Türk işletme gruplarında kurumsal yönetişim mekanizmalarının ortak yönetim kurulu üye profilleri üzerindeki etkileri

Bu çalışma ile işletme gruplarının yönetimini daha iyi anlamak adına kurumsal yönetişim mekanizmalarının Türk işletme gruplarında yaygın olarak görülen ortak yönetim kurulu üye profilleri üzerindeki etkileri, bağlı kuruluşlar düzeyinde incelenmeye çalışılmaktadır. Çalışmada, kurumsal yönetişim mekanizmaları olarak ele alınan sahiplik yoğunlaşmasının ve yönetim kurulu yapılarının ortak yönetim kurulu üyelerinin sayıları ve profilleri üzerindeki etkileri, bir dizi kontrol değişkeni dikkate alınarak irdelenmektedir. Bu anlamda, kasıtlı örnekleme yöntemi ile belirlenen 10 işletme grubunun 53 bağlı kuruluşunun 2011 ve 2014 yıllarına ait elde edilen ikincil verilerinden yararlanılmaktadır. Analiz sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde, yönetim kurulu büyüklüğünün ve iç üye oranının ortak yönetim kurulu üyeliğini olumlu yönde etkilediği, kadın üye oranının ise olumsuz yönde bir etki yarattığı görülmektedir. Bununla birlikte, ilgili yazının aksine, sahiplik yoğunlaşmasının herhangi bir etkisine rastlanılmamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ortak Yönetim Kurulu Üyelikleri, İşletme Grupları, Sahiplik Yoğunlaşması, Yönetim Kurulu Yapıları

The effects of corporate governance mechanisms on shared board membership profiles in Turkish business groups

The effects of corporate governance mechanisms on shared board membership profiles in Turkish business groups at subsidiary levels are examined to understand the management of business groups in this study. In this research, the effects of ownership concentration studied as corporate governance bodies and the structures of boards on the number of shared board memberships and their profiles are scrutinized by taking into consideration a bunch of control variables. In this regard, secondary data obtained from 53 subsidiaries belonging to 10 business groups in years of 2011 and 2014 are used, determined by judgmental sampling. As the results of analyses are evaluated as a whole, it is found out that the size of board of directors and the ratio of internal members affect shared board membership positively, whereas the ratio of female members influences it negatively. However, contrast to related literature, there is no the effect of the concentrated ownership on interlocking directoriates.

Keywords:

Interlocking Directorates, Business Groups, Ownership Concentration, Board Structures,

