TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE KREDİ TAYINLAMASI: 2002-2013 DÖNEMİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Bu çalışmanın amacı, Türk bankacılık sektöründe yeniden yapılandırma sonrasında kredi tayınlamasının geçerli olup olmadığının araştırılmasıdır. Tayınlama, kredi piyasasında kredi talep edenlerin daha fazla faiz oranını kabul ederek borçlanmak istemelerine rağmen kredi veren kurumların kredi talebini ret etmesidir. Bu doğrultuda 2002:Q4-2013:Q3 dönemine ait üç aylık takipteki kredilerin toplam kredilere oranları ile toplam kredilerin toplam aktifler içindeki payını gösteren oranlar kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi Toda-Yamamoto (1995) ve Hacker ve Hatemi-J (2006) Bootstrap nedensellik analizleri ile test edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre değişkenler arasında nedensellik ilişkisi söz konusu olmamakla birlikte Türk bankacılık sektöründe kredi tayınlamasının geçerliliğine dair bulgulara erişilememiştir.

Anahtar Kelimeler:

Türk Bankacılık Sektörü, Kredi Tayınlaması.

-

The aim of this study is to examine the credit rationing is valid or not after the restruction period in Turkish banking sector. Rationing is the denial of the loan application by credit institutions, although loaners in credit market are willing to become borrower by paying more interest. In this context, the ratio of three months non-performing loans to total loans and the share of total loans in total assets which belongs to 2002:Q4-2013:Q3 periods was used. The causality relationship between the variables were analyzed by Toda-Yamamoto method (1995) and Hacker and Hatemi-J (2006) Bootstrap method. According to the results, there is no relationship between variables and credit rationing is not valid for the Turkish banking sector

Keywords:

