BIST bilişim sektöründeki firmaların AR-GE harcamalarının finansal performans üzerindeki etkisi

Küreselleşme ile birlikte teknolojide yaşanan hızlı değişimler firmaların yenilikçi ürün ve hizmete yatırım yapmaya yönlendirilmiştir. Yeni ürün geliştirme veya var olan ürünü teknolojik gelişmelere uygun bir hale getirmek isteyen firmalar araştırma geliştirme (Ar-Ge) faaliyetlerine yatırım yapmaktadır. Ar-Ge faaliyetleri için yapılan yatırım harcamaları firmalara için hem bir risk hem de bir getiri olarak düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı, firmaların yaptıkları Ar-Ge harcamalarının finansal performanslarına olan etkisini belirlemektir. Bu kapsamda, 2012-2018 yılları arasında Borsa İstanbul (BIST) Bilişim Endeksinde işlem gören 7 firmanın Ar-Ge ve performans verileri kullanılmıştır. Ar-Ge yoğunluğu ve Ar-Ge faaliyetlerinin aktif karlılık oranı, özsermaye karlılık oranı ve hisse senedi kazanç değerleri üzerindeki etkisini belirlemek için kurulan 3 ayrı model ile panel veri analizi uygulanmıştır. Ayrıca, analizde kaldıraç oranı ve aktif büyüklüğün doğal logaritması kontrol değişkeni olarak kullanılmıştır. Ampirik testler sonucunda Ar-Ge yoğunluğu oranının finansal performans göstergeleri üzerindeki etkisinin istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönlü olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ar-Ge faaliyetlerinin ile performans göstergeleri arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edilememiştir.

The effect of R&D expenditures on financial performance of the companies in BIST informatics sector

With the rapid changes in technology with globalization, companies have been directed to invest in innovation products and services. Companies that want to develop new products or adapt the existing product to technological development invest in research and development (R&D) activities. Investment expenditures for R&D activities are considered as both a risk and a return for companies. The purpose of this study is to determine the impact of companies’ R&D expenditures on their financial performance. In this context, R&D and performance data of 7 companies traded in Borsa Istanbul (BIST) Informatics Index between 2012-2012 were used. Panel data analysis was applied with 3 different models established to determine the effect of R&D intensity and R&D activities on the rate of return on assets, return on equity and earnings on stock. In addiition, leverage ratio and natural logarithm of asset size are used as control variables in the analysis. As a result empirical tests, it is concluded that the effect of R&D intensity ratio on financial performance indicators is statistically significant and positive. No statistically significant relationship was found between R&D activities and performance indicators.

Keywords:

Research and Development Expenditures, Financial Performance Panel Data Analysis,

PDF

___

Abrahams, T. & Sıdhu, K. B. (1998). The role of R&D capitalisations in firm valuation and performance measurement. Australian Journal of Management, 23(2), 169-183.

Alper, D. & Aydın, E. (2016). Relationship between r&d and corporate performance: An empirical analysis in Istanbul Stock Exchange. PARADOKS Economics, Sociology and Policy Journal, 12(2), 96-114.

Aytekin, S. & Özçalık, S. G. (2018). Borsa İstanbul Teknoloji ve bilişim endeksi firmalarında Ar-Ge harcamaları ve finansal performans ilişkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(ICEESS’18), 67-73, http://dx.doi.org/10.18506/anemon.452625.

Bosworth, D. & Rogers M. (2001). Market value, R&D and intellectual property: An empirical analysis of large Australian firms. The Economic Record, 77(239), 323-337, https://doi.org/10.1111/1475-4932.t01-1-00026

Cockburn, L. & Griliches, Z. (1988). Industry effects and appropriability measures in the stock market’s valuation of R&D and patents. American Economic Review, 78, 419-423.

Dağlı, H. & Ergün, T. (2017). Türkiye’de Ar-Ge harcamalarının firma karlılığına etkisi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 69-83.

Doğan, M. & Yıldız, F. (2016). Araştırma ve geliştirme harcamalarının (AR-GE) Firma karlılığı üzerindeki etkisi: BIST’te işlem gören imalat sanayi firmaları üzerine bir araştırma. Kastamonu Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(4), 178-187.

Dünya Bankası (2020), World Bank Database, www.databank.worldbank.org

Ghaffar, A. & Khan, W. A. (2014). Impact of research and development on firm performance. International Journal of Accounting and Financial Reporting, 4(1), 357-367, https://doi.org/10.5296/ijafr.v1i1

Güneş, H. (2019). Ar-Ge harcamaları ile ekonomik büyüme ilişkisi: OECD ülkeleri için panel veri analizi, Sakarya Üniversitesi İktisat Dergisi, 8(2):160-176.

Hirschey, M. & Weygandt, J., J. (1985). Amortization policy for advertising and research and development expenditures. Journal of Accounting Research, 23(1), 326-335.

Hsu, F.J., Chen, M-Y. Chen, Y-C & Wang, W-C. (2013). An empirical study on the relationship between r&d and financial performance, Journal of Applied Financial & Banking, 3(5):107-119.

Işık, N. Engeloğlu, Ö. & Kılınç, E. C., (2016). Araştırma ve geliştirme harcamalarının, karlılık ve satışlar üzerindeki etkisi: Borsa İstanbul firmaları üzerine bir uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 47, 27-46.

Karacaer, S. Aygün, M. & İç S., (2009). Araştırma ve geliştirme giderlerinin firma performansı üzerindeki etkisi: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası üzerine bir inceleme. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, (MÖDAV), 2, 65-86.

Karjalaınen, P. (2008). R&D Investment: The effects of different financial environments on firm profitability. Journal of Multinational Financial Management, 18(2), 79-93, https://doi.org/10.1016/j.mulfin.2007.02.006

Lantz, J.S. & Sahut, J.M. (2005), R&D Investment and the financial performance of technological firms, International Journal of Business, 10(4):1-20.

Özer, A. Öztürk, M. & Özer, N. (2019). BİST imalat sanayi firmalarının araştırma ve geliştirme giderlerinin piyasa değeri ve firma karlılığı üzerindeki etkisi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 82, 135-146, DOI: 10.25095/mufad.801413

Ruıqı W., Wang, F., Xu, L. & Yuan C. (2017). R&D expenditures, ultimate ownership and future performance: Evidence from China. Journal of Business Research, 71, 47-54, http://dx.doi.org/10.1016/j.jbusres.2016.10.018

Topaloğlu, E.E., Erkol Yıkılmaz, A. & Karakozak, Ö. (2017). Araştırma ve geliştirme yatırımlarının pay senedi getirileri ve pay senedi fiyat volatilitesine etkisi: Borsa İstanbul teknoloji bilişim firmaları üzerine bir uygulama, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1):1-13.

Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) (2020), TUİK Data, www.data.tuik.gov.tr

Uzun Kocamış, T. & Güngör, A. (2014). Türkiye’de Ar-Ge harcamaları ve teknoloji sektöründe Ar-Ge giderlerinin karlılık üzerine etkisi: Borsa İstanbul uygulaması. Maliye Dergisi, 166, 127-138.

Yerdelen Tatoğlu, F. (2012). Panel veri analizi (1. Baskı). İstanbul: Beta Yayıncılık.