Euclides’in Elementler isimli kitabında ortaya koymuş olduğu Aksiyomatik yöntemle matematik 19. yüzyıla kadar mutlak doğruluğun temsilcisi olarak görülmüştür. Matematikçiler uzun süre Euclides’in söz konusu eserinde belirttiği beşinci postulatı ispatlamak için uğraşmışlardır. Matematik tarihinde problemli postulat olarak da adlandırılan beşinci postulatın uzun süre doğrulanamayışı, birtakım şüpheleri de beraberinde getirmiştir. İbn-i Heysem, Ömer Hayyam, Nasîruddîn-i Tûsî gibi İslam bilginleri beşinci postulatın ispatında oldukça fazla yol almışlar fakat çalışmalarını nihayete erdirememişlerdir. 18. yüzyılın sonlarında Giovanni Girolamo Saccheri ve Johann Lambert İslam matematikçilerinin ortaya koydukları çalışmaları ilerletmişler ve nihayet 19. yüzyılın başında Carl Friedrich Gauss, Janos Bolyai, Nikolai Ivanovich Lobachevsky ve Bernhard Riemann Euslides-dışı geometrileri formüle etmeyi başarmışlardır. Euclides-dışı geometrilerin ortaya çıkması matematiğin temellerinin sorgulanmasına sebep olmuş, matematiğin önermelerinin mutlak doğruluğu sorgulanır hale gelmiştir.  Matematikte meydana gelen bu olağandışı gelişmeler matematik felsefesinin de çalışma alanını genişletmiştir. 19. yüzyılda matematiği yeniden temellendirmek için matematik felsefesinde Mantıkçılık, Formalizm ve Sezgicilik gibi ekoller ortaya çıkmıştır. Bu ekollerin dışında söz konusu problemle ilgili çalışmalar yapmış fakat bir ekole dönüşmemiş bazı isimler de mevcuttur. Bunlardan biri de Jósef Maria Hoene-Wroński’dir. Osmanlı’nın son dönem aydınlarından biri olan Hüsnü Hamid, Jósef Maria Hoene-Wroński’nin matematik felsefesi anlayışını incelemiştir. Hüsnü Hamid konuyu, Dârü’l-Fünûn Fen Fakültesi Mecmuası’nda sırasıyla “Hoene Wroński’nin Tevabi-i Elfiyesi”, “Hoene Wroński’nin Tevabi-i Elfiyesi (devam)”ve “Wroński’nin Riyaziyat Felsefesi”başlıklı yayımlamış olduğu üç makale ile ele almıştır. Hüsnü Hamid ilk iki makalesini, Wroński’nin matematik felsefesine dair yazmayı planladığı üçüncü makalesine zemin hazırlamak maksadı ile yazmıştır. Wroński’nin matematik felsefesinde yapmak istediği şey, matematiğin tümünün türetilebileceği, “en yüksek kanun” olarak isimlendireceği bir matematiksel formülü ortaya koymaktır. Hüsnü Hamid makalelerinde Wroński’nin bu anlayışını vurgulamakla yetinmemiş, söz konusu formül arayışında Wroński’yi matematiksel açıdan doğrulamaya çalışmıştır. Hüsnü Hamid ilk iki makalesinde Wroński’nin yöntemine mesafeli yaklaşırken, son makalesinde 4. dereceden büyük denklemlerin çözümünde bu yöntemin çok yaklaşık sonuçlar verdiğini doğrulamıştır. Hüsnü Hamid’in, döneminin önemli matematikçilerinden olan Wroński’nin matematik felsefesi yaklaşımı ile ilgilenmiş olması ve bunun açığa çıkarılmış olması bilim tarihimiz açısından değerlidir.    

With the impact of the axiomatic method revealed by Euclides in  his book of Elements, mathematics was regarded as the reflection of absolute truth until the 19th century. For a long time mathematicians have tried to prove the fifth postulate that Euclides mentioned in his book. The fact that the fifth postulate, which is also called problematic postulate in the history of mathematics, could not be confirmed for a long time brought about some doubts. Islamic scholars such as Ibn al- Haytham, Omar Khayyam, Nasiruddin-i Tûsî have made considerable progress in the proof of the fifth postulate, but have not been successful in their work. In the late 18th century, Giovanni Girolamo Saccheri and Johann Lambert advanced the work of Islamic mathematicians. Later, at the beginning of the 19th century, Carl Friedrich Gauss, Janos Bolyai, Nikolai Ivanovich Lobachevsky and Bernhard Riemann were able to formulate non-Euclidean geometries. With the emergence   of non-Euclidean geometries, the foundations of mathematics have started to be discussed. Thus the absolute truth of the propositions  of mathematics has become doubtful. These unusual developments  in mathematics have expanded the field of study of the philosophy  of mathematics. In the 19th century, schools of Logic, Formalism, and Intuitionism emerged in the philosophy of mathematics to re- foundation of mathematics. Apart from these schools, there were some scientists who have worked on this subject but whose ideas have not turned into a school. One of them was Jósef Maria Hoene-Wroński.Hüsnü Hamid, one of the late Ottoman intellectuals,  examined  Josef Maria Hoene- Wroński’s understanding of mathematical philosophy. Hüsnü Hamid tackled the subject in his articles titled respectively “Hoene Wroński’s Tawabi-i Elfiye”, “Hoene Wroński’s Tawabi-i Elfiye (cont.)” and “Wroński’s Mathematical Philosophy” published in the Journal of the Faculty of Science in Daru’l-Fünun. Hüsnü Hamid asserted that he wrote his first two articles in order to lay the groundwork for his third article on Wroński’s mathematical philosophy.What Wroński aims to do in philosophy of mathematics is to put forward a mathematical formula, which he might call “the highest law” from which all mathematics can be derived. Hüsnü Hamid not only emphasized Wroński’s this line of understanding in his articles, but also tried to confirm Wroński mathematically in his search for the formula in question.In his first two articles, Hüsnü Hamid approached Wroński’s thoughts in a distance, while in his last article he confirmed that Wroński’s methods yielded very approximate results in the solution of equations of higher degree than 4, as Wroński puts it. It is valuable for our history of science that the fact that Hüsnü Hamid was interested in the mathematical philosophy of Wroński, which was not very popular during his time, and that it was revealed.