PDF

___

ATAAY, Aylin; (2008), “Aile İşletme Gruplarında Karşılıklı Kenetlenmiş Yönetim Kurulları: İMKB 100 Şirketlerinden Bulgular”, Tamer Koçel (Ed.), 3. Aile islemeleri Kongre Kitabı, İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları, ss. 19–31.
BAYCAN, Nadire Ç. ve Fatih SEMERCİÖZ; (2013), “Kaynak Bağımlılığı Yaklaşımı Temelinde, İMKB-100 Endeksindeki Şirketlerde Varolan Ortak Yönetim Kurulu Üyeliklerine Bir Bakış”, Kemal Demirci ve diğerleri (Ed.), 21. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti., ss. 565–575.
BUĞRA, Ayşe ve Behlül ÜSDİKEN; (1995), “Societal variations in state-dependent organizational forms: The South Korean chaebol and Turkish holding company”, Emot (European Management and Organization in Transition) Workshop, Helsinki: Finland.BUNTİNG, David and Jeffery BARBOUR; (2008), “Interlocking Directorates in Large American Corporations, 1896–1964”, The Business History Review, 45(3), pp. 317–335.
BURT, Ronald S.; (2006), “İnterlocking Directorates Behind the S&P Indices”, InternetAddress: http://faculty.chicagobooth.edu/ronald.burt/research/files/IDS&P.pdf Date Of Access: 05.07.2016.
BÜYÜKÖZTÜRK, Ş.; (2009), Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Onuncu Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
CHAFİK, Kammoun and Boujelbene YOUNES; (2012), “Relationship between C.E.O Ownership and the Debt”, International Journal of Business and Social Science, 3(6), pp. 56.
ÇOLPAN, Aslı M. and Takashi HİKİNO; (2008), “Türkiye’nin Büyük Şirketler Kesiminde İşletme Gruplarının İktisadi Rolü ve Çeşitlendirme Stratejileri”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt 8, Sayı 1–2, ss. 23–58.
DAİLY, Catherine M. and Dan R. DALTON; (1993), “Board of Directors Leadership and Structure: Control and Performance Implications ”, Entrepreneurship Theory and Practice, 17, pp. 65–81.
DAİLY, Catherine M. and other; (1996), “Boards of Directors: A Review and Research Agenda” Journal of Management, 22, pp. 409–438.
DEMİRAĞ, İstemi ve Mehmet SERTER; (2003), “Ownership Patterns and Control in Turkish Listed Companies”, Corporate Governance, 11(1), pp.40–51.
DENİS, Diane K. and John J. MCCONNELL; (2001), “International Corporate Governance”, Purdue Ciber Working Papers, Internet Address: http://docs.lib.purdue.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1016&context=ciberwp Date Of Access: 11.03.2016.
DİCLE, I.A. ve G. TURGUT; (2003), “A Longitudinal Study of Interlocking Directorates of the Companies Quoted in Istanbul Stock Exchange between 1996–2001”, Delener, N. ve Chao C.-N. (Ed.) Gbata Proceedings Book.
DİRLİK, Serkan (2014b), “Türkiye’deki İşletme Gruplarının Uluslararasılaşması: Çoklu Örnek Olay Araştırması”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Muğla: Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
GÖKŞEN, Nisan. S.; (2015), Makrokurumsal Bakış Açısı: Bir Değerlendirme, A.S. Sargut ve Ş. Özen (Ed.), Örgüt Kuramları, 3. Baskı içinde ss. 331–378, Ankara: İmge Kitabevi.
GULATİ, Ranjay and James D. WETPHAL; (1999), “Cooperative or controlling? The effects of CEO-board relations and the content of interlocks on the formation of joint ventures”, Administrative Science Quarterly, 44(3), pp. 473–506.
HEEMSKERK, Eelke M.; (2013), “The Social Field of the European Corporate Elite:A Network Analysis of Interlocking Directorates Among Europe’s Largest Corporate Boards ”, Global Networks, 11(4), pp. 440–60.
İLHAN, T.; (2005), “Uluslararası Ortak Girişimlerde Şirket İçi Tutarlılık ve Yerel Eşbiçimlilik Baskılarını Yönetmede Farklılaşan Stratejik İnsan Kaynakları Uygulamalarının Rolü”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(2), ss.81–119.
İLHAN-NAS, T.; T. OKAN; E. TATOĞLU; M. DEMİRBAĞ and K. W. GLAİSTER; (2018a), “The Effects of Ownership Concentration and Institutional Distance on the Foreign Entry Ownership Strategy of Turkish MNEs.”, Journal of Business Research, 93, pp. 173–183.
İLHAN-NAS, T.; T. OKAN; E. TATOĞLU; M. DEMİRBAĞ; G. WOOD; and K. W. GLAİSTER; (2018b), “Board Composition, Family Ownership, Institutional Distance and the Foreign Equity Ownership Strategies of Turkish MNEs.”, Journal of World Business, 53, pp. 862–879.
