ZÜLEYHA YILMAZ, FİKRET ÇANKAYA, AYKUT KARAKAYA

BİNA MALİYET ORANI VE BİNA GÜÇLENDİRME MALİYETİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER ARASINDAKİ İLİŞKİ

Türkiye deprem açısından hayli riskli bir ülke olup, özellikle 1999 Kocaeli ve Düzce Depremlerindeki ağır kayıplar ülkenin deprem karşısında hazırlıksız olduğunu göstermiştir. 2007 Deprem Yönetmeliği ile binaların sahip olmaları gereken asgari koşullar yenilenmiştir. Yönetmeliğe göre, yeni yapılacak bütün binaların bu koşulları sağlayacak şekilde projelendirilmesi, eski binaların ise bunları sağlayacak hale getirilmesi zorunludur. Böylece güçlendirme konusu gündeme gelmiştir. Araştırmanın amacı, bina güçlendirme maliyetini etkileyen faktörlerin tespit edilmesi ve bu faktörlerin bina maliyet oranı üzerindeki etkisinin ölçülmesidir. 385 Anket verisi, SPSS.20 programı kullanılarak faktör ve regresyon analizleriyle değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda binanın kalitesi, konumu ve yaşının bina maliyet oranı üzerinde etkili olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Bina Güçlendirme Maliyeti, İnşaat Maliyeti, Regresyon Analizi

RELATIONSHIP BETWEEN BUILDING COST RATIO AND FACTORS AFFECTING BUILDING REINFORCEMENT COST

Turkey is a very risky country in terms of earthquake, especially experienced severe losses in the 1999 Kocaeli and Düzce earthquakes shows that Turkey was unprepared for earthquake. The minimum conditions for a building have been regulated by the 2007 Earthquake Regulation. According to the Regulation, all new buildings must design to fulfill these conditions and existing buildings must provide them. Therefore, reinforcement issue has come to the agenda. The objectives of this research are to examine factors that affect the reinforcement cost and to measure effects of them on building cost ratio. The data set consist of 385 questionnaires was analyzed by factor and regression analysis by using SPSS.20 statistical packet program. As a result of the research, it is seen that the effects of the quality, location and age of a building are effective on the building cost ratio.

Keywords:

