TÜRKİYE’DE İLLERİN GELİŞMİŞLİK DÜZEYİ DİKKATE ALINARAK SAĞLIK HİZMETLERİNİN KÜMELEME ANALİZİ ARACILIĞIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ

Tam iyilik halinde olma şeklinde tanımlanan sağlığın, korunması ve devam ettirilmesi için sunulan hizmetler, sağlık hizmeti olarak adlandırılmaktadır. Sunulan ve bireyler tarafından alınan sağlık hizmetlerinin düzeyini etkileyen çeşitli faktörler vardır. Bu faktörlerden birisi, bireyin yaşadığı yerdeki sosyal ve ekonomik gelişmişlik düzeyidir. Türkiye, gelişmekte olan ülkelerden birisi olmasına karşın iller arasında gelişmişlik düzeyleri arasında farklılıklar bulunmaktadır. Farklılıklar, illerde sunulan sağlık hizmetleri düzeyinde de kendisini göstermektedir. Bu nedenle çalışmada, illeri gelişmişlik düzeyi ile sağlık hizmetleri seviyeleri dikkate alınarak kendi aralarındaki farklılıklar incelenmiştir. Çalışmada kümeleme analizi yöntemlerinden Ward tercih edilmiştir. 81 ili kapsayan analizde 31 adet sağlık değişkeni kullanılmıştır. Sağlık değişkenleriT.C. Sağlık Bakanlığı’nın hazırladığı “Sağlık İstatistikileri Yıllığı”ndan elde edilmiştir. Analiz sonucunda, illerin sosyal ve ekonomik gelişmişlik düzeyleri ile sağlık hizmetleri düzeyleri arasında pozitif bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır.

EVALUATION OF HEALTH SERVICES TAKING INTO ACCOUNT THE DEVELOPMENT LEVEL OF CITIES BY MEANS OF CLUSTER ANALYSIS IN TURKEY

Health is defined as a state of complete well-being and health services are such a kind of services which help to protect and sustain the health situation. There are several factors which affect health services and the level of services individuals utilized. One of the factors is that social and economic development level where individuals live. Turkey is one of the developing countries and despite this there are huge development differences among the cities. Differences could be seen in health services at the city level. Because of this reason, this study investigates the differences among the cities on the consideration of development and health service level. Ward clustering method is chosen for the analysis. The analysis consists of 81 cities and uses 31 health variables. Health variables are taken from “Health Statistics Annual” prepared by The Ministry of Health. Results reveal that there is a positive correlation between social-economic development and health service level for cities.