JENSEN, Michael C. and William H. MECKLİNG; (1976), “Theory of the firm: Managerial behavior, agency costs and ownership structure”, Journal of Financial Economics, 3(4), pp. 305–359.
KARAEVLİ, Ayşe; (2008), “Türkiye’deki İşletme Gruplarında Çeşitlendirme Stratejilerinin Evrimi”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 8(1-2), ss.85-107.
KARASU, R.; (2013), “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ile Anonim Şirketlerde Kurumsal Yönetim ile ilgili Getirilen Yenilikler ”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 4(2), ss. 33–60.
KELLER, Hansueli and other; (2006), “Board Characteristics and Involvement in Strategic Decision Making: Evidence From Swiss Companies”, Journal of Management Studies, 43(5), pp. 1201–1226.
KHU−KPMG-T−DEIK−VCC (Kadir Has University, KPMG Turkey, the Foreign Economic Relations Board, Vale Columbia Center on Sustainable International Investment); (2011), “Turkish Multinationals Steady On Their Course Despite Crisis, Survey Finds”, Internet Address: http://sites.khas.edu.tr/EMGP/report.html, Date of Access: 11.11.2018.
KOCA, M. A.; (2015), “İşletme Gruplarında Çeşitlenme ve Bilgi Alanı Yönetimi: Türkiye Örneği” Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
KULA, Veysel; (2005), “The Impact of the Roles, Structure and Process of Boards on Firm Performance: evidence from Turkey”, Corporate Governance: An İnternational Review, 13(2), pp. 265–276.
KULA,Veysel and Ekrem TATOĞLU; (2006), “Board Process Attributes and Company Performance of Family–Owned Businesses in Turkey”, Corporate Governance, 6(5), pp. 624–634.
LESTER, Richard H. and Albert A CANNELLA; (2006), “Interorganizational Familiness: How Family Firms Use Interlocking Directorates to Build Community-Level Social Capita” Entrepreneurship Theory and Practice, 30(6), pp. 755–775.
LİNS, Karl V.; (2003), “Equity Ownership and Firm Value in Emerging Markets,” Journal of Financial and Quantitative Analysis, 38(1), pp. 159–184.
MAK, Y.T. and M.L. ROUSH; (2000), “Factors Affecting the Characteristics of Boards of Directors: An Empirical Study of New Zealand Initial Public Offering Firms”, Journal of Business Research, 47(2), pp. 147–159, Internet Address: http://directory.umm.ac.id/Data%20Elmu/jurnal/J-a/Journal%20Of%20Business%20Research/Vol47.Issue3.2000/5226.pdf, Date of Access: 13.03.2016.
MAMAN, Daniel; (1999), “Research Note: Interlocking Ties within Business Groups in Israel - A Longitudinal Analysis, 1974–1987”, Organization Studies, 20(2), pp. 323 –339.
MCDONALD, Michael L. and other; (2008), “What Do They Know? The Effects of Outside Director Acquisition Experience of Firm Acquisition Performance”, Strategic Management Journal, 29(11), pp. 1155–1177.
MERT, Kübra; (2012), “Türkiye’deki İşletme Gruplarının Uluslararasılaşma Motivasyonunun Lokasyon ve Giriş Stratejisi Üzerindeki Etkisi ”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
MİKKELSON, Wayne H. and Richard.S. RUBBACK; (1985), “An Empirical Analysis of the Interfirm Equity Investment Process,” Journal of Financial Economics, 14(4), pp. 523 –53.
MİZRUCHİ, Mark S.; (1996), “What do interlocks do? An analysis, critique, and assessment of research oninterlocking directorates.” Annual Review of Sociology 22, pp. 271–298.
MURRAY, Georgina; (2000), “Interlocking directorates Australia and New Zealand Comparisons”, Julie Henderson and other (Ed.), Australian Sociological Association (TASA) 2000 Conference, Flinders Üniversity, pp. 01–16.
OKAN, T.; S. SARI ve T. İLHAN–NAS; (2014), “Yönetim Kurulu Yapısı ile Finansal Performans Arasındaki İlişkide Uluslararası Çeşitlenmenin Aracılık Etkisi ”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 25(77), ss. 39 – 78.
OKAN, T.; (2017), Finans ve Muhasebe Fonksiyonları, İşletme, 2. Baskı içinde ss. 399–456, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
OKAN, T.; E. KOPARAN ve T. İLHAN–NAS; (2016), “Yönetim Kurulu Çeşitliliği ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk Söylemleri Arasındaki İlişki: Kurumsal Çevrenin Moderatör Etkisi ”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(2), ss. 465–516.