Building Reinforcement Cost, Construction Cost, Regression Analysis,

PDF

___

ALTUN, Fatih; H. Bekir KARA; Erdal UNCUOĞLU ve Okan KARAHAN; (2003), "Earthquake Damages in Reinforced-Concrete Structures and Retrofitting Work on A6 Storey Building", Gazi University Journal of Science, 16(2), ss.309-318.
ATAY, Hasan; (2010), “Depremde Hasar Görmüş Yapıların Güçlendirme Yöntemleri ve Güçlendirmede Kullanılan Malzemeler”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
AYDINOĞLU, Nuray M; Zekai CELEP; Erkan ÖZER ve Haluk SUCUOĞLU; (2009), Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik Açıklamalar ve Örnekler Kitabı, Ankara: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.
BAŞ, Türker ve Ulun AKTURAN; (2013), Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
BİLEN, Sadık; (2010), “2007 Deprem Yönetmeliğine Göre Bir Güçlendirme Uygulaması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
BOYLU, Mert; (2005), “A Benefit/Cost Analysis For The Seismic Rehabilitation of Existing Reinforced Concrete Buildings in İzmir”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Graduate School of Engineering and Sciences of İzmir Institute of Technology.
BRUCE, Toby; Jian ZUO; Raufdeen RAMEEZDEEN and Stephen PULLEN; (2015), “Factors Influencing the Retrofitting of Existing Office Buildings Using Adelaide, South Australia as a Case Study”, Structural Survey, 33(2), pp.150-166.
BULLEN, Peter A. and Peter E.D. LOVE; (2010), “The Rhetoric of Adaptive Reuse or Reality of Demolition: Views from the Field”, Cities, (27), pp.215-224.
CHA, Hee Sung; Ki Hyun KIM and Chan Kyu KIM; (2012), “Case Study on Selective Demolition Method for Refurbishing Deteriorated Residential Apartments”, Journal of Construction, Engineering & Management, 138(2), pp.294-303.
CHANG, Caroline T.W.; (2012), “The Principal Factors Affecting Construction Project Overhead Expenses: an Exploratory Factor Analysis Approach”, Construction Management & Economics, 30(10), pp.903-914.
CHENG, Ying-Mei; (2014), “An Explorataion into Cost-Influencing Factors on Construction Projects”, International Journal of Project Management, 32, pp.850-860.
CHIU, C.K.; M.R. CHEN and C.H. CHIU; (2013), “Financial and Environmental Payback Periods of Seismic Retrofit Investments for Reinforced Concrete Buildings Estimated Using a Novel Method”, Journal of Architectural Engineering, 19(2), pp.112-118.
ÇAKTI, Eser; (2013), “Issues with the Earthquake Vulnerability of Istanbul”, Nat Hazards, 68, ss.227-228.
ÇIRACI, Murat; (1996), Konutlarda Maliyet Tahmini İçin Bir Model, Ankara: T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Konut Araştırmaları Dizisi, No: 6.
DEPREM BÖLGELERİNDE YAPILACAK BİNALAR HAKKINDA YÖNETMELİK, (06.03.2007 tarih, 26454 sayılı, T.C. Resmi Gazete).
DİKMEN, S.Ümit ve Senem ÖZEK; (2011), “Deprem Bölgelerinde Zemin Sınıfının Sanayi Yapılarının Maliyetine Etkisi”, İMO Teknik Dergi, 357(22), ss.5543-5558.
DONG, Bonnie; Christopher KENNEDY and Kim PRESSNAIL; (2005), “Comparing Life Cycle Implications of Building Retrofit and Replacement Options”, Canadian Journal of Civil Engineering, 32(6), pp.1051-1063.
DORUM, Atilla; Ömer ÖZKAN ve Mürsel ERDAL; (2006), “Farklı Deprem Bölgeleri ve Farklı Zemin Sınıflarının Kaba Yapı Maliyetine Etkisi”, Selçuk Üniversitesi, Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Teknik-Online Dergisi, 5(1), ss.1-9.
EGBELAKIN, Temitope; Suzanne WILKINSON and Jason INGHAM; (2014), “Economic Impediments to Successful Seismic Retrofitting Decisions”, Structural Survey, 32(5), pp.449-466.
EMSLEY, Margaret W.; David J. LOWE; A. Roy DUFF; Anthony HARDING and Adam HICKSON; (2002), “Data Modelling and the Application of a Neural Network Approach to the Prediction of Total Construction Costs”, Construction Management & Economics, 20, pp.465-472.
ERDİK, Mustafa; (2001), “Report on 1999 Kocaeli and Duzce (Turkey) Earthquakes”, in Fabio Casciati ve Georges Magonette (Ed.), Structural Control for Civil and Infrastructure Engineering, Singapore: World Scientific Publishing, pp.149-186.
ERDİK, Mustafa; (2005), “İstanbul Deprem Senaryoları”, 3. İstanbul ve Deprem Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 9-10 Haziran, İstanbul: Maya Basın Yayın, ss.53-57, İnternet Adresi: http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/3949.pdf, Erişim Tarihi: 24.02.2015.
ERDİK, M., Eser DURUKAL; (2008), “Earsthquake Risk and Its Mitigation in Istanbul”, Nat Hazards, 44, pp.181-197.
HUANG, Haibin; (2007), “Study of Reinforced Concrete Building Demolition Methods and Code Requirements”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, West Virginia: West Virginia University College of Engineering and Mineral Resources.
JAFARZADEH, Reza; Suzanne WILKINSON; Vicente GONZALEZ, Jason INGHAM and G. AMIRI; (2014), “Predicting Seismic Retrofit Construction Cost for Buildings with Framed Structures Using Multilinear Regression Analysis”, Journal of Construction Engineering & Management, 140(3), pp.1-9.
KARAMAN, Hikmet ve Turan ERDEN; (2014), “Net Earthquake Hazard and Elements at Risk (NEaR) Map Creation for City of Istanbul via Spatial Multi-Criteria Decision Analysis”, Nat Hazards, 73, pp.685-709.
