretim fen lisesi fizik 9 ders kitabı. Mustafa Yılmazlar (Ed.) Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı
Aydoğdu, M. & Kesercioğlu, T. (2005). İlköğretimde fen ve teknoloji öğretimi. Ankara: Anı
Ayvacı, H. & Devecioğlu, Y. (2013). 10. sınıf fizik ders kitabı ve kitaptaki etkinliklerin uygulanabilirliği hakkında öğretmen değerlendirmeleri. Amasya üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 418-450. https://dergipark.org.tr/en/pub/amauefd/issue/1729/21201
Balbağ, M. Z. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının hız ve sürat kavramlarına ilişkin bilişsel yapıları: Kelime ilişkilendirme testi (KİT) uygulaması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 38-47. https://dergipark.org.tr/en/pub/zgefd/issue/47926/606268
Beiser, A. (2008). Concepts of modern physics, 6th Edition (G. Önengüt, Çev.). Ankara: Akademi.
Bozan, İ. & Savaş, B. (2019). Üstün yetenekli öğrencilerde sık görülen kavram yanılgılarının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Disiplinler Arası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(6), 87-98. https://dergipark.org.tr/en/pub/jier/issue/51263/620893
Çiftçi, A., Ece, D., Bozkurt, D., Yaşar, M., & Nalbant, M. (2017). Ortaöğretim fen lisesi fizik 12 ders kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
Demir, C., Maskan, A. K., Çevik, Ş., & Baran, M. (2009). Ortaöğretim 9. sınıf fizik ders kitabının ders kitabı değerlendirme ölçütlerine göre incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 125-140. https://dergipark.org.tr/en/pub/zgefd/issue/47954/606736
Giancoli, D.C. (2016). Physics for scientists & engineers with modern physics, 14th. Ed. London: Pearson Education Limited.
Güzel, H. & Adıbelli, S. (2011). 9. sınıf fizik ders kitabının eğitsel, görsel, dil ve anlatım yönünden incelenmesi, S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 201-216. https://dergipark.org.tr/en/pub/susbed/issue/61803/924565
Güzel, H., Oral, İ., & Yıldırım, A. (2009). Lise II fizik ders kitabının fizik öğretmenleri tarafından değerlendirilmesi. S.Ü. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 133-142.
Güneş, B. (Ed.), Ateş, S., Eryılmaz, A., Yürük, N., Özdemir, Ö. F., Kanlı, U., Serin, G., Üstün, U., Aygün, M., Gülçiçek, Ç., Toroslu-Çekiç, S., & Damlı, V. (2021). Doğru bilinen yanlışlardan, yanlış bilinen doğrulara: Fizikte kavram yanılgıları. İkinci Baskı, Ankara: Palme.
Halliday, D., Resnick, R., & Walker, J. (2014). Fundamentals of physics. 10th Ed. New York: John Wiley & Sons.
Hewitt, P. G. (2015). Conceptual physics. 12th edition. Harlow UK: Pearson.
İnaç, H. & Tuksal, H. (2019). Ortaöğretim kurumları fizik eğitiminde öğrenme güçlüklerinin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 3(1), 102-121. https://doi.org/10.31200/makuubd.500460
Kayhan, E., Altun, S., & Gürol, M. (2019). Sekizinci sınıf Türkçe öğretim programı (2018)’nın 21. yüzyıl becerileri açısından değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 20-35. https://dergipark.org.tr/en/pub/aduefebder/issue/51093/607971
Kavcar, N., Çınar, G., Dönmez, İ., & Kaya Şengören, S. (2012). Fizik öğretmen adaylarının Ortaöğretim 11. Sınıf Fizik ders kitabına ilişkin görüşleri. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi (X. UFBMEK) sözlü bildirisi, Özet Kitabı, 653-654.