PDF

___

AKDUR, Recep; (1999), “Türkiye’de Sağlık Hizmetleri ve Avrupa Topluluğu Ülkeleriyle Kıyaslanması”, İnternet Adresi: http://www.recepakdur.com/upload/ab_turkiye_kiyaslamasi.pdf, Erişim Tarihi: 20.01.2017.
AKIN, H. Besim ve Özge EREN; (2012), “OECD Ülkelerinin Eğitim Göstergelerinin Kümeleme Analizi ve Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi İle Karşılaştırmalı Analizi”, Öneri Dergisi, 10(37), ss. 175-181.
AKTAN, C. Can ve A. Kadir IŞIK; (2006), “Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Alternatif Yöntemler”, İnternet Adresi: http://www.canaktan.org/ekonomi/ saglik-degisim-caginda/pdf- aktan/finansman-alternatif.pdf, Erişim Tarihi: 15.12.2016.
ALPTEKİN, Nesrin ve Gözde YEŞİLAYDIN; (2015), “OECD Ülkelerinin Sağlık Göstergelerine Göre Bulanık Kümeleme Analizi İle Sınıflandırılması”, İşletme Araştırma Dergisi, 7(14), ss.137-155.
BATIREL, Ömer; (1993). “Sağlık Hizmetleri Üretimi ve Finansmanı Konusunda Yeni Yaklaşımlar”, İstanbul Üniversitesi Elektronik Dergisi, İnternet Adresi: http://www.iudergi.com/tr/indexiphp/iktisatmaliye/aerticle/view/file/14021/13231. Erişim Tarihi: 12.12.2016.
BERALDO, Sergio; Daniel, MONTOLIO and Gilberto, TURATI; (2005).,“Healty, Educated and Wealthy: Is the Welfare State Really Harmful for Growth?”, Internet Adress: http://www.ere.ub.es/dtreball/ E05127.rdf/at_download/file, Access Date: 05.01.2013.
BİLGİLİ, Emine ve Eyyup ECEVİT; (2009). “Sağlık Hizmetleri Piyasasında Asimetrik Bilgiye Bağlı Problemler ve Çözüm Önerileri”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 11(2), ss.201-228.
BROWN, Sarah; Arne Risa HOLE and Dilek KILIÇ; (2014),” Out-Of-Pocket Health Care Expenditure in Turkey: Analysisi of Tje 2003-2008 Household Bedget Surveys”, Economic Modelling, 41, pp. 211-218.
ÇELİK, Şenol; (2013), “Kümeleme Analizi İle Sağlık Göstergelerine Göre Türkiye’deki İllerin Sınıflandırılması”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14 (2), ss.175-194.
DAĞLI, H. Gamze; (2006), “Türkiye’ de Sağlık Sektörünün Yapısı”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ERDEM, Ramazan ve Edibe PİRİNÇCİ; (2003), “Sağlık Hizmetlerinde Kullanım ve Kullanımı Etkileyen Faktörler”, O.M.Ü. Tıp Dergisi, 20 (1), ss.39-46.
ERSÖZ, Filiz; (2008), “Türkiye İle OECD Ülkelerinin Sağlık Düzeyleri ve Sağlık Harcamalarının Analizi”, İstatistikçiler Dergisi, 2, ss.95-104.
FOGEL, W. Robert; (1994), “Economic Growth, Population Theory and Physiology. The Bearing of Long-Term Processes on the Making of Economic Policy”, The American Econoim Review, 84 (3), pp. 369- 395.
GİRGİNER, Tülay; (2013), “Çok Boyutlu Ölçekleme ve Kümeleme Analizi İle Sağlık Göstergeleri Bakımından Türkiye’nin AB Üyesi Ülkelerle Karşılaştırılması”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 28 (323), ss.55- 72.
KALAYCI, Şeref; (2014), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Altıncı Baskı, Ankara: Asil Yayınları.
KÖK, Mualla ve Ferhat SAYIM; (2009), “Sağlık Hizmetlerinde Yerel Yönetim Yatırımları”, Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı, Cilt. 3, s. 274-287.
LAGO_PENAS, Santiago; David CANTARERO_PRIETO and Carla BLAZQUEZ-FERNANDEZ; (2013),” On The Realtionship Between GD And Health Care Expenditure: A New Look”, Economic Modelling, 32, pp. 124-129.
LEFEVRE, Thomas; Claire RONDET; Isabella PARIZOT and Pierre CHUVIN; (2014), “Applying Multivariate Clusting Techniques To Health Data: The 4 Types Of Healthcare Utilization In The Paris Metropolitan Area”, Plos One Journal, 9 (12), pp. 1-20.
LUFT, S. Harold, (1975). “In Impact of Poor Health on Earnings”. The Review Of Economics and Statistics, 57(1), pp. 43-57.
MUTLU, Ayşegül ve A. Kadir IŞIK; (2005), Sağlık Ekonomisi, İkinci Baskı, Ankara: Ekin Kitabevi.
NAKİP, Mahir; (2006). Pazarlama Araştırmaları Teknikler Ve (SPSS Destekli) Uygulamalar, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
ÖZDAMARLAR, Kazım; (1999), Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi-2 (Çok Değişkenli Analiz) SPSS-Minitab, İkinci Baskı, Eskişehir: Kaan Kitabevi.
PRESTON, H. Samuel; (1975), “The Changing Relation Between Mortality and Level of Economic Development”, Populatin Studies, 29 (2), pp. 231- 248. RIVERA, Berta. and Luis, CURRAIS; (1999), “Income Variation and Health Expenditure Evidence for OECD Countries”. Review Of Development Economics, 3 (3), pp. 258-267.
RIVERA, Berta. and Luis, CURRAIS; (2004), “Public Health Capital and Productivity in the Spanish Regions: A Dynamic Panel Data Model”, World Development. 32(5), pp.871−885.
ŞEKER, Murat; Arif SALDANLI ve Hakan BEKTAŞ; (2015), İller Arası Rekabet Endeksi 2013-2014, Kayseri: Kayseri Ticaret Odası Araştırma Dizisi.
T. C. Sağlık Bakanlığı; (2016), Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2015, Ankara: Sağlık Araştırmaları Genel Yayın Müdürlüğü, Yayın No. SB-SAGEM- 2016/1.
TEKİN, Bilgehan; (2015), “Temel Sağlık Göstergeleri Açısından Türkiye’deki İllerin Gruplandırılması: Bir Kümeleme Analizi Uygulaması”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, İnternet Adresi: http://dx.doi.org/10.18074/cnuiibf.196, Erişim Tarihi: 20.03.2017.
Türkiye İş Bankası; (2015), “2013 Verileriyle Türkiye’de İllerin Gelişmişlik Düzeyi Araştırması”, İnternet Adresi: https://ekonomi.isbank.com.tr/User Files/pdf/ar_07_2015.pdf, Erişim Tarihi: 10.03.2017.