Turkish Banking Sector, Credit Rationing,

PDF

___

AKERLOF, George; (1970), “The Market For Lemons: Quality Uncertainty And The Market Mechanism”,The Quartely Journal of Economics, 84, pp.488-500.
ALTINOK, Tevfik ve Nebil İLSEVEN; (2010), “Mevduat Güvencesi ve Türki- ye”, Maliye Finans Yazıları, 86, ss.11-41.
ARAS, Güler ve Alövsat MÜSLÜMOV; (2004), “Kredi Piyasalarında Asimet- rik Bilgi ve Bankacılık Sistemi Üzerindeki Etkileri”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 19(222), ss.55-65.
ATİYAS, İzak; Hasan ERSEL ve Emin ÖZTÜRK; (1993), “Türk Bankalarında Müşteri Deseni ve Kredi Tayınlaması”, TCMB Tartışma Tebliği, No:9301/A Temmuz, ss.1-22.
AYZİT, Müge; (2004), “Dünyada ve Türkiye’de Mevduat Sistemi Uygulamala- rı”, Ankara: TCMB Uzmanlık Yeterlilik Tezi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK); (2002), “Bankacılık Sektörü Yeniden Yapılandırma Programı Gelişme Raporu”, ss. 1-26, İn- ternet Adresi: https://www.bddk.org.tr/ WebSitesi/turkce/Raporlar/ Di- ger_Raporlar/1518944B1759.pdf, Erişim Tarihi: 13.05.2014.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK); (2001), “Bankacılık Sektörü Yeniden Yapılandırma Programı”, ss. 1-28, İnternet Adresi: https://www.bddk.org.tr/WebSitesi/turkce/Raporlar/Diger_Raporlar/152 79C8914BD.pdf, Erişim Tarihi: 13.05.2014.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK); (2009), “Türk Ban- kacılık Sektörü Genel Görünümü”, Aralık, ss.5–14, İnternet Adresi: http://www.bddk.org.tr/websitesi/turkce/Duyurular/Basin_Aciklamalari/ 757815_02_2010%20bas%C4%B1n%20ac%C4%B1klamas%C4%B1.p df, Erişim Tarihi: 10.05.2014.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK); (2010), “Bankacılık- ta Yapısal Gelişmeler”, Sayı: 5, İnternet Adresi: http://www.bddk.org.tr/ websitesi/turkce/Raporlar/Bankacilikta_Yapisal_Gelismeler/9886 ban- kacilikta_yapisal_gelismeler_sayi5.pdf, Erişim Tarihi: 10.05.2014.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK); (2011), “Finansal Piyasalar Raporu”,24, ss.1-108, İnternet Adresi: http://www.bddk.org.tr/ websitesi/turkce/Raporlar/Finansal_Piyasalar_Raporlari/107982012_ fpr_aralik_11_nisan.pdf, Erişim Tarihi: 10.05.2014.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK); (2011), “Mart Ayı Bankacılık Sektörü Basel II İlerleme Raporu, İnternet Adresi: https://www.bddk.org.tr/WebSitesi/turkce/Basel/9205ilerlemeraporu_12 _10.pdf, Erişim Tarihi: 10.05.2014.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK); (2012) “Türk Ban- kacılık Sektörü Genel Görünümü”, Sayı: 2012/2, İnternet Adresi: https://www.bddk.org.tr/WebSitesi/turkce/Raporlar/TBSGG/10862tbs_g enel_gorunum_mart2012.pdf, Erişim Tarihi: 10.05.2014.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK); (2014), “Türk Ban- kacılık Sektörü Genel Görünümü” Sayı: 2014/1, İnternet Adresi: https://www.bddk.org.tr/websitesi/turkce/Raporlar/TBSGG/12779tbs_g enel_gorunumu_aralik_2013.pdf, Erişim Tarihi: 10.05.2014.
BECCHETTI, Leonardo; Melody GARCIA and Giovanni TROVATO; (2009), “Credit Rationing and Credit View: Empirical Evidence from Loan Da- ta”, Social Science Research Network Electronic Paper Collection, 7(144), pp.1-31.
BEKMEZ, Selahattin ve Filiz ÇALIŞ; (2011), “Oyun Teorisi Çerçevesinde Türk Bankacılık Sistemi ve Asimetrik Bilgi Problemi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), ss.79- 96.
BERGER, Allen N. and Gregory F. UDELL; (1992), “Some Evidence on the Empirical Significance of Credit Rationing”, Journal of Political Eco- nomy, 100, pp.1047-1077.
BÜYÜKAKIN, Figen; Hilal BOZKURT ve Vedat CENGİZ; (2009), “Türki- ye’de Parasal Aktarımın Faiz Kanalının Granger Nedensellik ve Toda- Yamamota Yöntemleri İle Analizi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33, ss.101-118.