ÖZDAMAR, K.; (2002), Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi 1, Üçüncü Baskı, Eskişehir: Kaan Kitabevi.
PALEPU, K.; (1985), “Diversification Strategy, Profit Performance and the Entropy Measure ” Strategic Management Journal, 6(3), pp. 239–255.
PLESSİS, Jean J. D. and Ingo SAENGER; (2007), “The General Meeting And The Managemet Borad As Company Organs”, German corporate Governance İn International And European Contex, pp. 37–64.
SALVAJ, Erica and other; (2008), “Family Firms and the Contingent Value of Board Interlocks: the Spanish Case”, Family Values and Value Creation, pp. 236–259.
SALVAJ, Erica and Juan Pablo COUYOUMDJİAN; (2013), “Interlocked, Business Groups and the State in Chile (1970-2010)”, Journal Business History, 58(1), pp. 129–148.
SANTOS, Liza R. and other; (2009), “Board Interlocking in Brazil: Directors’ participation in multiple companies and its effect on firm value” CEG (Center for Corporate Governance Research) Working Paper Series, 003/2009.
SARAÇ, Mehmet; (2002),“An Emprical Analysis of Corporate Ownership Structure in Turkish Manufacturing Sector.” 6th European Business History Association Annual Congress, Helsinki, http://homes.ieu.edu.tr/~aduman/econ424/turkish%20corporate%20ownership.pdf, Date of Access: 18.05.2016.
SCHELLENGER, Michael H. and other; (1989), “Board of Director Composition, Shareholder Wealth and Dividend Policy”, Journal of Management, 15(3), pp. 457–467.
SELEKLER–GÖKŞEN, Nisan ve Abdülmecit KARATAŞ; (2008), “Board Structure and Performance in an Emerging Economy: Turkey”, International Journal of Business Governance and Ethics, 4(2), pp. 132–147.
SELEKLER–GÖKŞEN, Nisan ve Özlem YILDIRIM–ÖKTEM; (2008), “The impact of board characteristics on the internationalization of business group affiliates”, Bogaziçi Journal, 22(1), pp. 53–71.
SELEKLER–GÖKŞEN, Nisan ve Özlem YILDIRIM–ÖKTEM; (2009), “Countervailing Institutional Works: Corporate Governance in Turkish Family Business Groups,” Journal of Management and Governance, 13(3), pp. 193–213.
ŞENALP, Gürsan M. ve Özgür ÖZTÜRK; (2014), “Interlocking Directorates and Capitalist Class Formations in Turkey: A Study on the Listed Firms in Istanbul Stock Exchange and Istanbul Chamber of Industry (ISO 500),” Paper to be Presented to the ISA XVIII. World Congress of Sociology, 13–19 July, Yokohama, Japan.
SPK; (2004, 24 Haziran), “İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Kotasyon Yönetmeliği”, Resmi Gazete, Sayı: 25502.
ÜSDİKEN, Behlül; (2008), Türkiye’de işletme grupları: “Özel sayıya giriş”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 8(1–2), ss. 5–21.
TİAN, Jenny J. and Chung-Ming LAU; (2001), “Board Composition, Leadership Structure and Performance in Chinese Shareholding Companies”, Asia-Pacific Journal of Management, 18(2), pp. 245–263.
Türk Ticaret Kanunu; (2011, 14 Şubat), “Kanun No: 6102”, Resmi Gazete, Sayı: 27846.
ULUSAN, H. ve İ. DOĞAN; (2008), “Muhasebe Politikası Seçimi: Pozitif Muhasebe Teorisi ve Ekonomik Belirleyiciler – Ampirik Bir Çalışma”, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), ss.229–254.
ÜSDİKEN, Behlül ve Özlem YILDIRIM–ÖKTEM; (2008), “Kurumsal ortamda değişim ve büyük aile holdingleri bünyesindeki şirketlerin yönetim kurullarında “icrada görevli olmayan” ve “bağımsız” üyeler”, Amme İdaresi Dergisi, 41(1), ss. 43–71.
WAGNER, Joun A. And other; (1998), “Board Composition and Organizational Performance: Two Studies of Insider/Outsider Effects”, Journal of Management Studies, 35(5), pp. 655–677.
YAPRAK, Atilla and other; (2007), “How do business groups function and evolve in emerging markets? The case of Turkish business groups”, Advances in International Marketing, 17, pp. 275–294.
ZAHRA, Shaker A. and John A. PEARCE; (1989), “Boards of directors and corporate financial performance: A review and integrative model”, Journal of Management, 15(2), pp. 291–334.
ZAHRA, Shaker A. and John A. PEARCE; (1992), “Board Composition from a Strategic Contingency Perspective”, Journal of Management, 29(4), pp. 411–438.
https://www.osha.gov/pls/imis/sic_manual.htmlhttp://www.iso500.org.tr/www.kap.gov.tr Erişim Tarihi: 28.07.2016.