ÖZ Bu çalışma, öncelikle bir “meta-varlık” çalışmasıdır. Bir meta-varlık çalışması olarak bu yazı, Kindî’nin metafiziğinde yer alan varlık kavramlarına ve varlık felsefesine odaklanmaktadır. Çünkü Kindî ilk İslam filozofudur ve “feylesofu’l-Arab” ünvanıyla tanınmaktadır. Kindî kelam ile felsefe arasında bir köprü isimdir. Felsefeyi teori ve pratik açıdan muhtelif şekilde tanımlar. Kendisinden önce felsefeyle uğraşanlara teşekkür eder. O, İslam düşüncesinde ilk metafizik yazarıdır. İslam felsefe tarihinde ilk felsefe sözlüğünü kaleme alan bir düşünürdür. O, Beytü’l-hikme’de tercüme heyetinde görev yapan bir isimdir. Eseri Aristoteles’in terimiyle İlk Felsefe adını taşımaktadır. İslam düşüncesinde felsefî terminoloji onun metafiziğine dayanmaktadır. Başka bir ifadeyle Türkçe bir metafizik için İslam metafiziği, İslam metafiziği için onun terminolojisi önemlidir. Onun metafiziği İslam metafiziğinin başlangıcıdır. Çünkü o, Arapça felsefe terminolojisinin kontrolörü ve eserlerinde kullanan ismidir. Bu çalışma, Kindî metafiziğiyle ilgili yapılan ilk çalışma değildir. Böyle bir iddiası da yoktur. Ancak bu çalışma, bir meta-varlık çalışması olarak, Türkçe “varlık” kavramının ötesine odaklanmaktadır. Öte (meta) kavramı, varlığın İslam düşüncesindeki Arapça, Farsça, Türkçe, …vb. dillerdeki varoluşunu ve formlarını imlemektedir. O nedenle çalışmamız bir ilk örnek olarak Kindî terminolojisine odaklanmaktadır. Bu bakımdan onun terminolojisi İslam düşüncesinin temel ilkesini ve başlangıcını oluşturmaktadır. Kindî felsefesinde meta-varlık, şey, hak, vücûd (insanî varlık ve bilgi), eys, inniyye (varlık), mevcûd (varlık ve cümlede bağ) olmak üzere altı terim olarak varolmakta, Bir (vâhid) kavramı üzerinden bir-çok felsefesi olarak ortaya çıkmaktadır. Kindî’de Bir sayı değildir. Bir çok değildir. Bir nefs değildir. Sayı ikiyle başlar. İki çokluktur. Bir haktır. Bir el-Hakk’ı ifade ederken birlik, şeylerin (eşyâ) gerçekliği olarak varolmakta, Kindî onları tümeller olarak ifade etmektedir. Böylece varlık varoluşu bakımından birlik ve çokluk olarak ortaya çıkmaktadır. Bu şekliyle Kindî metafiziği, bizim Türkçe “Varlık” kavramımızın “ötesi”ni ve bir örneğini, klasik İslam metafiziğinin de başlangıcını oluşturmaktadır.

ABSTRACT This paper is a study of “meta-varlık (being)”. As a meta-varlık study, it focuses on the concept of varlık (being) in Kindi’s metaphysics and his ontology. Because Kindi is the first Islamic philosopher and known as “philosopher of Arab”. Kindi provides a logical connection between al-Kalam and Philosophy. He defines philosophy in various ways in terms of theory and practice. He would also like to thank predecessors engaged in philosophy before him. He is the first metaphysical author in Islamic thought and is a thinker who wrote the first dictionary of philosophy in the history of Islamic philosophy. He is a member of the translation committee of the Bayt al-hikma. His work is entitled by Aristotle as “First Philosophy”. Philosophical terminology in Islamic thought is based on his metaphysics. In other words, Islamic metaphysics is crucial for the metaphysics in Turkish and Kindî’s terminology is crucial for Islamic metaphysics. His metaphysics is the beginning of Islamic metaphysics. This beginning is an introduction to the metaphysics in Turkish. Because he is the controller of the terminology of philosophy translated into Arabic and uses it in his works. This article is not the first study of the Kindi metaphysics. There is also no such a claim. However, as a meta-varlık (being) study, this article focuses “beyond” the concept of “being (varlık)” in Turkish. Furthermore, meta concept refers to existence and ontology of “being” and forms of it included in Islamic thought in Arabic, Persian, Turkish, etc. languages. Therefore, our study focuses on the Kindî’s terminology as a first sample. In this respect, his terminology constitutes the basic principle and beginning of Islamic thought. In the philosophy of Kindî, meta-varlık exists as six terms: thing (şey), right and reality (hak), existence and humanistic knowledge (wujûd), being (ays, anniyya), existent and copula in a sentence (mawjûd) and appears as a one-many philosophy from the principle of One (vâhid) concept. One is not a number in Kindî’s thought. One is not many. One is not soul (nafs). The number starts with two. Two is multiple. One is a truth (al-Hakk). While One expresses Reality (el-Hak), Unity exists as the reality of things and Kindî expresses them as universals. Therefore, being has unity and plurality. In this form, the Kindî metaphysics constitutes the “beyond” and an “example” of our Being (Varlık) concept in Turkish and also the beginning of Islamic metaphysics.