CENGİZ, Vedat; (2010), “Finansal Piyasalarda Bilgi Problemlerinin Çözü- mümde Bankaların Rolü”, İnternet Adresi: beykon.org/dergi/2010/ Spring/V.cengiz.pdf. Erişim Tarihi: 17.07.2014.
CİVCİR, İrfan; (2012), “Türkiye’de Kriz Sonrası Dönemde Kredi Çöküşü”, TEK Tartışma Metni, İnternet Adresi: http://www.econstor.eu/ bitst- ream/ 10419/81707/1 /715318039.pdf, Erişim Tarihi: 10.04.2014.
ÇOLAK, Ömer Faruk; (2007), Finansal Piyasalar ve Para Politikası, Beşinci Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
DEMEZ, Selim; Tayfur BAYAT ve Çetin DOĞAN; (2010), “Kredi Derecelen- dirme Kuruluşlarının Krizleri Öngörebilirliği”, Turgut Özal Uluslara- rası Ekonomi ve Siyaset Kongresi-I, 15–16 Nisan, Malatya: İnönü Üniversitesi İ.İ.B.F. Fakültesi, ss.1356–1372, İnternet Adresi: http://ozal.congress.inonu.edu.tr/ekitap.html, Erişim Tarihi: 10.01.2014.
Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), (2006), “Dokuzuncu Kalkınma Planı. Mü- kerrer Resmî Gazete”, Sayı: 26215, Ankara: DPT Yayınları.
ER, Selami; (2009), Devletin Bankacılık Sektöründe Düzenleyici Denetleyici Rolü ve Türkiye Uygulaması, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayın- ları.
ERBAYKAL, Erman ve H. Aydın OKUYAN; (2007), “Hisse Senedi Fiyatları İle Döviz Kuru İlişkisi: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Ampirik Bir Uygulama ”BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 1(1), ss.77-89.
ERDOĞAN, Meltem; (2008), “Bankacılık Sektöründe Asimetrik Bilgi: Sorunlar ve Çözüm Önerileri. “Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Der- gisi, 20, ss.1-20.
ERDOĞDU, Mustafa; (2007), “Mali İstikrarın Kamusal Niteliği ve Mali Piyasa Başarısızlıkları”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), ss. 45-72.
FİDAN, Maşuk Mehmet; (2011), “Kobi Kredi Piyasasında Asimetrik Bilgi ve Ahlaki Tehlike: Laleli Örneği”, Maliye Finans Yazıları, 90, ss.41-57.
Finansal Yeniden Yapılandırma Koordinasyon Sekretaryası; (2005), “İstan- bul Yaklaşımı Bir Yeniden Yapılandırma Deneyimi”, İnternet Adresi: www.tbb.org.tr/Dosyalar/Dosyalar/2istanbulyaklasimideneyimi5.doc, Erişim Tarihi: 01.01.2014.
GENÇAY, Mehmet; (2005), “Dünyada Finansal Sektör Konsolidasyonu ve Türkiye Örneği”, Ankara: TCMB Uzmanlık Yeterlilik Tezi.
GUJARATI, Damodor; (2009), Temel Ekonometri, Çev.: Gülay Günlük ŞENESEN ve Ümit ŞENESEN, Altıncı Baskı, İstanbul: Literatür Ya- yıncılık.
HACKER, R. Scottand and Abdulnasser HATEMİ-J; (2006), “Tests for Causa- lity Between İntegrated Variables Using Asymptotic and Bootstrap Dist- ributions: Theory And Application”, Applied Economics, 38(13), pp.1489-1500.
HATEMİ-J, Abdulnasser; (2003), “A New Method to Choose Optimal Lag Or- der in Stable and Unstable Var Models, Applied EconomicsLetters, 10(3), pp.135-137.
HATEMİ-J, Abdulnasser and Eduardo ROCA; (2006), “A Re-Examination of International Portfolio Diversification Based on Evidence from Levera- ged BootstrapMethods”, Internet Address: http://www98.griffith.edu. au/ sequence=1, Date of Access:05.07.2014.
İÇKE, Akif Mehmet; (2009), Bölgesel Finansal Entegrasyon: Finansal Küre- selleşmeye Bir Yanıt, İstanbul: Derin Yayınları.
JAFFEE, Dwight and Thomas RUSSELL; (1976), “Imperfect Imformation, Uncertainty And Credit Rationing”, Quarterly Journal of Economics, 90 /~aronatas/project/academic/Jaffee&Russell%20Imp%20info,%20uncert ainty%20and%20credit%20rationing.pdf, Date of Access:05.03.2014.
KAYA, Türker Yasemin; (2002), Türk Bankacılık Sektöründe Karlılığın Belirleyicileri 1997–2000, MSPD Çalışma Raporları, No: 2002/1, İn- ternet Adresi:https://www.bddk.org.tr/websitesi/turkce/Raporlar/ Calis- ma_Raporlari/12762002-1.pdf, Erişim Tarihi: 01.01.2014.