KAVŞUT, Nasır ve Hüseyin R. YERLİ; (2012), “Depremde Hasar Gören Yapıların Güçlendirilmesi”, Çukurova Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 27(1), ss.167-174.
KORKMAZ, Kasım Armağan; (2007), “Çelik Çapraz Elemanlarla Güçlendirilen Betonarme Yapıların Deprem Davranışlarının İncelenmesi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8 (2), ss.191-201.
KUSAR, Matej; Maruska KOVAC and Jana SELIH; (2013), “Selection of Efficient Retrofit Scenarios for Public Buildings”, Procedia Engineering, 57, pp.651-656.
KÜÇÜKSİLLE, Engin; (2010), “Çoklu Doğrusal Regresyon Modeli”, iç. Şeref KALAYCI (Ed.), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Yayınları, ss.259-266.
LOWE, David J.; Margaret W. EMSLEY and Anthony HARDING; (2006), “Predicting Construction Cost Using Multiple Regression Techniques”, Journal of Construction Engineering & Management, 132(11), pp.750-758.
NAJA, Mohamad K. and Hoda BAYTIYEH; (2014), “Towards Safer Public School Buildings in Lebanon: An Advocacy for Seismic Retrofitting Initiative”, International Journal of Disaster Risk Reduction, 8, pp.158-165.
NAKANO, Yoshiaki; (2004), “Seismic Rehabilitation of School Buildings in Japan”, Journal of Japan Association for Earthquake Engineering, 4(3), pp.218-229.
NEWTON, Linda A. and John CHRISTIAN; (2006), “Impact of Quality on Building Costs”, Journal of Infrastructure Systems, 12(4), pp.199-206.
NUTI, Camillo and Ivo VANZI; (2003), “To Retrofit or Not to Retrofit?”, Engineering Structures, 25(6), pp.701-711.
ÖZKAN, Ömer ve Özgür Muratoğlu; (2005), “Deprem Bölgelerinin Bina Maliyetlerine Etkisi”, Deprem Sempozyumu, 23-25 Mart Kocaeli: ss.647-649, İnternet Adresi:
http://kocaeli2007.kocaeli.edu.tr/kocaeli2005/deprem_sempozyumu_kocaeli_2005/4_yapi_ve_yerlesimler/d_22_depreme_dayanikli_yapi_tasarimi/deprem_bolgelerinin_bina_maliyetine_etkisi.pdf, Erişim Tarihi: 24.02.2015.
RAY-CHAUDHURI, Samit and Masanobu SHINOZUKA; (2010), “Enhancement of Seismic Sustainability of Critical Facilities through System Analysis”, Probabilistic Engineering Mechanics, 25(2), pp.235-244.
SANCAK, Ercan ve Cem S. KARAMAN; (2015), “İnşaat Ekonomisi: Sektörün Yapısı ve Piyasalar”, iç. Ercan SANCAK ve Cem S. KARAMAN (Ed.) İnşaat Ekonomisi, Yayın No: 021, Ankara: Turgut Özal Üniversitesi Yayınları, ss.9-20.
SAYAR, A.C.; İ.H. BAŞEĞMEZ; S. YILDIRIM ve Y.İ. TONGUÇ; (2013) “Güçlendirilen Yapılarda Yapı Özellikleri - Maliyet İlişkileri Üzerine İstatistiksel Bir Çalışma”, 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, Hatay: 25-27 Eylül, ss.1-7. İnternet Adresi: http://www.tdmd.org.tr/TR/Genel/pdf/TDMSK103.pdf, Erişim Tarihi: 24.02.2015.
SEVERCAN, Metin Hakan; Soner KÖSE ve İbrahim Özgür DENEME; (2007), “Deterministik Yaklaşım ile Yapı Deprem Güvenilirliğinin Belirlenmesi ve Güçlendirme Yöntemlerinin Karşılaştırılması”, Çukurova Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 22(1), ss.217-232.
TEKELİ-YEŞİL, Sıdıka; Necati DEDEOĞLU; Charlotte Braun FAHRLAENDER and Marcel TANNER; (2011), “Earthquake Awareness and Perception of Risk among the Residents of Istanbul”, Nat Hazards, 59, pp.427-446.
TÜZÜN, Cüneyt; Ufuk HANCILAR; Murat Ergenekon SELÇUK ve Mustafa ERDIK (2009a), Depreme Karşı Yapısal Güçlendirme, İstanbul: İSMEP İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi, İnternet Adresi: http://www.guvenliyasam.org/wp-content/uploads/2016/02/Depreme-Karsi-Yapisal-Guclendirme.pdf, Erişim Tarihi: 20.11.2014.
TÜZÜN, Cüneyt; Ufuk HANCILAR; Murat Ergenekon SELÇUK ve Mustafa ERDIK (2009b), Depreme Karşı Yapısal Güçlendirme, İstanbul: İSMEP İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi, İnternet Adresi: http://www.guvenliyasam.org/wp-content/uploads/2016/02/Depreme-Karsi-Yapisal-Risklerin-Azaltilmasi.pdf, Erişim Tarihi: 20.11.2014.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı; (2012), “Kentsel Dönüşüm Yasası Olarak Bilinen Afet Riskli Alanların Kentsel Dönüşümü Yasası”, İnternet Adresi: http://www.csb.gov.tr/gm/altyapi/index.php?Sayfa=haberdetay& Id=854, Erişim Tarihi: 25.05.2014.
Milliyet; (2008), “Türkiye’de Kaç Konut Var”, İnternet Adresi: http://www.milliyetemlak.com/haber/ Turkiyede-kac-konut-var/haber.html?haberID=3681, Erişim Tarihi: 20.11.2014.
URL; (t.y.), “Test Heteroskedasticity Glejser Using SPSS”, İnternet Adresi: http://www.spsstests.com/ 2015/03/test-heteroskedasticity-glejser-using.html , Erişim Tarihi: 23.04.2016.
WANG, Wei-Chih; Shih-Hsu WANG; Yu-Kun TSUI and Ching-Hsiang HSU; (2012), “A Factor-Based Probabilistic Cost Model to Support Bid-price Estimation”, Expert Systems with Applications, 39, pp.5358-5366.
WILLIAMS, Ryan J.; Paolo GARDONI and Joseph M. BRACCI; (2009), “Decision Analysis for Seismic Retrofit of Structures”, Structural Safety, 31(2), pp.188-196.
YAMAN, Hakan ve Elçin TAŞ; (2007), “A Building Cost Estimation Model Based on Functional Elements”, ITU AZ, 4(1), pp.73-87.
YANMAZ, Özlem ve Hilmi LUŞ; (2005), “Yapı Güçlendirme Yöntemlerinin Fayda-Maliyet Analizi”, İMO Teknik Dergi, 233, ss.3497-3522.