Hüseyin TEMİZ, Tansel HACIHASANOĞLU, Nurettin ÖZDEMİR

MUHASEBE MESLEK MENSUPLARI, MUHASEBE ÇALIŞANLARI VE MESLEK MENSUBU ADAYLARININ HİLE TUTUMLARI VE RAPORLAMA EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ: YOZGAT ÖRNEĞİ

Bu çalışmanın amacı hile senaryoları karşısında muhasebe meslek mensupları, muhasebe çalışanları ve işletme bölümü öğrencilerinin etik tutumları ve raporlama eğilimlerindeki farlılıkların incelenmesidir. Bu kapsamda çalışmada anket yöntemi uygulanmıştır. Toplam 282 katılımcıya ait veriler ışığında tek yönlü manova ve korelasyon analizi yöntemleri kullanılarak analizler yapılmıştır. Elde edilen bulgular üç katılımcı grup açısından etik tutumlar ve raporlama eğilimleri bakımından anlamlı farklılıklar olduğunu göstermektedir. Söz konusu farklılıklar katılımcı grupları, cinsiyet ve genel akademik not ortalaması alanlarında tespit edilmiştir. Çalışmada ayrıca etik tutum ve raporlama eğilimi arasında anlamlı ilişkiler olduğu da gözlemlenmiştir.

THE EVALUATION OF FRAUD ATTITUDES AND REPORTING TENDENCIES OF PROFESSIONAL ACCOUNTANTS, ACCOUNTING STAFF AND PROFESSIONAL CANDIDATES’: YOZGAT CASE

The aim of this study is to examine the differences in the ethical attitudes and reporting tendencies of accounting professionals, accounting staff and business students against the intended fraud scenarios. Within this framework, survey method was applied in the study. The analysis have been performed in consideration of data belongs to total 282 respondents and one-way manova and correlation analysis methods were used. Obtained results show that there are significant differences with regards to ethical attitudes and reporting tendencies in terms of the three participant groups. These differences have been identified in the participant groups, gender and academic grade point average. It has also been observed that there is a significant relationship between ethical attitude and reporting tendency in the study.