KAYA, Türker Yasemin ve Ela DOĞAN; (2005), Dezenflasyon Sürecinde Türk Bankacılık Sektöründe Etkinliğin Gelişimi, BDDK ARD Ça- lışma Raporları, İnternet Adresi: www.econturk.org/ Turkiyeekonomisi/ yasemin2.pdf, Erişim Tarihi: 03.01.2014.
KAYALI, Nilgün ve Aslı ÇÜMEN; (2011), “Basel II Sürecinde Kredi Derece- lendirme ve Bir Tekstil İşletmesinde Uygulaması”, Yönetim ve Eko- nomi Dergisi, 18(2), ss.115–126.
KUTLAR, Aziz ve Murat SARIKAYA; (2003), “Asimetrik Enformasyon ve Marjinal Maliyet Fiyatlama Modeli Çerçevesinde Türkiye’de Kredi Ta- yınlaması ve Faiz Oranlarının Tahmini”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilim- ler Dergisi, 4(1), ss.1–17.
LEBE, Fuat ve Yusuf Ekrem AKBAŞ; (2014), “Türkiye’nin Konut Talebinin Analizi: 1970–2011”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(1), ss. 57–83.
MESUTOĞLU, Berk; (2001), Sorunlu Aktiflerin Varlık Yönetimi Şirketle- rince Tasfiyesi Ülke Örnekleri, BDDK MSPD Çalışma Raporları, ss.1–44, İnternet Adresi: https://www.bddk.org.tr/ websitesi/turkce/ Ra- porlar/ Calisma_Raporlari/12652001-3.pdf. Erişim Tarihi: 03.01.2014.
MISHKIN, S. Frederick; (1990), “Asymmetric İnformation and Financial Cri- ses: A Historical Perspective”,NBER Working Paper, No. 3400, pp.3- 108, Internet Address: http://www.nber.org/papers/w3400.pdf. Date of Access: 05.01.2014.
MISHKIN, S. Frederick; (1996), “Understanding Financial Crises: A Develo- ping Country Perspective”, NBER WorkingPaper, No. 5600, pp.1-55, Internet Address: https://www0.gsb.columbia.edu/ faculty/fmishkin/ PDFpapers/ w5600.pdf. Date of Access:05.01.2014
MÜSLÜMOV, Alövsat; (2005), “Mevduat Sigorta Sistemi ve Ahlaki Tehlike: Türk http://www3.dogus.edu.tr/amuslumov/ research/Article/Muslumov%20- %20Deposit%20Insurance%20-%20Banka.pdf, 17.01.2014. Sektörü Örneği”, İnternet Adresi: Erişim Tarihi:
ÖNGEL, Ayşe ve Mehmet Tunç ALKIŞ; (2008), “Döviz Kuru Belirsizliğinin Özel Sektör Sabit Sermaye Yatırımları Üzerine Etkisi, Uluslararası Ekonomi ve Dış Ticaret Politikaları Dergisi, 3(1-2), ss.161-184.
SHEN, Chung-Hua; (2002), “Credit Rationing for Bad Companies in Bad Ye- ars: Evidence From Bank Loan Transaction Data”,İnternational Jour- nal Of Finance And Economics, 7, pp. 261–278.
SİPAHİ, Nihal; (2003), “Problemli Kredilerin Yeniden Yapılandırılması Ulusla- rarası Uygulamalar ve Türkiye Örneği”, Ankara: TCMB Uzmanlık Ye- terlilik Tezi.
STIGLITZ, Joseph E. and Andrew WEİSS; (1981), “Credit Rationing in Mar- kets with Imperfect Information”,The American Economic Review, 71(3), pp.393-410.
TAN, Köksel Bilge; Mert MERTER ve Zeynel Abidin ÖZDEMİR; (2010), “Kamu Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisine Bir Bakış: Türki- ye:1969-2003”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), ss.25-39.
Türkiye Bankalar Birliği (TBB); (2008), 50. Yılında Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye’de Bankacılık Sistemi: 1958–2007, İstanbul: TBB Yayınları.
Türkiye Bankalar Birliği (TBB); (2014), “Türkiye Bankalar Birliği Veri Sor- gulama Sistemi”, İnternet Adresi: http://www.tbb.org.tr/tr/banka-ve- sektor-bilgileri/veri-sorgulama-sistemi/60. Erişim Tarihi:02.02.2014
UÇARKAYA, Sinem; (2006), “Kamu Bankalarının Bankacılık Sistemindeki Rolü”, Ankara: TCMB Uzmanlık Yeterlilik Tezi.
YAĞCILAR, Göçmen Gamze; (2011), Türk Bankacılık Sektörünün Rekabet Yapısının Analizi, Ankara: BDDK Kitapları.
YILANCI, Veli ve Şeref BOZOKLU; (2014), “Türk Sermaye Piyasasında Fiyat ve İşlem Hacmi İlişkisi: Zamanla Değişen Asimetrik Nedensellik Anali- zi”, Ege Akademik Bakış, 14(2), ss. 211-220.
YILDIRIM, Kemal ve Mustafa ÖZER; (2006), İktisat Teorisi, Eskişehir: Açı- köğretim Yayınları.
ZIVOT, Eric and Donald W. K ANDREWS; (1992), “Further Evidence on Great Crash, TheOil-PriceShock and Unit-Root Hypothesis, Journal of the Business and Economic Statistics, 10, pp.251-270.