Kavcar, N., Kabay, G., & Arıkan, G. (2012). Ortaöğretim fizik 12 ders kitabının öğretmen adayları raporlarıyla değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 112-133. https://dergipark.org.tr/en/pub/deubefd/issue/25111/265112
Kavcar, N. & Erdem, A. (2017). Fizik öğretim programları ile fizik ders kitaplarının proje tabanlı öğrenme açısından incelenmesi. Online Fen Eğitimi Dergisi, 2(1), 11-44. https://dergipark.org.tr/en/pub/ofed/issue/30835/303703
Kanlı, U. & Yağbasan, R. (2004). Proje 2061 in ışığında fizik ders kitaplarının eğitimsel tasarımına eleştirel bir bakış. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 123-155. https://dergipark.org.tr/en/pub/gefad/issue/6759/90919
Karadağ, M., Dülgeroğlu, İ., & Ünsal, Y. (2013). Ortaöğretim 9. sınıf fizik ders kitabının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(3), 549-568. https://dergipark.org.tr/en/pub/gefad/issue/6731/90495
Kızılcık, H. Ş. & Güneş, B. (2011). Düzgün dairesel hareket konusunda üç aşamalı kavram yanılgısı testi geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(41), 278-292.
Knight, D. R. (2013). Physics for scientists and engineers : a strategic approach 3rd. Edition, New York: Pearson.
Martin, J. E. (2013). Physics for radiation protection Germany (Çev. Ed. G. Tanır, M.H. Bölükdemir, K. Koç). Ankara: Palme.
Marulcu, I. & Doğan, M. (2010). Ortaöğretim fizik ders kitaplarına ve müfredatlarına Afyonkarahisar'daki öğretmen ve öğrencilerin bakışı, Erciyes University Journal of Social Sciences Institute. 1(29), 193-209. https://dergipark.org.tr/en/pub/erusosbilder/issue/23763/253293
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Fizik öğretim programı. https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=351
Rimoldini, L. G. & Singh, C. (2005). Student understanding of rotational and rolling motion concepts, the american physical society. Physical Review Special Topics - Physics Education Research, 1, 010102 https://doi.org/10.1103/PhysRevSTPER.1.010102
Serway, R. A. & Beichner, R. J. (2000a). Fen ve mühendislik için fizik Fizik 1 (K. Çolakoğlu, Çev.). Ankara: Palme.
Serway, R. A. & Beichner, R. J. (2000b). Fen ve mühendislik için fizik Fizik 2 (K. Çolakoğlu, Çev.). Ankara: Palme
Serway, R. A. & Beichner, R. J. (2000c). Fen ve mühendislik için fizik Fizik 3 (K. Çolakoğlu, Çev.). Ankara: Palme.
Serway, R. A. & Jewett, J. W. (2019) Physics for Scientists and Engineers with Modern Physics, 10th Ed. New York: Cengage Learning.
Soong, B. C. & Yager, R. E. (1993). The inclusion of STS material in the most frequently used secondary science textbook in the U.S. Journal of Research in Science Teaching, 30(4), 339-349. https://doi.org/10.1002/tea.3660300403
Taylor, J., Zafiratos, C. & Dubson, M. (2008). Fen ve mühendislikte modern fizik kitabı. (B. Karaoğlu, Çev.). Okutman Yayıncılık, Ankara.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
Yılmaz, İ., Soyarslan, K., Erat, M., & Bozarslan, Ş. (2018). Ortaöğretim fen lisesi fizik 11 ders kitabı. Mustafa Yılmazlar (Ed.) Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
Young, H. D., Freedman, R. A. & Ford, A. L. (2012). Sears and Zemansky's university physics (Vol.1). San Francisco: Pearson.
Ünsal, Y. & Güneş, B. (2004). Bir kitap inceleme çalışması örneği olarak MEB lise 1. sınıf fizik ders kitabının eleştirel olarak incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 305-321. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/256417
Zemansky, M. & Sears, F. (2014). University physics, 14th Ed. Mexico: Pearson.