PDF

___

ACFE; (2016) “Hile ve Süistimal Raporu)”, Internet Address: https://www.acfe.com/rttn2016/docs/2016-report-to-the-nations.pdf, Erişim Tarihi: 06.02.2018.
AĞYAR, Evren.; Filiz A. KUTLUK ve Emre CENGIZ; (2012), “Meslek Yüksekokulları Muhasebe Bölümü Öğrencilerinin Sosyo-Ekonomik Değişkenler Işığında Mesleki Etiğe Bakış Açılarının İncelenmesi (Akdeniz Üniversitesi Örneği)”, Journal of Yasar University, 25(7), ss. 4203-4228.
AHMED, M. Mohamed; Kun Y. CHUNG and John W. EICHENSEHER; (2003), “Business Students' Perception of Ethics and Moral Judgment: A Cross-Cultural Study”, Journal of Business Ethics, 43(1), pp. 89-102.
AKIN, Osman ve Kürşat ÖZDAŞLI; (2014), "Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Faaliyetlerinde Uymaları Gereken Etik İlkelere Uyma Düzeyine Yönelik Meslek Mensupları İle Meslek Yüksek Okulu Muhasebe Bölümü Öğrencilerinin Algıları", Muhasebe ve Finansman Dergisi, Temmuz, ss. 59-74.
BAIRD, Jane. E. and Robert C. ZELIN; (2008), “Understanding Employee Perceptions of Fradulent Activitiesand Their Propensity to Report Those Activities Using Anonymous Tip Lines: The Influence of Fraud Type, Propetrator Gender, and Observer Demographics”, Southern Business Review, 33, pp. 1-14.
BOZKURT, Nejat; (2009), İşletmelerin Kara Deliği Hile, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
CURTIS, Mary Beth; (2006). “Whistleblower Mechanisms: A Study of the Perceptions of Users and Responders”. The Institute of Internal Auditors, pp. 1-27
DÖNMEZ, Adnan ve Tamer KARAUSTA; (2011), “Çalışanların Mesleki Hile Algısı Ve İhbar Hattı Kullanarak Rapor Etme Eğilimleri Üzerine Akdeniz Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesinde Yapılan Bir Araştırma”, Mali Çözüm Dergisi, 104, ss. 17-41.
ELIAS, Rafik. Z; (2002), “Determinants of Earnings Management Ethics Among Accountants”, Journal of Business Ethics, 40(1), pp.33-45.
ERGÜN, Halil ve Kudret GÜL; (2005), “Muhasebe Mesleği Etik Kuralları ve Bu Kuralların Meslek Mensuplarınca Algılanışı”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 25, ss. 144-154.
FATT, J. Poon. Teng; (1995), “Ethics And The Accountant”, Journal of Business Ethics, 14(12), 997-1004. FIDAN, Meral. E. ve Şerife SUBAŞI; (2014), “Muhasebe Meslek Mensubu Adaylarının Etik Algıları: İstanbul İli Örneği”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 64, ss. 111-130.
FIOLLEAU, Krista., & KAPLAN, Steven. E. (2017). “Recognizing ethical issues: An examination of practicing industry accountants and accounting students.” Journal of Business Ethics, 142(2), pp. 259-276.
GÜNEY, Cengiz. ve Mehmet S. BIÇER; (2016), “Muhasebe Meslek Etiği Ve Erzincan İlinde Bir Araştırma”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(45), ss. 790-802.
HACIHASANOĞLU, Tansel ve Nevran KARACA; (2015), “Potansiyel Muhasebe Meslek Mensuplarının Hile Algısı Üzerine Bozok Üniversitesi’nde Yapılan Bir Araştırma”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), ss. 117-130.
KONG, Chen; Ying H. FAN; Yan CHEN; Ruchuan J. JIANG and Grantley TAYLOR; (2017), “The Codes of Ethics for Accountants (Principles versus Rules)-A Student Sample Evidence”, Journal of Business Ethics Education, 14(1), pp. 93-120
KUTLU, H. Ali; (2008), “Muhasebe Meslek Mensupları Ve Çalışanlarının Etik İkilemleri: Kars Ve Erzurum İllerinde Bir Araştırma”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 2(63), ss. 143-170.
KUTLUK, A. Filiz. ve Ayten ERSOY (2011), “Muhasebe Meslek Üyelerinin Etik Yargı Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma”, Ege Akademik Bakış Dergisi, 11(3), ss. 425-438.
LIU, Chunhui; Lee J. YAO and Nan HU; (2012), “Improving Ethics Education in Accounting: Lessons from Medicine and Law”, Issues in Accounting Education, 27(3), pp.671-690.
MIRSHEKARY, Soheila and Rodney CARR; (2015), “Effects of Exposure to Unethical Practices on the Personal Attitudes of Accountants in Small Accounting Firms”. Journal of Management & Organization, 21(1), pp. 98-106.
ÖZKAN, Azzem ve Tansel HACIHASANOĞLU; (2012), “Muhasebe Meslek Mensuplarının Kişilik Özellikleri ve Etik Karar Verme Davranışları Arasındaki İlişkiler”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), ss. 37-52.
RADTKE, R. Robin; (2000), “The Effects of Gender and Setting on Accountants' Ethically Sensitive Decisions”. Journal of Business Ethics, 24(4), pp. 299-312. SAKARYA, Şakir ve Suat KARA; (2010), "Türkiye’de Muhasebe Meslek Etiğine Yönelik Düzenlemeler ve Meslek Mensupları Tarafından Algılanması Üzerine Bir Alan Araştırması", KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(18), ss. 57-72.
ŞIMGA-MUGAN, Can and Dilek ÖNKAL-ATAY; (2003), “Contextual Effects on Ethical Sensitivity and Penalty Judgments”, Teaching Business Ethics, 7(4), pp. 341-363.
TSAHURIDU, E. Eva and Elizabeth WALKER; (2001), “Idealism, Gender and Business Decisions”. Journal of Management & Organization, 7(1), pp. 53-62.
WARD, S. Pinac; Dan R. WARD and Alan B. DECK; (1993), “Certified Public Accountants: Ethical Perception Skills and Attitudes on Ethics Education”, Journal of Business Ethics, 12(8), pp. 601-610.
YALÇIN, Selçuk; (2011), “Muhasebe Meslek Mensupları ve İşletmelerin Etik Konusunda Tutumları: Türkiye Araştırması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 64, ss. 47-66.
YILDIZ, Gülsevil; (2011), “Muhasebe Mesleğinde Meslek Etiği ve Kayseri İl Merkezinde Bir Uygulama”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36, ss. 155-178.
YÜCEL, Recep ve Cihat KARTAL; (2014), “Muhasebecilerin Mesleki Uygulamalarındaki Etik Algılarına İlişkin Bir Araştırma”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), ss. 123-148.